'Vụ lừa đảo bằng tiền ảo là cái giá phải trả cho nhận thức yếu kém và cơ chế quản lý không rõ ràng'
Thụy Khanh -
09/04/2018 21:28 (GMT+7)
(VNF) - Luật sư Trương Thanh Đức (Chủ tịch HĐTV Công ty Luật BASICO) cho rằng vụ lừa đảo bằng tiền ảo tại TP. HCM là cái giá phải trả cho sự yếu kém trong trình độ nhận thức và cho cơ chế quản lý không rõ ràng của nhà nước.
Luật sư Trương Thanh Đức - Chủ tịch HĐTV Công ty Luật BASICO
Vụ lừa đảo bằng tiền ảo iFan của Công ty Cổ phần Modern Techtại TP. HCM khiến 32.000 người bị thiệt hại 15.000 tỷ đồng đang thu hút sự chú ý lớn của dư luận xã hội. Xung quanh vụ lừa đảo này là các câu hỏi về quyền lợi của người tham gia, trách nhiệm quản lý của cơ quan nhà nước, xu hướng đầu tư tiền ảo tại Việt Nam…
Để soi chiếu vụ lừa đảo bằng tiền ảo nêu trên dưới góc độ luật pháp, VietnamFinance đã có cuộc trao đổi nhanh với luật sư Trương Thanh Đức (Chủ tịch HĐTV Công ty Luật BASICO).
- Ông đánh giá như thế nào về việc huy động vốn bằng tiền ảo? Và trong sự vụ lừa đảo bằng tiền ảo xảy ra tại TP. HCM, những người tham gia góp vốn có được đảm bảo quyền lợi nào không?
Luật sư Trương Thanh Đức: Việc việc mua bán tiền ảo không bị cấm, nhưng lợi dụng tiền ảo để huy động vốn hay góp vốn trả lãi siêu lợi nhuận như vụ việc vừa xảy ra tại TP. HCM là bất hợp pháp và người tham gia không có hy vọng đòi được tiền.
Bây giờ chỉ còn trông chờ việc bắt được tội phạm, thu hồi tài sản, được bao nhiêu thì đem chia cho những người bị hại theo tỷ lệ đã góp. Ví dụ mất 15.000 tỷ đồng, giờ thu được 100 tỷ đồng hay 10 tỷ đồng thì đem chia ra cho 32.000 người thôi.
- Vụ huy động vốn bằng tiền ảo này được thực hiện theo mô hình đa cấp, việc xử lý những người cầm đầu là tất nhiên, nhưng còn những người ở cấp trung gian đã dụ dỗ, lôi kéo người khác góp vốn thì sao?
Cho đến giờ phút này gần như không xử lý được bởi pháp luật hiện nay chưa giải thích rõ, chưa quan tâm đến các đối tượng này, thậm chí còn coi họ là nạn nhân trong sự việc.
Có thể nói, chính cấp trung gian này mới tạo ra thiệt hại lớn. Bọn chủ trò chỉ dăm ba người chứ tầng lớp trung gian ở dưới thì rất đông. Chính họ mới là người trực tiếp xúi giục, lôi kéo, dụ dỗ người khác tham gia vào đường dây.
Tôi cho rằng phải xử lý tất cả những người có vai trò chính, nhất là đã thu được nhiều lợi nhuận từ việc tham gia bán hàng đa cấp trái pháp luật. Làm như vậy may ra mới ngăn chặn được các vụ lừa đảo tương tự.
- Theo quy định của pháp luật thì các đối tượng huy động vốn trái phép trong vụ lừa đảo bằng tiền ảo trên sẽ bị xử lý về tội gì và khung xử phạt bao nhiêu?
Nếu có thủ đoạn gian dối thì xử tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", nếu không thì có thể xử tội kinh doanh đa cấp trái pháp luật. Mức hình phạt cao nhất của tội trước là tù chung thân, tội sau là 5 năm tù.
- Vụ việc này vừa là đa cấp lừa đảo, vừa là lừa đảo bằng tiền tệ (tiền ảo), nếu xét trách nhiệm cơ quan quản lý thì thuộc về Ngân hàng Nhà nước hay Bộ Công Thương?
Rất khó nói trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước hay Bộ Công Thương bởi trên thực tế hai cơ quan này có thể lý giải rằng họ đã làm hết trách nhiệm trong phạm vi quản lý của mình. Còn trách nhiệm trong việc mua bán, huy động vốn tiền ảo là của cơ quan khác và của chính người tham gia. Cái chính ở đây là các cơ quan nhà nước đã không phối hợp được với nhau và các đối tượng đã lợi dụng đúng chỗ "tranh tối tranh sáng" đó để lừa đảo.
Do đó, rất khó để có thể quy lỗi thiếu trách nhiệm cho Ngân hàng Nhà nước hay Bộ Công Thương. Đây coi như là cái giá phải trả cho sự yếu kém trong trình độ nhận thức và cho cơ chế quản lý không rõ ràng của nhà nước.
Nói ngay như các cơ quan bảo vệ pháp luật đã chẳng tích cực trong việc phòng ngừa, ngăn chặn. Lúc nó đã có hiện tượng rõ ràng về gian lận, lừa đảo thì chẳng ai nói gì, mãi đến lúc nó sập, ầm ĩ lên, tổn thất lớn thì mới đứng ra xử lý.
- Đúng như ông nói thì có một nghịch lý là Công ty lừa đảo bằng tiền ảo đã từng tổ chức khá nhiều sự kiện huy động vốn công khai nhưng chẳng ai nhìn ngó gì?
Cái này cũng không loại trừ khả năng như vụ đánh bạc vừa rồi, tức là có làm ngơ, thậm chí bao che, bảo kê chẳng hạn.
- Một điều khá ngạc nhiên là vụ lừa đảo bằng tiền ảo vừa rồi không phải là vụ đầu tiên nhưng vì sao người dân vẫn mắc lừa?
Một trò lừa đảo với hình thức rất xưa cũ, rất "kinh điển" bằng lãi suất cao bất hợp lý mà dân vẫn cứ lao đầu vào thì quả thật cũng không biết phải nói gì.
Tuy nhiên, tôi cho rằng bên cạnh một số người không biết thì có thể nhiều người biết rất rõ nhưng vẫn cứ tranh thủ, hi vọng, cứ nghĩ rằng mình sẽ rút ra sớm, ở tốp trên thì được ăn, còn sau này nó sập, nó chết thì người khác lãnh hậu quả.
- Vậy ông có cho rằng sau vụ này, làn sóng đầu tư tiền ảo sẽ giảm tại Việt Nam?
Tôi cho là vụ này cũng như vụ cháy chung cư vậy, có thể khiến thị trường chững lai một thời gian nhưng rồi sau đó, người ta lại thấy hấp dẫn, thấy có lợi, có cơ hội thì lại tham gia thôi.
- Chính phủ vẫn đang trong quá trình xây dựng khung pháp lý về tiền ảo, với tư cách một luật sư, ông có góp ý gì?
Cái khung pháp lý là để quản lý bài bản sau này, còn bây giờ tôi nghĩ phải có ngay động thái chấn chỉnh. Ít nhất các cơ quan nhà nước phải ra cảnh báo rất rõ ràng và kiên quyết để người dân biết về mức độ rủi ro rất cao. Nếu chỉ vài chuyên gia hay chuyên viên lên tiếng thì không ăn thua. Điều ấy chỉ khiến dân nửa tin nửa ngờ, chẳng biết thế nào, càng dễ bị lừa đảo.
- Ông có khuyến cáo gì với các nhà đầu tư (và cả nhà đầu tư tiềm năng)?
Cuộc chơi nào cũng phải trả giả, có thế mới khôn ra.
Về nguyên lý đầu tư thì chúng ta đều biết: "Rủi ro càng lớn thì lợi nhuận càng cao". Có tiền thì cứ đầu tư, không đầu tư cái này thì đầu tư cái khác. Đầu tư mạo hiểm cũng là một thứ rất tuyệt vời, nhưng phải luôn sẵn sàng chấp nhận rủi ro.
Xét về tinh thần thì phải nói thẳng rằng, người dân có mê mạo hiểm thì mới dám kinh doanh, dám khởi nghiệp và như thế thì mới có quốc gia khởi nghiệp. Còn khuyến cáo thì chỉ có thể nói rằng tiền ảo là một thứ vô cùng rủi ro mà thôi, được mất trong nháy mắt. Và như chúng ta thấy, bên cạnh một người được vinh danh vì huy động vốn thành công cho các startup bằng tiền ảo, thì có nhiều người vướng vào lao lý vì tội lừa đảo. Thật ra thì ranh giới giữa chuyện lừa đảo và chuyện huy động vốn thành công của các startup là cực kỳ mong manh. Hôm nay là "người hùng", ngày mai có thể thành tội phạm lừa đảo ngay.
(VNF) - Theo chuyên gia truyền thông Lê Quốc Vinh, xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế không chỉ là bài toán kinh tế học, mà là một chiến dịch xây dựng thương hiệu quốc gia (Nation Branding) ở cấp độ cao nhất. VietnamFinance trân trọng giới thiệu góc nhìn của ông về vấn đề này.
(VNF) - Những đồng vốn nhỏ, được phân bổ từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025, đang từng bước trở thành “bệ phóng” giúp người nghèo Hà Tĩnh chuyển từ tư duy trông chờ hỗ trợ sang chủ động tổ chức sản xuất, nâng thu nhập và hình thành sinh kế ổn định.
(VNF) - Từ những lớp học nghề đỏ đèn đến tận đêm khuya, đến dòng công nhân trẻ nối nhau vào Khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh đang chứng kiến cuộc “lột xác” lớn nhất 10 năm: chuyển từ lao động phổ thông sang lực lượng lao động kỹ thuật. Một hành trình bắt đầu từ nông thôn, nhưng đang làm thay đổi cả bản đồ việc làm của tỉnh.
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hữu Huân - Trưởng Bộ môn Thị trường Tài chính (ĐH Kinh tế TP.HCM) cho rằng, mục tiêu tăng trưởng GDP từ 10% trở lên trong năm 2026 không phải là quá sức với Việt Nam. Tuy nhiên, khả năng hiện thực hóa mục tiêu này phụ thuộc quyết định vào chất lượng triển khai cải cách, từ chuyển đổi mô hình tăng trưởng, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế đến năng lực thực thi chính sách ở cấp vĩ mô và địa phương.
(VNF) - Được ví như một "Việt Nam thu nhỏ" với địa hình phức tạp và quy mô dân số đông, Thanh Hóa bước vào giai đoạn 2021 – 2025 với bộn bề thách thức trong việc đảm bảo an sinh xã hội tại khu vực miền núi "phên dậu". Thế nhưng, bằng tư duy quản trị quyết liệt và hiệu quả thực tế từ dòng vốn của 3 Chương trình Mục tiêu quốc gia, địa phương này đang tạo nên một kỳ tích giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.
(VNF) - Hướng tới xây dựng một cơ chế thị trường vốn dành riêng cho cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, Việt Nam đang trong quá trình chuẩn bị để hình thành sàn giao dịch chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp khởi nghiệp - một bước đi được đánh giá là quan trọng nhằm hoàn thiện chu trình đầu tư mạo hiểm từ nguồn vốn đầu vào đến điểm thoái vốn (exit) cho nhà đầu tư.
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.
(VNF) - Năm 2025, giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, Việt Nam nổi lên như điểm đến hấp dẫn của dòng vốn FDI và quỹ đầu tư toàn cầu. Không chỉ duy trì đà tăng trưởng FDI mạnh mẽ, Việt Nam còn trở thành "cường quốc ASEAN" trong mắt nhà đầu tư quốc tế.
(VNF) - Theo đại biểu Tạ Đình Thi, việc ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô cần tập trung vào các lĩnh vực chiến lược nơi Hà Nội có lợi thế, nhằm tháo gỡ điểm nghẽn thể chế và tạo động lực phát triển bền vững, lan tỏa.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Tiêu dùng của người dân chiếm gần 64% GDP đang suy yếu, kéo theo niềm tin giảm mạnh. Trong bối cảnh xuất khẩu bấp bênh, đầu tư công chậm giải ngân, các chuyên gia cảnh báo: muốn đạt tăng trưởng 10%, Việt Nam phải khơi thông túi tiền và củng cố niềm tin tiêu dùng của dân.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Sau một năm triển khai, VIFTA đã bước đầu phát huy hiệu quả, song quá trình tận dụng ưu đãi cho thấy các ngành hàng vừa có thuận lợi, vừa phát sinh vướng mắc, đòi hỏi giải pháp phù hợp để khai thác hiệu quả hơn trong thời gian tới.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo chuyên gia truyền thông Lê Quốc Vinh, xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế không chỉ là bài toán kinh tế học, mà là một chiến dịch xây dựng thương hiệu quốc gia (Nation Branding) ở cấp độ cao nhất. VietnamFinance trân trọng giới thiệu góc nhìn của ông về vấn đề này.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.