Bộ GTVT đề xuất giao VEC mở rộng cao tốc TP. HCM - Long Thành - Dầu Giây

Theo đó, Bộ Giao thông Vận tải thống nhất với đề nghị của Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) và Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp trong việc kiến nghị người đứng đầu Chính phủ xem xét giao VEC nghiên cứu, thực hiện các bước chuẩn bị đầu tư mở rộng Dự án đường cao tốc TP.HCM - Long Thành.

Từ khi đưa vào khai thác đến nay, lưu lượng xe trên cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây liên tục tăng cao (trung bình khoảng 10,45%/năm), nhiều đoạn đã mãn tải.

Với quy mô 4 làn xe hiện tại, đoạn tuyến từ nút giao An Phú (Km 0) đến nút giao cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (Km 25+920) không đáp ứng được nhu cầu vận tải và đặc biệt là khi sân bay Long Thành đi vào khai thác.

Do đó, Bộ Giao thông Vận tải đánh giá việc nghiên cứu đầu tư mở rộng cao tốc TP. HCM - Long Thành - Dầu Giây là cần thiết và cấp bách.

Trước đó, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước đã đề xuất giao VEC nghiên cứu mở rộng 22 km từ nút giao vành đai 2 TP. HCM đến nút giao với cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu. Quy mô mở rộng từ 8 đến 10 làn xe. Tổng mức đầu tư dự án là 14.787 tỷ đồng, thực hiện từ quý IV/2022 đến quý I/2026. Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước cũng đã phê duyệt cho VEC 1,3 tỷ đồng kinh phí nghiên cứu mở rộng tuyến đường.

Trong quá trình nghiên cứu, lập báo cáo tiền khả thi, VEC phải tính toán và báo cáo cụ thể khả năng cân đối vốn và cơ chế có liên quan để có thể thực hiện dự án.

Theo quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn năm 2050, cao tốc TP.HCM (từ Vành đai 3) - Long Thành - Dầu Giây được quy hoạch 10 làn xe. Trong đó, giai đoạn 1 (4 làn xe) được VEC đầu tư và đưa vào khai thác năm 2016, với tổng mức đầu tư trên 20.630 tỷ đồng, trong đó vốn đối ứng là 1.644 tỷ đồng, còn lại là vốn vay các tổ chức nước ngoài.

Bộ Giao thông Vận tải cho biết VEC đã nghiên cứu bốn phương án đầu tư, mỗi phương án đều có ưu, nhược điểm khác nhau. Cụ thể, phương án 1, đơn vị nghiên cứu đề xuất sử dụng toàn bộ ngân sách nhà nước hoặc vay nước ngoài. Trường hợp sử dụng vốn trong nước có ưu điểm tiến độ thuận lợi và dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2026, nhưng lại tạo áp lực lên ngân sách nhà nước.

Trường hợp sử dụng vốn vay nước ngoài dù có lợi thế về lãi suất và thời gian trả nợ, nhưng tiến độ triển khai chậm do thực hiện các thủ tục liên quan đến sử dụng vốn vay nước ngoài, dự kiến cuối năm 2027 mới có thể hoàn thành.

Phương án 2, đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), dù có ưu điểm thu hút được nguồn vốn xã hội đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông nhưng Bộ Giao thông Vận tải vẫn phải bố trí vốn ngân sách để tham gia. Trong khi Bộ Giao thông Vận tải không cân đối được vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Đặc biệt, rất khó tách bạch doanh thu giữa nhà đầu tư và VEC dẫn đến xung đột lợi ích.

Phương án 3, nhượng quyền đầu tư, khai thác theo quy định của Luật Quản lý tài sản công (hay đầu tư theo phương thức PPP loại hợp đồng BOT có sự tham gia góp vốn của Nhà nước bằng tài sản theo Luật PPP).

Tuy nhiên, phương án này tiến độ triển khai chậm do thực hiện các thủ tục liên quan đến lựa chọn nhà đầu tư, dự kiến đầu năm 2028 mới có thể hoàn thành. Song song đó, pháp luật chưa có quy định rõ Bộ Giao thông Vận tải hay VEC có thẩm quyền tổ chức nhượng quyền.

Phương án 4, VEC thực hiện đầu tư mở rộng. Phương án này tiến độ triển khai thuận lợi và dự kiến đầu năm 2026 hoàn thành; không phải xử lý xung đột lợi ích giữa nhà đầu tư mới và VEC…

Tuy nhiên, khó khăn của phương án này là vốn điều lệ VEC rất thấp. Nên để có thể huy động vốn vay đầu tư mở rộng các đường cao tốc, VEC đã xây dựng và đang trình các cấp có thẩm quyền duyệt đề án tái cơ cấu VEC. Trong đó, đề xuất tăng vốn điều lệ của VEC. Khi được tăng vốn điều lệ, VEC đủ điều kiện để huy động vốn vay.

Sau khi phân tích 4 phương án đầu tư, VEC kiến nghị Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Bộ Giao thông Vận tải xem xét, báo cáo Thủ tướng chấp thuận theo phương án 4.