Hiện nay tại nhiều quốc gia, làn sóng robot hóa đang diễn ra với tốc độ nhanh hơn nhiều dự báo. Tại Trung Quốc, các nhà máy “bóng đêm” – nơi dây chuyền hoàn toàn tự động và không cần ánh sáng – đã trở thành hiện thực.
Xiaomi hiện vận hành một cơ sở sản xuất smartphone có thể cho ra một chiếc điện thoại mỗi giây, toàn bộ do robot và AI điều khiển, từ khâu vận chuyển linh kiện, lắp ráp, kiểm tra chất lượng đến đóng gói.
Bắc Kinh còn chi hơn 20 tỷ NDT để phát triển robot hình người, hướng tới ứng dụng vào sản xuất và dịch vụ với giá chỉ khoảng 12.000 USD mỗi chiếc – đủ thấp để nhiều doanh nghiệp cân nhắc thay thế một phần lao động phổ thông.
Những thay đổi tương tự cũng diễn ra tại Hàn Quốc, Mỹ và nhiều quốc gia châu Âu, nơi AI đã được tích hợp vào giám sát và bảo trì máy móc, thiết kế sản phẩm, tối ưu hóa dây chuyền.
Điểm chung ở các quốc gia đi đầu là không loại bỏ hoàn toàn vai trò con người, mà dịch chuyển lao động lên những vị trí có giá trị cao hơn: vận hành hệ thống, lập trình, bảo trì thiết bị và phân tích dữ liệu. Thay vì cạnh tranh trực tiếp, con người sẽ cộng tác cùng robot trong một môi trường sản xuất hoàn toàn mới.
Việt Nam cũng đang bước nhanh vào quỹ đạo này. Theo thống kê ngành, số lượng robot công nghiệp tại Việt Nam đã tăng từ dưới 1.000 năm 2010 lên gần 24.000 thiết bị vào năm 2022 – gấp 24 lần chỉ sau hơn một thập kỷ. Sự tăng trưởng này phản ánh tốc độ robot hóa mạnh mẽ trong các ngành công nghiệp điện tử, ô tô, chế biến thực phẩm, cơ khí và vật liệu.
Ở nhà máy VinFast, hàng nghìn robot ABB làm việc 24/7 trong các khâu hàn, sơn, lắp ráp ô tô, được quản lý qua hệ thống sản xuất thông minh. Vinamilk từ năm 2013 đã đưa robot tự hành vào vận chuyển nguyên liệu, vắt sữa tự động, đóng gói sản phẩm và quản lý chuồng trại. Ba Huân tự động hóa toàn bộ quy trình xử lý trứng với công suất 65.000 quả/giờ, vừa tăng năng suất vừa ổn định giá thành.
Các tập đoàn FDI như Samsung, THACO, Hòa Phát cũng đầu tư mạnh vào robot lắp ráp, máy CNC, kết hợp AI và Internet vạn vật (IoT) để giám sát, bảo trì và phân tích dữ liệu sản xuất.
Bà Vi Thị Hồng Minh – Phó Giám đốc Văn phòng Giới sử dụng lao động (VCCI) nhận định, trong vòng 10 năm tới, có tới 70% việc làm trong các ngành thâm dụng lao động như dệt may, da giày, lắp ráp điện tử có thể bị thay thế bởi robot và AI.
Theo bà Minh, đây là xu thế tất yếu khi kinh tế toàn cầu bước vào giai đoạn “chuyển đổi kép” – vừa chuyển đổi số, vừa chuyển đổi xanh – buộc doanh nghiệp phải tối ưu hóa sản xuất, giảm phát thải và đáp ứng những tiêu chuẩn chất lượng quốc tế ngày càng khắt khe.
Song song với sự mở rộng ứng dụng robot, các công nghệ như AI, IoT, cảm biến thông minh đã bắt đầu phổ biến trong sản xuất tại Việt Nam. VNPT Technology triển khai hệ thống cảm biến thu thập dữ liệu từ dây chuyền, dự báo sự cố và kiểm soát chất lượng sản phẩm.
Trong ngành điện tử, robot SCARA được sử dụng cho các công đoạn yêu cầu độ chính xác cao, tốc độ lớn, còn robot 6 trục thực hiện các thao tác phức tạp trong không gian ba chiều, phù hợp với sản xuất ô tô, cơ khí, thiết bị y tế.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay không nằm ở việc mua hay triển khai robot, mà ở chỗ vận hành và làm chủ chúng. Các chuyên gia cảnh báo, Việt Nam đang thiếu hụt nghiêm trọng nhân lực chất lượng cao. Nền kinh tế cần khoảng 150.000 kỹ sư mỗi năm, nhưng nguồn cung chỉ đáp ứng được 40 – 50%. Ngành bán dẫn cần 5.000–10.000 kỹ sư/năm, nhưng hiện mới đáp ứng chưa tới 20%.
Dự báo đến năm 2030, Việt Nam sẽ cần khoảng 2,5 triệu lao động phục vụ chuyển đổi số. Khoảng cách này, nếu không sớm thu hẹp, sẽ trở thành điểm nghẽn cho mọi kế hoạch hiện đại hóa.
Theo TS. Vũ Hoàng Linh - Đại học Kinh tế, Đại học Quốc Gia Hà Nội, để giải quyết vấn đề này đòi hỏi một chiến lược đào tạo toàn diện. Ở cấp cơ sở, cần đầu tư mạnh cho các trường nghề, cao đẳng kỹ thuật nhằm đào tạo lực lượng kỹ thuật viên và công nhân lành nghề có khả năng vận hành, bảo trì robot, sử dụng thành thạo phần mềm điều khiển.
Ở cấp đại học, việc đào tạo kỹ sư tự động hóa, lập trình AI, phân tích dữ liệu và quản lý sản xuất thông minh phải được coi là mũi nhọn. Doanh nghiệp cũng cần chủ động hơn trong việc đào tạo lại (reskilling) và nâng cấp kỹ năng (upskilling) cho lao động hiện hữu, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn nhân lực mới.
Cuộc cách mạng robot và AI mở ra cơ hội để Việt Nam nâng cấp vị trí trong chuỗi giá trị toàn cầu, chuyển từ gia công giá trị thấp sang sản xuất và thiết kế giá trị cao. Nhưng cơ hội này chỉ thành hiện thực khi đất nước sở hữu lực lượng lao động đủ trình độ để cộng tác cùng công nghệ mới. Nhìn sang các quốc gia đi trước, có thể thấy công nghệ chỉ là một phần của câu chuyện, phần quan trọng hơn vẫn là con người.
Việt Nam đã đạt được những bước tiến đáng kể về robot hóa, với những dây chuyền sản xuất hiện đại ngang tầm thế giới. Song, nếu thiếu một chiến lược phát triển nhân lực chất lượng cao, thành tựu đó khó bền vững và khoảng cách với các nước tiên tiến sẽ khó được thu hẹp.
"Robot và AI đang gõ cửa mọi nhà máy. Câu hỏi không còn là 'liệu chúng có đến hay không', mà là 'chúng ta sẽ chuẩn bị thế nào để đón nhận'. Và trong câu trả lời ấy, nhân lực chất lượng cao chính là chìa khóa then chốt" - TS. Vũ Hoàng Linh nói.
Tags:
(VNF) - Việt Nam, với năng lực nghiên cứu, sản xuất thiết bị và hạ tầng 5G đang mở rộng, được đánh giá là một trong những quốc gia dẫn đầu khu vực trong việc thử nghiệm ứng dụng 5G kết hợp AI.
(VNF) - Trận chiến giành quyền kiểm soát tương lai của Internet đã chính thức bùng nổ sau khi OpenAI tung ra một sản phẩm mới được xem là “mũi tên” nhắm thẳng vào trung tâm đế chế Google.
(VNF) - iPhone Air có thể sớm trở thành “nạn nhân” đầu tiên trong loạt iPhone 17, khi người dùng tỏ ra lạnh nhạt với mẫu iPhone siêu mỏng, giá cao.
(VNF) - Một cảnh báo sâu sắc về rủi ro của tham vọng công nghệ: Siêu AI đặt ra mối đe dọa đối với cả sự tồn vong của loài người.
(VNF) - Sự cố Amazon Web Services (AWS) sập mạng sáng thứ Hai vừa qua tiếp tục là hồi chuông cảnh báo về độ mong manh của “xương sống Internet” thế giới.
(VNF) - Trước cuộc “tấn công” của xe tự lái Trung Quốc, liệu châu Âu có thể tận dụng năng lực công nghệ của Bắc Kinh mà không đánh mất quyền tự chủ chiến lược?
(VNF) - Sau hơn một tháng mở bán, iPhone 17 Promax vẫn trong tình trạng “chờ hàng”, tại nhiều cửa hàng trực tuyến của Apple và đại lý uỷ quyền liên tục trong tình trạng hết máy, phải đặt trước và chờ không có ngày hẹn khi được khách hỏi mua
(VNF) - Trong khi cuộc đua AI toàn cầu đang nóng lên, một bài học rõ ràng đang nổi lên từ Trung Quốc: muốn giành chiến thắng, cần nhiều hơn là chỉ có chip.
(VNF) - Bức tranh bán dẫn Trung Quốc đang thay đổi nhanh chóng, khi Mỹ tiếp tục siết chặt xuất khẩu chip AI, còn Trung Quốc đẩy mạnh chính sách “tự lực tự cường”.
(VNF) - iPhone Air có thiết kế mỏng nhẹ ấn tượng, nhưng dường như không tạo được sức hút mạnh mẽ với người dùng, trong khi iPhone 17 và iPhone 17 Pro đang trở thành tâm điểm mới của Apple.
(VNF) - NVIDIA đang đối mặt với thực tế cay đắng khi Trung Quốc chuyển sang công nghệ nội địa, trong lúc áp lực tiêu thụ năng lượng khổng lồ khiến hãng phải tái định hình chiến lược toàn cầu.
(VNF) - TSMC đang chứng minh rằng họ không chỉ là “cỗ máy in tiền” của ngành chip, mà còn là nhân tố định hình tương lai công nghệ AI toàn cầu.
(VNF) - Qua vụ vụ tiền số AntEx, các chuyên gia nhận định, Việt Nam đang đối mặt thách thức kép: thị trường tài sản số phát triển nhanh, nhưng hành lang pháp lý lại chậm hình thành. Sự chênh lệch này không chỉ tạo rủi ro cho nhà đầu tư, mà còn đặt cơ quan quản lý vào thế bị động trước các mô hình huy động vốn mới, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gian lận và vi phạm pháp luật.
(VNF) - Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) công bố ra mắt thương hiệu Unitel Logistics tại Lào, đánh dấu việc mở rộng hoạt động của Viettel trong lĩnh vực logistics và hạ tầng vận tải quốc tế.
(VNF) - Hà Lan vừa tuyên bố tiếp quản quyền kiểm soát một công ty chip có vốn Trung Quốc đặt tại nước này. Vụ việc gây chấn động ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu.
(VNF) - Sam Altman đang chơi một ván cờ lớn, biến ChatGPT thành “hệ điều hành của trí tuệ nhân tạo”, định nghĩa kỷ nguyên nền tảng kế tiếp.
(VNF) - Tập đoàn G42 của Các Tiểu Vương quốc Ả rập thống nhất dự kiến đầu tư 2 tỷ USD để xây trung tâm siêu dữ liệu AI ở TP. HCM.
(VNF) - Oracle đang chứng minh tầm nhìn chiến lược táo bạo của mình, sẵn sàng đặt cược lớn và đi đến cùng để bắt kịp làn sóng AI.
(VNF) - Trong vụ Shark Bình, việc phân tích và truy vết dòng tiền được thực hiện chính xác và nhanh chóng dù vụ việc đã diễn ra hơn 3 năm.
(VNF) - Không phận dưới 3.000 mét đang trở thành mỏ vàng của kỷ nguyên hàng không số, nơi các quốc gia chạy đua phát triển Kinh tế tầm thấp (LAE) trị giá hàng trăm tỷ USD. Việt Nam kỳ vọng nắm bắt cơ hội này để hình thành thị trường 10 tỷ USD và đưa TP.HCM trở thành “Drone Capital” của thế giới.
(VNF) - OpenAI đang hướng đến thống trị trí tuệ nhân tạo – lĩnh vực được xem là “hơi thở” của tương lai. Sam Altman và đội ngũ của ông tiếp tục mở rộng lãnh địa với tốc độ chưa từng thấy.
(VNF) - Giữa những tin đồn về các tỷ phú công nghệ xây dựng boongke - “bảo hiểm tận thế”, họ thực sự đang nắm giữ bí mật gì mà chúng ta không biết?
(VNF) - Trình bày trước Thủ tướng Phạm Minh Chính, đại diện Mạng Blockchain Việt Nam đã chia sẻ các ứng dụng của công nghệ Blockchain trong nền kinh tế như Thanh toán đa quốc gia, Định danh phi tập trung (DID), Quản lý đất đai, Xác minh bằng cấp,...
(VNF) - Khi AI trở thành đồng nghiệp và Gen Z là nguồn nhân lực chủ đạo, doanh nghiệp Việt sẽ phải tái cấu trúc ra sao để không lạc nhịp trong cuộc chơi công nghệ và nhân sự mới?
(VNF) - Các chuyên gia đề xuất phát triển thành hệ sinh thái “Hải Phòng AI City” – mô hình quản trị đô thị thông minh tích hợp AI toàn diện.
(VNF) - Việt Nam, với năng lực nghiên cứu, sản xuất thiết bị và hạ tầng 5G đang mở rộng, được đánh giá là một trong những quốc gia dẫn đầu khu vực trong việc thử nghiệm ứng dụng 5G kết hợp AI.
(VNF) - Dự án Sài Gòn Broadway từng được Tập đoàn Novaland giới thiệu ra thị trường vào năm 2020 với quy mô quy hoạch gần 10 ha ngay sát Khu đô thị Thủ Thiêm (TPHCM). Dự án có mặt tiền đại lộ Mai Chí Thọ, trạm dừng Ga Bình Khánh của tuyến Metro số 2, đối diện với một dự án khác của Novaland là Water Bay.
