'Chuyển đổi số không phải là 1 chiến dịch, đó là 1 hành trình, không nên quá vội vã'

Trao đổi tại Hội thảo quốc tế "Digitalize to Revolutionize - Định hình nền kinh tế số tương lai", các chuyên gia quốc tế cho rằng, Việt Nam sở hữu nhiều yếu tố tiềm năng để thúc đẩy phát triển nền kinh tế số như dân số đông đúc, xuất khẩu hàng hóa (gạo, thủy hải sản, đồ nội thất,…) tăng trưởng cũng như sở hữu một ngành du lịch năng động. Tuy nhiên, chuyển đổi số mang đến nhiều cơ hội lớn nhưng ở mặt còn lại, nó cũng kéo theo nhiều rủi ro về an ninh, an toàn hệ thống.

Kinh tế số đi đôi với chuyển đổi số

Giáo sư Sheena S. Iyengar - Trường Đai học Columbia (Mỹ) nhân định, để có 1 nền kinh tế số phải chuyển đổi số và Việt Nam là một trong những quốc gia có tiềm năng rất lớn trong việc đổi mới sáng tạo.

Đồng tình với ý kiến trên, Giáo sư David L. Rogers cũng khẳng định, dựa trên kinh nghiệm làm việc với một số doanh nghiệp Việt Nam, ông nhận thấy nền kinh tế Việt Nam đã mở cửa và có nhiều cơ hội trong thời kỳ chuyển đổi số.

Trên thực tế, nền kinh tế số của nước ta đang phát triển từng ngày với tốc độ ấn tượng, Theo e-Conomy SEA 2023, Việt Nam tiếp tục là quốc gia có tốc độ tăng trưởng kinh tế số nhanh nhất khu vực Đông Nam Á. Kinh tế số Việt Nam có tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 19% trong giai đoạn 2022-2023 với tổng giá trị hàng hóa dự báo tăng từ 30 tỷ USD năm 2023 lên 45 tỷ USD vào năm 2025.

Sự phát triển của nền kinh tế số kéo theo nhu cầu tất yếu về chuyển đổi số trong những năm qua. Chiến lược chuyển đổi số được triển khai ở nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng.

Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối năm 2022, ngành ngân hàng đã đầu tư hơn 15.000 tỷ đồng phục vụ cho hoạt động chuyển đổi số. Nhờ đó, Việt Nam là một trong những quốc gia ứng dụng ngân hàng số hàng đầu với tỷ lệ thanh toán số tăng trưởng 40% trong 3, 4 năm qua.

Nhận thấy vai trò trung tâm của chuyển đổi số, Ngân hàng Nhà nước cũng đã ban hành “Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Theo đó, kế hoạch này nhằm để thúc đẩy sự phát triển các mô hình ngân hàng số, gia tăng tiện ích, thực hiện mục tiêu tài chính toàn diện, phát triển bền vững dựa trên cơ sở ứng dụng công nghệ mới và tối ưu hóa hoạt động của các ngân hàng.

Tính đến nay, có 96% ngân hàng tại Việt Nam đã và đang xây dựng chiến lược chuyển đổi số và có 92% ngân hàng đã phát triển dịch vụ ứng dụng trên internet và mobile. Nhiều ngân hàng cũng đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo hay các dịch vụ tư vấn tự động 24/7 để kịp thời đáp ứng được nhu cầu của người dân.

Ông Lưu Trung Thái, Tổng giám đốc điều hành của Ngân hàng Quân đội (MB), cho biết: “Ngành ngân hàng đã chuyển đổi rất nhanh chóng trong vài năm qua. Hầu hết các ngân hàng đều chuyển đổi số và phục vụ các khách hàng trên các nền tảng và ứng dụng quan trọng. Ít nhất khoảng 80% các giao dịch lớn của ngân hàng trong ngày hôm nay đều xử lí qua các nền tảng”.

Theo ông, việc thúc đẩy phát triển chuyển đổi số trong ngành ngân hàng mang lại nhiều lợi ích to lớn cho người dân, doanh nghiệp. Nhờ ứng dụng chuyển đổi số, “việc tiếp cận dịch vụ của người dân, doanh nghiệp tại các ngân hàng nhanh chóng hơn. Từ đó, năng suất lao động, khả năng tiếp cận dịch vụ của người dân và doanh nghiệp tăng lên, kéo theo tốc độ xử lý và năng suất lao động của xã hội tăng lên. Đối với ngân hàng, việc sử dụng dữ liệu, sử dụng nền tảng và các công cụ chuyển đổi số cũng sẽ giúp cho tăng năng suất lao động và quản lý rủi ro tốt hơn”, ông Thái nhận định.

Là ngân hàng đi đầu trong chuyển đổi số, Ngân hàng MB đã gặt hái được nhiều thành tựu ấn tượng. Tính đến ngày 30/10/2023, quy mô khách hàng của MB đạt 25 triệu người. Đồng thời, ngân hàng cũng ghi nhận 1,6 tỷ giao dịch trên kênh số, đặc biệt là app MBBank có thời điểm ghi nhận tới 20 triệu giao dịch/ngày. Đây cũng là một trong những ứng dụng được tải xuống nhiều nhất trên App Store ở Việt Nam trong vòng 3 năm liên tiếp.

Các chỉ tiêu hiệu quả (ROA, ROE, tỷ lệ nợ xấu, năng suất lao động) của MB luôn duy trì ở vị trí TOP đầu toàn ngành ngân hàng. MB còn sở hữu 4 giải pháp được vinh danh tại Giải thưởng Chuyển đổi số Việt Nam 2023, bao gồm VietQR, Thẻ Hi Collection, Chợ ứng dụng và Giải pháp vay Online.

80% chiến dịch chuyển đổi số không đạt kết quả mong muốn

Mặc dù là xu thế tất yếu trong thời đại kỹ thuật số không ngừng thay đổi nhưng quá trình chuyển đổi số chắc chắn không dễ dàng. Qua nghiên cứu, có tới 70 – 80% chiến dịch chuyển đổi số của các doanh nghiệp không mang lại kết quả như mong muốn, giáo sư David nói.

Chuyển đổi số mang đến nhiều cơ hội lớn nhưng ở mặt còn lại, nó cũng kéo theo nhiều rủi ro về an ninh, an toàn hệ thống. Các hình thức tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính ngày càng tinh vi và biến hóa phức tạp như Deepfake, Deep Voice,… đã gây ra nhiều hệ lụy, khiến không ít khách hàng bị tổn thất nặng nề. Những rủi ro về rò rỉ thông tin cá nhân, dữ liệu của khách hàng cũng có thể làm xói mòn niềm tin của khách hàng và ảnh hưởng đến hoạt động, uy tín của các ngân hàng.

Bên cạnh đó, sự phức tạp và tính đổi mới liên tục của chuyển đổi số trong ngành ngân hàng cũng đòi hỏi các chính sách, khuôn khổ pháp lý phải theo kịp. Từ đó, các ngân hàng mới có thể sẵn sàng chuyển đổi, áp dụng công nghệ, dịch vụ mới, không còn gò bó trong những khuôn khổ đã cũ.  

Tại quốc tế "Digitalize to Revolutionize - Định hình nền kinh tế số tương lai", các chuyên gia cho rằng chuyển đổi số không chỉ đơn giản là một chiến dịch mà nó là một hành trình và không nên quá vội vã trong chuyển đổi số.

Dựa trên những ví dụ thành công trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng ở nước ngoài, ông David cho rằng chuyển đổi số nên bắt đầu từ những thử nghiệm nhỏ thay vì tập trung vào những kế hoạch quá tốn kém mà lại dễ thất bại. Nếu những phép thử này đạt kết quả như mong muốn, các doanh nghiệp, ngân hàng mới nên chuyển sang đầu tư lớn hơn.

Trong khi đó, diễn giả Paul J. Bailo gợi mở để có thể chuyển đổi số thành công, các ngân hàng và doanh nghiệp nên ngồi lại với nhau. “Các ngân hàng lớn trên thế giới đều tiếp cận các doanh nghiệp tiềm năng nhằm mở ra nhiều cơ hội mới. Thông qua hợp tác với các trường đại học, quỹ đầu tư mạo hiểm hay các doanh nghiệp startup, các ngân hàng có thể tìm ra những hướng đi mới mà chưa ngân hàng nào thực hiện, từ đó, trở thành những ngân hàng đi tắt đón đầu”, ông Paul nhận định.