Kinh tế Việt Nam: Hồi phục và thách thức phát triển
Hà Nguyễn -
04/07/2021 15:16 (GMT+7)
Kinh tế Việt Nam đang tiếp tục hồi phục, nhưng chặng đường phía trước còn nhiều thách thức.
Với GDP tăng trưởng 5,64% trong 6 tháng đầu năm, kinh tế Việt Nam đang trong xu hướng phục hồi. Ảnh: Đ.T
Dấu hiệu phục hồi
Nếu chỉ đơn thuần nhìn vào những con số vừa được Tổng cục Thống kê công bố, thì có thể khẳng định, kinh tế Việt Nam đang trong xu hướng phục hồi. Cụ thể, tăng trưởng GDP quý II ước đạt 6,61%, 6 tháng là 5,64%. Đó là mức tăng trưởng khá, nhất là khi so với tốc độ tăng trưởng 0,39% của quý II/2020 và 1,82% của 6 tháng đầu năm 2020.
Chính vì vậy, khi công bố số liệu, bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê đã một lần nữa khẳng định, kết quả tăng trưởng đã cho thấy “sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự chung sức, đồng lòng của hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp, nhân dân cả nước và lực lượng tuyến đầu chống dịch để kiểm soát dịch bệnh, thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp phát triển kinh tế-xã hội năm 2021”.
Có thể kể hàng loạt chỉ số cho thấy sự phục hồi này. Giá trị tăng thêm ngành công nghiệp 6 tháng đầu năm nay tăng 8,91% so với cùng kỳ năm ngoái, cao hơn nhiều so với tốc độ tăng 2,91% của 6 tháng đầu năm 2020. Sản xuất nông nghiệp cũng tích cực, đạt 3,69%, chỉ thấp hơn tốc độ tăng 4,24% của 6 tháng đầu năm 2011 trong giai đoạn 2011-2021 và cao hơn nhiều so với mức tăng 2,42% của 6 tháng đầu năm 2020.
Tương tự, theo Tổng cục Thống kê, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa 6 tháng đạt 316,73 tỷ USD, tăng 32,2% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, xuất khẩu đạt 157,63 tỷ USD, tăng 28,4%; nhập khẩu đạt 159,1 tỷ USD, tăng 36,1%...
Đó là những điểm sáng trong bức tranh kinh tế nửa đầu năm 2021. Thậm chí, nếu cần thiết, có thể viện dẫn các con số về tốc độ tăng trưởng GRDP của các địa phương. Theo đó, đầu tàu kinh tế của cả nước là TP. HCM vẫn đạt mức tăng trưởng 5,46%, cao hơn mức tăng 1,02% của cùng kỳ năm trước, bất chấp việc vừa phải trải qua 1 tháng thực hiện giãn cách xã hội.
Trong khi đó, Đà Nẵng đã thoát tăng trưởng âm, đạt 4,9%. Con số này ở Cần Thơ là 5,6%, Hà Nội là 5,91%, Hải Phòng lên tới 13,5%, Bình Dương là 7,23%, Đồng Nai là 5,74%...
Mặc dù các chỉ số tăng trưởng của quý II và 6 tháng đầu năm là “khá tích cực”, song một cách thẳng thắn, một chuyên gia kinh tế đã nói với phóng viên Báo Đầu tư rằng, con số này là “thấp”, bởi tốc độ tăng trưởng này được so với nền tăng trưởng rất thấp của quý II và 6 tháng đầu năm ngoái. Quý II/2020 là thời điểm kinh tế Việt Nam bị ảnh hưởng nghiêm trọng của Covid-19.
Năm nay, trải qua 2 đợt dịch Covid-19 thứ ba và thứ tư, kinh tế Việt Nam cũng bị ảnh hưởng không nhỏ. Tốc độ tăng trưởng quý II và 6 tháng đầu năm đều thấp hơn so với kịch bản tăng trưởng được ban hành kèm theo Nghị quyết 01/NQ-CP, cũng như kịch bản được điều chỉnh trong quý I/2021. Thậm chí, còn thấp hơn cả con số 5,8% mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư dự ước và báo cáo Chính phủ cách đây chưa lâu.
Ông Cấn Văn Lực, chuyên gia, Kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV, trong cuộc tọa đàm Kinh tế vĩ mô và thị trường chứng khoán, do Tạp chí Kinh tế và Dự báo tổ chức mới đây cũng đã nói rằng, tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm này dù “đáng khích lệ”, nhưng cũng “cho thấy những dấu hiệu không mấy khả quan”.
Chặng đường trắc trở
Cũng vì nhận định có những dấu hiệu “không mấy khả quan”, nên ông Cấn Văn Lực cho rằng, việc đạt được mục tiêu tăng trưởng 6,5% trong năm nay là “cực kỳ khó”.
Theo dự báo của ông Lực, con số đạt được có thể ở mức 6,1 - 6,3%. “Tăng trưởng kinh tế năm nay phụ thuộc nhiều vào diễn biến của Covid-19. Đạt được con số trên cũng đã là một thành công, bởi vượt mục tiêu Quốc hội đề ra”, ông Lực nói.
Cuối năm ngoái, Quốc hội quyết nghị mục tiêu tăng trưởng 6%, trong khi Chính phủ đặt quyết tâm đạt mức 6,5%.
“Tăng trưởng kinh tế năm nay sẽ khó đạt mục tiêu đề ra. Với diễn biến dịch Covid-19 hiện nay, thì nền kinh tế sẽ gặp không ít khó khăn trong quý III, tốc độ tăng trưởng có thể bị chậm lại”, một chuyên gia kinh tế nêu quan điểm.
Trong 6 tháng đầu năm, nền kinh tế đã không đạt mục tiêu đề ra và điều đó chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới mục tiêu tăng trưởng cả năm. Để đạt mục tiêu tăng trưởng 6,5%, trong hai quý cuối năm, tốc độ tăng trưởng phải đạt con số 7,2%, nhưng theo ông Lê Trung Hiếu, Vụ trưởng Vụ Hệ thống tài khoản quốc gia (Tổng cục Thống kê), đạt được con số này là “rất khó khăn”.
Vì thế, chặng đường hồi phục kinh tế của Việt Nam càng thêm trắc trở.
Hãng truyền thông Bloomberg vừa công bố bảng xếp hạng theo tháng đánh giá khả năng phục hồi của 53 nền kinh tế, từ mức tốt nhất cho tới mức tệ nhất. Theo đó, Việt Nam xếp vị trí thứ 40, ngay sau Thái Lan và ở trên Indonesia, Malaysia, Philippines. Khá lạc quan, Bloomberg dự báo kinh tế Việt Nam sẽ đạt mức tăng trưởng 6,7% trong năm 2021.
Tuy nhiên, chỉ mới hồi tháng 4, Bloomberg đã xếp hạng Việt Nam ở vị trí thứ 11, với dự báo tăng trưởng đạt 7,3%.
Rõ ràng, đợt dịch Covid-19 thứ 4, bùng phát vào cuối tháng 4/2021 đã khiến tình thế xoay chuyển khá nhiều, kinh tế Việt Nam đối mặt với nhiều rủi ro, thách thức hơn.
Ông Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh, đã chỉ ra tới 4 vấn đề mà kinh tế Việt Nam phải đối mặt trong quá trình phục hồi. Đó là khan hiếm nguồn cung; năng lực logistics, hậu cần, vận tải chưa đáp ứng được quá trình phục hồi kinh tế; lạm phát đang có xu hướng tăng; dịch bệnh đang “đánh” vào các trung tâm sản xuất lớn ở Việt Nam.
Trong khi việc sản xuất tại Bắc Ninh, Bắc Giang còn chưa phục hồi, thì lần lượt các trung tâm sản xuất lớn khác như TP. HCM, Bình Dương, Đồng Nai… cũng đang bị dịch Covid-19 tràn qua. Đặc biệt, TP. HCM - trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước - hiện đóng góp tới 22% kinh tế của cả nước - đang phải trải qua đợt giãn cách xã hội thứ 3. Nếu kinh tế TP. HCM, kể cả Đồng Nai và Bình Dương bị ảnh hưởng, thì tăng trưởng kinh tế của cả nước cũng sẽ bị ảnh hưởng không nhỏ.
Thực tế, dù 6 tháng đầu năm, các đầu tàu kinh tế này vẫn đạt tốc độ tăng trưởng khá, nhưng lại vẫn thấp hơn tốc độ tăng trưởng chung của cả nước. Điều đó có nghĩa, vai trò “đầu tàu” chưa được phát huy. Để kinh tế cả nước hồi phục, thì trước tiên, cần sự phục hồi từ chính các tỉnh, thành phố trọng điểm kinh tế này.
Tăng trưởng GDP quý II ước đạt 6,61%, 6 tháng là 5,64%. Đó là mức tăng trưởng khá, nhất là khi so với tốc độ tăng trưởng 0,39% của quý II/2020 và 1,82% của 6 tháng đầu năm 2020.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương
(CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng,
nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn
và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh
thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu
cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng
thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao
đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.