25 năm bình thường hóa quan hệ Việt Mỹ: ‘Có cuộc đàm phán, hai bên ngồi kể tội nhau’
Ái Châu Tử -
07/07/2020 02:16 (GMT+7)
(VNF) – Trong kí ức của mình, TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM), vẫn nhớ cuộc đàm phán nối lại quan hệ Việt Mỹ diễn ra vào năm 1990 – cuộc đàm phán mà hai bên ngồi tố tội lẫn nhau và chỉ đạt được kết quả khi các đại biểu cùng nhau… đi bơi.
30 năm đã trôi qua, kể từ khi ông Lê Đăng Doanh - khi ấy là chuyên gia của Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh - tham dự vào cuộc đàm phán nối lại quan hệ Việt - Mỹ tại Bali, Indonesia.
Đó là một cuộc tọa đàm cấp cao không chính thức giữa Mỹ và Việt Nam, diễn ra trong bối cảnh hai nước vẫn tồn tại những căng thẳng, thù địch kéo dài từ sau năm 1975.
“Thời đó, hai bên căng thẳng đến mức phía Mỹ không chịu vào Việt Nam, còn phía Việt Nam cũng không chịu sang Mỹ để đàm phán. Hai bên đành chọn Indonesia làm nơi gặp mặt. Phái đoàn Việt Nam có các lãnh đạo cao cấp như Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Ngọc Phượng, Vụ trưởng Đặng Nghiêm Bái… Phía Mỹ có 2 thượng nghị sĩ, 3 hạ nghị sĩ cùng nhiều quan chức cao cấp của Bộ Ngoại giao; đáng chú ý, 1 thượng nghị sĩ trong số đó là con rể của cựu Tổng thống Lyndon B. Johnson.
“Buổi sáng, hai bên bắt đầu cuộc đàm phán bằng màn… tố tội nhau. Tình hình vô cùng bế tắc. Lúc đó mình bảo trời nóng lắm, hãy ra bể bơi họp tiếp. Ở bể bơi thì chỉ mặc đồ bơi, thế là hai bên không còn gầm ghè gì nhau nữa, dễ nói chuyện hơn rất nhiều. Lúc này, hai bên mới thật tâm hỏi nhau muốn gì…”, ông Doanh hồi tưởng.
Cuộc đàm phán bên bể bơi cuối cùng đã cho ra những kết quả tích cực. Hai bên đã đề ra những bước đi cần thiết để tiến tới bình thường hóa quan hệ ngoại giao, chẳng hạn như phía Việt Nam sẽ cố gắng hỗ trợ tìm kiếm người Mỹ mất tích tại Việt Nam, đổi lại phía Mỹ nới lỏng một phần lệnh cấm vận…
Cùng với hàng loạt nỗ lực quan trọng khác, Việt Nam và Mỹ đã đạt được trạng thái bình thường vào tháng 7 năm 1995, chính thức khép lại 20 năm căng thẳng, thù địch.
Nói về quan hệ Việt – Mỹ, TS Lê Đăng Doanh cho rằng những viên gạch đầu tiên của quan hệ hai nước phải được tính từ những năm 40 của thế kỉ trước, gắn với những hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
“Năm 1944, một máy bay Mỹ bị bắn rơi, phi công Mỹ đã nhảy dù xuống vùng giải phóng của ta, Bác Hồ đã trao trả người phi công này cho phía Mỹ. Năm 1945, Bác cũng đã gửi thư cho Tổng thống Mỹ đề nghị thiết lập quan hệ ngoại giao, tuy nhiên mối quan hệ đã không được thiết lập”.
Theo ông Doanh, sau Chủ tịch Hồ Chí Minh, người góp công lớn thứ hai cho quan hệ Việt – Mỹ chính là Tổng bí thư Lê Duẩn.
“Ông Lê Duẩn, ngay khi chiến đấu giải phóng miền Nam, đã luôn nhắc đến việc chúng ta phải thiết lập quan hệ với Mỹ. Ngay sau khi chiến tranh kết thúc, Chính phủ Việt Nam cũng đã nhờ Liên Xô chuyển thông điệp tới Mỹ rằng Việt Nam muốn đặt mối quan hệ bình thường với Mỹ. Đáng tiếc là sau đó, dù hai bên có nhiều nỗ lực nhưng không đạt được kết quả như mong đợi”.
“Ông Duẩn luôn nhắc nhở rằng chúng ta là láng giềng của Trung Quốc, chúng ta không thể dời đi đâu được, vì vậy rất cần có quan hệ với Mỹ để tạo sự cân bằng chiến lược”, ông Doanh nói.
Nguyên Viện trưởng CIEM cho biết để đi được tới ngày bình thường hóa, Việt Nam đã bày tỏ thiện chí rất cao với Mỹ. Ví dụ như trong vấn đề trao trả tù binh Mỹ, thượng nghị sĩ John Kerry từng nghi ngờ phía Việt Nam giấu tù binh Mỹ trong hầm lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Để giải tỏa mối nghi này, Việt Nam sẵn sàng chấp thuận cho phía Mỹ vào kiểm tra trong hầm lăng.
Đáp lại, kể từ sau bình thường hóa, Mỹ cũng sẵn lòng hỗ trợ Việt Nam trong phát triển kinh tế, đồng thời thúc đẩy mối quan hệ để gìn giữ hòa bình và tự do hàng hải ở Biển Đông.
“Phía Mỹ đã giúp chúng ta tăng cường lực lượng cảnh sát biển, giao cho ta những tàu hải cảnh – là những tàu lớn nhất mà ta có. Tôi được biết sắp tới, Mỹ còn bàn giao một tàu hải cảnh nữa, họ cũng mời chuyên viên của ta sang đó để đào tạo”, ông Doanh cho hay.
Bình luận về tầm quan trọng của quan hệ Việt – Mỹ, ông Doanh nhấn mạnh: “Bình thường hóa quan hệ với Mỹ là quyết định có tính chiến lược, hết sức quan trọng để Việt Nam hội nhập”.
Ông Doanh cho rằng trong tương lai, quan hệ Việt – Mỹ sẽ trở nên khăng khít hơn. “Thương chiến Mỹ - Trung và đại dịch Covid-19 là các tác nhân ủng hộ cho quan hệ Việt – Mỹ. Qua một trận đại dịch, vị thế và lòng tin vào Trung Quốc đã giảm sút, trong khi đó Việt Nam lại nổi lên như một quốc gia an toàn, minh bạch. Đấy là điều kiện rất tốt để ta thu hút đầu tư.
“Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã lập hẳn tổ công tác để đón các tập đoàn lớn vào Việt Nam, đó là động thái rất đúng và kịp thời. Tuy vậy, để đón được đại bàng, chính phủ phải có những thủ tục đặc biệt. Chúng ta biết rằng không thể đối xử với các tập đoàn lớn như những nhà đầu tư nhỏ lẻ. Măt bằng sạch, nhân lực, ưu đãi… là những thứ cần được cung ứng, nếu không các tập đoàn sẽ chọn nơi khác, ví dụ như Ấn Độ”.
“Chúng ta và Mỹ không có những mâu thuẫn chiến lược, ngược lại chúng ta và họ chia sẻ lợi ích chiến lược với nhau. Tận dụng tốt mối quan hệ với Mỹ là một yếu tố quan trọng giúp Việt Nam hùng cường và có vị trí vững chắc, đảm bảo hòa bình, thịnh vượng”, ông Doanh bày tỏ.
(VNF) - Ông Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng, với mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số được đặt ra cho giai đoạn tới, bài toán nguồn vốn đang trở thành vấn đề sống còn. Khi hệ thống ngân hàng đã tiệm cận giới hạn mở rộng tín dụng, việc phát triển mạnh mẽ thị trường vốn - đặc biệt là thị trường chứng khoán - được xem là chìa khóa để tạo dư địa tăng trưởng bền vững cho nền kinh tế Việt Nam.
(VNF) - Hướng tới xây dựng một cơ chế thị trường vốn dành riêng cho cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, Việt Nam đang trong quá trình chuẩn bị để hình thành sàn giao dịch chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp khởi nghiệp - một bước đi được đánh giá là quan trọng nhằm hoàn thiện chu trình đầu tư mạo hiểm từ nguồn vốn đầu vào đến điểm thoái vốn (exit) cho nhà đầu tư.
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.
(VNF) - Năm 2025, giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, Việt Nam nổi lên như điểm đến hấp dẫn của dòng vốn FDI và quỹ đầu tư toàn cầu. Không chỉ duy trì đà tăng trưởng FDI mạnh mẽ, Việt Nam còn trở thành "cường quốc ASEAN" trong mắt nhà đầu tư quốc tế.
(VNF) - Theo đại biểu Tạ Đình Thi, việc ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô cần tập trung vào các lĩnh vực chiến lược nơi Hà Nội có lợi thế, nhằm tháo gỡ điểm nghẽn thể chế và tạo động lực phát triển bền vững, lan tỏa.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Tiêu dùng của người dân chiếm gần 64% GDP đang suy yếu, kéo theo niềm tin giảm mạnh. Trong bối cảnh xuất khẩu bấp bênh, đầu tư công chậm giải ngân, các chuyên gia cảnh báo: muốn đạt tăng trưởng 10%, Việt Nam phải khơi thông túi tiền và củng cố niềm tin tiêu dùng của dân.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Sau một năm triển khai, VIFTA đã bước đầu phát huy hiệu quả, song quá trình tận dụng ưu đãi cho thấy các ngành hàng vừa có thuận lợi, vừa phát sinh vướng mắc, đòi hỏi giải pháp phù hợp để khai thác hiệu quả hơn trong thời gian tới.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương
(CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng,
nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn
và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Ông Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng, với mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số được đặt ra cho giai đoạn tới, bài toán nguồn vốn đang trở thành vấn đề sống còn. Khi hệ thống ngân hàng đã tiệm cận giới hạn mở rộng tín dụng, việc phát triển mạnh mẽ thị trường vốn - đặc biệt là thị trường chứng khoán - được xem là chìa khóa để tạo dư địa tăng trưởng bền vững cho nền kinh tế Việt Nam.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.