Ủy ban Kinh tế của Quốc hội vừa có báo cáo về việc tiếp thu, chỉnh lý một số vấn đề lớn trong Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) chuẩn bị trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp thứ 43 (khai mạc ngày 23/3).
Một trong những nội dung chính của Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) là phạm vi điều chỉnh, quy định đối tượng hộ kinh doanh trong Luật Doanh nghiệp (Điều 1, Điều 2 và Chương VIIa của dự thảo luật).
Đáng chú ý, Ủy ban Kinh tế đề xuất ban hành luật riêng về hộ kinh doanh. Có 4 lí do được Thường trực Ủy ban Kinh tế nêu ra cho đề xuất này.
Một là xét về bản chất, hộ kinh doanh là một loại hình kinh doanh nên quyền và nghĩa vụ của hộ kinh doanh cần phải được điều chỉnh bởi Luật, chứ không thể quy định bằng Nghị định.
Hai là việc đưa hộ kinh doanh vào dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) là không phù hợp vì hộ kinh doanh chưa thuộc phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Doanh nghiệp.
Ba là hộ kinh doanh được coi là một hình thức kinh doanh khác biệt với doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty TNHH và công ty cổ phần. Những quy định về hộ kinh doanh tại dự thảo Luật chỉ mới giải quyết được việc kiểm soát, quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh, mặt khác có thể làm tăng rủi ro, tăng chi phí đối với thành lập và hoạt động của hộ kinh doanh; bên cạnh đó lại chưa có quy định tạo thêm quyền tự do kinh doanh, tăng độ an toàn kinh doanh, tạo thêm thuận lợi cho hộ kinh doanh.
Vì vậy, việc quy định hộ kinh doanh trong Luật Doanh nghiệp dẫn đến phải mở rộng thêm phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng cho một chủ thể mới và phải bổ sung đầy đủ các nội dung tương tự như quy định từ Chương 1 đến Chương 8 của Luật Doanh nghiệp hiện hành, bao gồm từ quyền thành lập, quyền và nghĩa vụ, trình tự, thủ tục thành lập, hồ sơ đăng đủ các nội dung tương tự như quy định từ Chương 1 đến Chương 8 của Luật Doanh nghiệp hiện hành, bao gồm từ quyền thành lập, quyền và nghĩa vụ, trình tự, thủ tục thành lập, hồ sơ đăng ký, cơ quan cấp đăng ký và cơ chế phối hợp giữa các cơ quan trong quản lý hộ kinh doanh, dừng, chấm dứt hoạt động, bổ sung các cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của hộ kinh doanh... ngay trong Luật Doanh nghiệp
Bốn là số lượng về đối tượng chịu tác động là hộ kinh doanh rất lớn; vì vậy, cần có thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá thực tiễn và tham vấn để hoàn thiện khung khổ pháp luật tốt nhất để điều chỉnh và áp dụng cho chủ thể hộ kinh doanh, tương tự như các hợp tác xã quy định tại Luật Hợp tác xã.
Đưa ra ý kiến về hộ kinh doanh, luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch Công ty luật BASICO, cho biết hộ kinh doanh đã xuất hiện tại Việt Nam từ năm 1966 . Từ sau năm 1976 đến trước khi ban hành Luật Doanh nghiệp năm 2005, chủ thể này được gọi là “hộ kinh doanh cá thể” .
Ông Đức khẳng định hộ kinh doanh không phải là nằm ngoài luật hay chưa được luật điều chỉnh, mà đã được đề cập đến cả trong 3 Luật Doanh nghiệp năm 1999, 2005 và 2014. Tuy nhiên vì các đạo luật này giao cho Chính phủ quy định chi tiết cho nên có thể nói Luật Doanh nghiệp tuy có điều chỉnh những vẫn gần như bằng không.
“Đó là vấn đề bất cập rất lớn trong bối cảnh hệ thống pháp luật kinh doanh đã được liên tục hoàn thiện bằng nhiều đạo luật và đã có rất nhiều thay đổi. Thậm chí đến nay, các quy định của Chính phủ hạn chế đối với hộ kinh doanh như là chỉ được đăng ký kinh doanh tại một địa điểm và sử dụng dưới 10 lao động là trái với quy định rằng quyền dân sự (trong đó có quyền tự do kinh doanh) chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật”, ông Đức nói.
Ông Đức cũng chỉ ra rằng bằng việc thừa nhận “hộ kinh doanh là một loại hình kinh doanh nên quyền và nghĩa vụ của hộ kinh doanh cần phải được điều chỉnh bởi Luật, chứ không thể quy định bằng Nghị định”, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã đồng ý rằng hộ kinh doanh phải được quy định cụ thể trong luật.
Mặt khác, vì hộ kinh doanh đã được đề cập trong 3 đời Luật Doanh nghiệp từ hơn 20 năm qua, nên quan điểm “đưa hộ kinh doanh vào dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) là không phù hợp vì hộ kinh doanh chưa thuộc phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Doanh nghiệp” của Ủy ban Kinh tế trở nên không hoàn toàn xác đáng.
Nói về mô hình hộ kinh doanh, ông Đức đồng ý rằng xét về bản chất pháp lý, hộ kinh doanh khác biệt với công ty hợp danh, công ty TNHH và công ty cổ phần.
Tuy nhiên, vị Chủ tịch Công ty luật BASICO nhấn mạnh về bản chất pháp lý, hộ kinh doanh 1 thành viên (1 chủ) hoàn toàn tương tự như doanh nghiệp tư nhân. Chỉ có hộ kinh doanh có nhiều thành viên (nhiều chủ) thì mới không giống bất cứ loại hình kinh doanh nào ở trong nước cũng như trên toàn thế giới và cần phải được thay đổi. Vì vậy, về nguyên tắc hộ kinh doanh cần được đối xử như đối với doanh nghiệp tư nhân.
Tuy nhiên, vì phải có lộ trình giải quyết một cách hiệu quả và phù hợp nhất với thực tế, nên Quốc hội cần luật hóa theo hướng duy trì gần như toàn bộ hiện trạng, ngoại trừ những vấn đề xét thấy hợp lý hơn và thuận lợi hơn cho mô hình kinh doanh này, như có thể kinh doanh tại hơn 1 địa điểm và thuê trên 10 lao động.
“Ngoài việc giải quyết được việc kiểm soát, quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh, trong những năm trước măt cơ bản không được làm tăng rủi ro, tăng chi phí đối với thành lập và hoạt động của hộ kinh doanh”, ông Đức lưu ý thêm.
Đối với quan điểm tách hộ kinh doanh thành luật riêng, ông Đức cho rằng việc này chỉ có thể được với điều kiện phải giải quyết được ba vấn đề pháp lý cơ bản.
Thứ nhất, Luật mới chỉ điều chỉnh loại hình hộ kinh doanh có một thành viên (1 chủ) giống như đối với doanh nghiệp tư nhân hiện nay. Không thể thừa nhận hộ kinh doanh là một tổ chức kinh tế không có tư cách pháp nhân nhưng lại có từ 2 thành viên trở lên, vì như vậy là đi ngược lại nguyên tắc pháp lý cơ bản, là các chủ thể giao dịch dân sự chỉ có thể là cá nhân hoặc pháp nhân.
Cụ thể, theo quy định tại Điều 101 về “Chủ thể trong quan hệ dân sự có sự tham gia của hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân” - Bộ luật Dân sự năm 2015, hộ kinh doanh nói riêng, các tổ chức không có tư cách pháp nhân nói riêng, không được phép là một chủ thể pháp lý trong các quan hệ pháp luật. Hình thức hộ kinh doanh có từ 2 thành viên trở lên hiện nay chỉ là sự liên kết, hợp tác của các cá nhân.
Thứ hai, Luật mới không thể đặt tên là Luật về hộ kinh doanh, mà chỉ có thể đặt tên là Luật về cá nhân kinh doanh hoặc tương tự. Nguyên nhân là hộ kinh doanh 1 thành viên phải là cá nhân kinh doanh không có tư cách pháp nhân hoặc công ty TNHH 1 thành viên có tư cách pháp nhân. Nếu chấp nhận hộ kinh doanh có từ 2 thành viên trở lên thì lại buộc phải thay đổi bản chất, có thể là công ty hợp danh hoặc công ty TNHH 2 thành viên trở lên hoặc công ty cổ phần, có tư cách pháp nhân.
Thứ ba, phải đổi tên Luật Doanh nghiệp thành Luật công ty tương tự như Luật năm 1989, để điều chỉnh về hoạt động kinh doanh của các tổ chức có tư cách pháp nhân, đồng thời hoặc chuyển vào Luật về cá nhân kinh doanh hoặc tương tự.
Ở đây có hai lựa chọn, hoặc là chỉ quy định về cá nhân kinh doanh, xóa bỏ doanh nghiệp tư nhân hoặc là quay trở lại Luật Doanh nghiệp tư nhân năm 1989 như trước đây và coi tất cả các hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh cũng là doanh nghiệp tư nhân với những yêu cầu hết sức đơn giản (tùy theo quy mô có thể là doanh nghiệp từ siêu nhỏ cho đến lớn, nếu như không bị giới hạn 10 lao động).
Ông Đức nhấn mạnh: “Hộ kinh doanh thực chất là cá nhân kinh doanh, phải đưa về đúng bản chất pháp lý do 1 cá nhân làm chủ, giống với doanh nghiệp tư nhân, đều là loại hình tổ chức kinh tế không có tư cách pháp nhân, hoàn toàn giống nhau về bản chất pháp lý, do vậy không thể và không có bất cứ lý do gì để tách riêng 2 chủ thể này để điều chỉnh trong hai luật khác nhau là Luật Doanh nghiệp và Luật về hộ kinh doanh”.
Tựu trung lại, ông Đức cho rằng giải quyết vấn đề hộ kinh doanh, có 3 yếu tố phải xem xét gồm: yếu tố pháp lý, yếu tố kinh tế và yếu tố thực tế.
Về yếu tố pháp lý, nhà nước cần phải chuẩn hóa. Chủ thể kinh doanh chỉ có thể là pháp nhân hoặc cá nhân, nên hộ kinh doanh cũng chỉ có thể là một cá nhân duy nhất, nếu không muốn chuyển thành pháp nhân.
Về yếu tố kinh tế, chỉ có thể là công ty hoặc cá nhân kinh doanh, nên hộ kinh doanh cũng chỉ có thể là một cá nhân duy nhất (hộ kinh doanh “cá thể”) hoặc doanh nghiệp tư nhân, nếu không muốn chuyển thành công ty.
Về yếu tố thực tế, có thể chấp nhận lịch sử để lại, tạm thời giữ nguyên tên gọi là hộ kinh doanh, nhưng buộc phải thay đổi về yếu tố pháp lý và kinh tế. Do đó có thể nghĩ đến giải pháp pháp chấp nhận hộ kinh doanh là một loại hình doanh nghiệp tư nhân, nhưng chỉ đòi hỏi những yêu cầu như hiện nay, ít nhất là trong 10 năm.
Tóm lại, hộ kinh doanh chỉ có thể là cá nhân kinh doanh, không có tư cách pháp nhân và hoàn toàn tương tự như doanh nghiệp tư nhân, nhưng vẫn có thể chỉ giữ lại tên gọi, dù được quy định trong Luật Doanh nghiệp hay trong một đạo luật riêng.
“Không thể chậm trễ hơn nữa trong việc sửa sai, nhưng cũng không nên dẫn đến một cái sai khác là coi hộ kinh doanh là một loại chủ thể thứ ba, ngoài hai loại chủ thể là cá nhân kinh doanh và pháp nhân thương mại.
“Cái khó, cái lúng túng của chúng ta chính là ở chỗ không nhận diện đúng về hộ kinh doanh và không mạnh dạn định nghĩa lại, xác định lại, chuẩn hóa lại cho đúng bản chất của hộ kinh doanh”, ông Đức nói.
Tags:
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
