Theo ông, làm cách nào để tháo gỡ điểm nghẽn giải phóng mặt bằng (GPMB) đang gây khó khăn cho các dự án đầu tư công, dự án của khu vực tư nhân dẫn đến thiếu quỹ đất cho đầu tư phát triển?
Điều 62 Luật Đất đai quy định Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, trong đó có dự án khu đô thị mới, dự án chỉnh trang đô thị, dự án khu dân cư nông thôn, dự án nhà ở sinh viên, nhà ở xã hội...; Điều 68 Luật Đất đai quy định cơ chế phát huy vai trò của Tổ chức phát triển quỹ đất (Trung tâm phát triển quỹ đất thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường).
Tuy nhiên, đến nay, vẫn chưa có cơ chế thực hiện hiệu quả chủ trương này để tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận quỹ đất, đảm bảo các quyền và lợi ích chính đáng của người sử dụng đất trong khu vực dự án, trước hết là quyền được thỏa thuận bồi thường thỏa đáng và quyền được tái định cư tại khu vực dự án theo quy định của pháp luật.
Do đó, nên sửa đổi, bổ sung Điều 68 Luật Đất đai theo hướng phát huy vai trò của Tổ chức phát triển quỹ đất thực hiện việc bồi thường, giải phóng mặt bằng theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, tạo lập quỹ đất phục vụ đầu tư phát triển. Sau đó, tổ chức đấu giá đất để lựa chọn nhà đầu tư. Chênh lệch địa tô thuộc về ngân sách Nhà nước để phục vụ lợi ích công cộng.
Đây là phương thức tốt nhất vừa đảm bảo minh bạch, công bằng trong công tác giải phóng mặt bằng, hạn chế việc phát sinh khiếu kiện, kể cả khiếu kiện đông người. Đồng thời, có cơ chế kiểm soát hoạt động tổ chức đấu giá để tránh tình trạng "quân xanh, quân đỏ" làm sai lệch kết quả đấu giá và phát sinh tiêu cực.
Riêng đối với UBND TP HCM cần có cơ chế hỗ trợ các dự án đã bồi thường, giải phóng mặt bằng dở dang kiểu "da beo", trước hết là các dự án đã giải phóng mặt bằng từ 80% diện tích trở lên được thực hiện cơ chế Nhà nước thu hồi đất đối với phần diện tích đất dự án còn lại để doanh nghiệp có điều kiện thực hiện bồi thường, đảm bảo 03 yêu cầu: (i) Bồi thường thỏa đáng cho người sử dụng đất phù hợp giá thị trường trên cơ sở thỏa thuận bình đẳng; (ii) Thực hiện quyền được tái định cư của người sử dụng đất trong khu vực dự án; (iii) Đảm bảo lợi ích công cộng.
Cần bổ sung, hoàn thiện chính sách hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư và nhu cầu bố trí chỗ ở tạm (tạm cư) trong khi chờ tái định cư tại chỗ. Hiện các quy định của Luật Đất đai về vấn đề này tại Khoản (2.c) Điều 83, Điều 85 hay Khoản 2 Điều 86 chưa đáp ứng được các trường hợp người dân lựa chọn tái định cư tại chỗ khi thực hiện các dự án xây dựng lại chung cư cũ hư hỏng hoặc chỉnh trang khu vực nhà trên và ven kênh rạch, hoặc chỉnh trang khu phố lụp xụp.
Các trường hợp yêu cầu tái định cư tại chỗ phải được bố trí tạm cư trong thời gian chờ xây dựng mới nhà tái định cư. Nhưng, Luật Đất đai 2013 không có quy định về "tạm cư" mà chỉ có quy định các khoản hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất.
Vì thế, cần xem xét, bãi bỏ quy định tại Khoản 31 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP ngày 06/01/2017 của Chính phủ đã "Bổ sung Điều 43d" (Điều mới) vào Nghị định 43/2014/NĐ-CP đã cho phép tách thửa đối với từng loại đất, có nghĩa là cho phép tách thửa đối với cả đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, đất phi nông nghiệp dẫn đến tình trạng tách thửa tràn lan và biến tướng thành đất ở không theo quy hoạch phát triển đô thị. Quy định này không phù hợp với Luật Đất đai 2013, vì tại Điều 143 và Điều 144 chỉ cho phép tách thửa đối với đất ở nông thôn và đất ở đô thị.
Sửa đổi, bổ sung khoản (2.d) điều 174 Luật Đất đai cho phép người sử dụng đất được quyền "Thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất tại các tổ chức tín dụng ở nước ngoài trong thời hạn sử dụng đất, nhưng khi xảy ra tranh chấp thì phải được xử lý theo pháp luật Việt Nam", để đảm bảo chủ quyền quốc gia.
Luật Nhà ở cho phép Việt kiều và cá nhân nước ngoài được sở hữu nhà tại Việt Nam. Các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài cũng được quyền sử dụng đất trong thời hạn đầu tư. Tất cả các đối tượng nêu trên đều có nhu cầu thế chấp quyền sở hữu nhà gắn liền với quyền sử dụng đất tại ngân hàng ở nước ngoài.
Bổ sung chế định "Tái điều chỉnh đất đai, tái phân lô" để thực hiện chỉnh trang đô thị. Giao thẩm quyền cho Thường trực Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thu hồi đất các dự án được bổ sung giữa hai kỳ họp Hội đồng nhân dân. Sớm ban hành Nghị định về sử dụng tài sản công (phần lớn là dùng quỹ đất) để thanh toán cho các nhà đầu tư thực hiện dự án BT.
Ông đánh giá thế nào về thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất do vi phạm pháp luật về đất đai, trong Luật Đất đai 2013?
Khoản (1.i) Điều 64 Luật Đất đai quy định "Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đư a đất vào sử dụng; trường hợp không đưa đất vào sử dụng thì chủ đầu tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án trong thời gian này; hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp do bất khả kháng".
Như vậy, Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, là không phù hợp với quy định tại Khoản 3 Điều 51 Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam "Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện để doanh nhân, doanh nghiệp và cá nhân, tổ chức khác đầu tư, sản xuất, kinh doanh; phát triển bền vững các ngành kinh tế, góp phần xây dựng đất nước. Tài sản hợp pháp của cá nhân, tổ chức đầu tư, sản xuất, kinh doanh được pháp luật bảo hộ và không bị quốc hữu hóa".
Cho nên, cần sửa đổi, bổ sung quy định này theo hướng bãi bỏ quy định: "Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng; trường hợp không đưa đất vào sử dụng thì chủ đầu tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án trong thời gian này; hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất".
Nhiều ý kiến cho rằng, mặc dù đóng vai trò là một đạo luật gốc nhưng Luật Đất đai 2013 vẫn còn thiếu sót khi chưa đề cập đến một số loại đất dẫn đến lúng túng trong quản lý nhà nước. Quan điểm của ông về vấn đề này?
Tôi kiến nghị bổ sung, hoàn thiện quy định về phân loại đất phi nông nghiệp tại "Mục 3 Đất phi nông nghiệp" Luật Đất đai 2013 như: Bổ sung loại "đất du lịch" vào Điều 153 "Đất thương mại, dịch vụ, du lịch, đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp", để tạo điều kiện "Phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn" theo Nghị quyết 08-NQ/TW của Bộ Chính trị; Điều 146 Luật Đất đai đã quy định "Đất sử dụng để chỉnh trang, phát triển đô thị và khu dân cư nông thôn", do đó cần quy định riêng biệt "đất đô thị" và "đất khu dân cư nông thôn" để có phương thức thực hiện quản lý nhà nước phù hợp, xác định loại "đất đô thị" sau khi đã có Quy hoạch phát triển đô thị được cấp có thẩm quyền phê duyệt và có Kế hoạch thực hiện Quy hoạch phát triển đô thị, nhằm thống nhất quản lý nhà nước đối với loại hình đất này; Bổ sung loại "đất công", "đất công cộng" của cộng đồng dân cư đô thị sử dụng, để có phương thức quản lý nhà nước phù hợp;
Tóm lại, cần xây dựng "Bộ Luật Đất đai" với vị trí là một Luật gốc, Luật cơ bản. Bổ sung từ "Đất đai" vào tên gọi của Bộ Tài nguyên và Môi trường, như ở Hàn Quốc có Bộ Đất đai Hạ tầng Giao thông (MOLIT), ở Nhật Bản có Bộ Đất đai Hạ tầng Giao thông Du lịch (MLIT)./.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Tags:
(VNF) - Quảng Ngãi thống nhất hỗ trợ 70% kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án xây dựng nhà ở xã hội theo quy hoạch chi tiết được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
(VNF) - Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) vừa ký kết khoản vay liên kết bền vững (SLL) trị giá 150 triệu USD với Công ty Cổ phần Vinschool (công ty con của Tập đoàn Vingroup).
(VNF) - Dự án TIG Tower là toà tháp văn phòng, căn hộ khách sạn cao 29 tầng, nằm trên trục đường Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội.
(VNF) - Những tháng đầu năm 2025, thị trường bất động sản miền Bắc ghi nhận sự dịch chuyển đáng chú ý của dòng tiền đầu tư, từ Hà Nội sang các tỉnh lân cận.
(VNF) - Được ví như trái tim của Crystal Holidays Harbour Vân Đồn, tòa tháp The Harmony mô phỏng kiến trúc kiệt tác du thuyền Harmony of the Seas. Đây không chỉ là sự hòa hợp giữa kiến trúc và thiên nhiên mà còn là không gian mang đậm chất sống toàn cầu, là nơi sống, làm việc và nghỉ dưỡng lý tưởng dành cho giới trẻ.
(VNF) - Một loạt băng rôn đòi quyền lợi được cư dân căng trên hàng rào các căn biệt thự tại Khu đô thị Starlake, nơi được xem là một trong những dự án cao cấp và đắt đỏ nhất dành cho giới nhà giàu Hà Nội.
(VNF) - Dự án Khu nghỉ dưỡng Quang Phú Luxury tại xã Quang Phú, TP. Đồng Hới được chấp thuận đầu tư nhằm xây dựng khu nghỉ dưỡng đạt tiêu chuẩn 4 sao phục vụ khách du lịch trong và ngoài nước, góp phần tăng nguồn thu ngân sách cho địa phương.
(VNF) - TP.HCM dự kiến đấu giá hàng chục lô đất, phát triển hàng loạt khu đô thị TOD dọc các tuyến metro. Nếu thuận lợi, việc đấu giá sẽ mang về nguồn thu hàng trăm nghìn tỷ đồng
(VNF) - Giá đất tại huyện Đan Phượng, Hà Nội, đang là một trong những tâm điểm chú ý của giới đầu tư trong thời gian gần đây, do sự xuất hiện của dự án Vinhomes Wonder City cùng tiến độ của tuyến đường đang được xây dựng. Giá đất “nhảy múa” khiến một số chủ đất tại Đan Phượng hưởng lợi lớn.
(VNF) - Dự án Tổ hợp thương mại, dịch vụ - nhà ở cao cấp (Lavida Green) có mức đầu tư hơn 2.110 tỷ đồng, diện tích đất thực hiện dự án là 45.640,7m2 do Công ty TNHH SUFAT Việt Nam làm chủ đầu tư.
(VNF) - Diện tích căn hộ tại dự án NƠXH Thăng Long Green City dao động từ 49,56 m2 đến 58,9m2, mức giá bán là 18,4 triệu đồng/m2 (bao gồm thuế VAT 5% và phí bảo trì 2%).
(VNF) - Theo kế hoạch đấu giá quyền sử dụng đất và danh mục các khu đất đấu giá quyền sử dụng đất năm 2025 của TP.HCM, trong quý III/2025, TP. HCM sẽ tổ chức đấu giá 7 khu đất.
(VNF) - Dự án nhà ở xã hội tại xã Uy Nỗ (huyện Đông Anh, Hà Nội) do Tổng Công ty 319 (doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng) làm chủ đầu tư, tổng mức đầu tư hơn 630 tỷ đồng.
(VNF) - Quy hoạch TP.Thủ Đức đến năm 2040, là trung tâm phía Đông về kinh tế, khoa học kỹ thuật và công nghệ, văn hóa, giáo dục đào tạo. Định hướng chiến lược sẽ giúp nâng tầm diện mạo đô thị mà còn mở ra cơ hội cho BĐS khi hạ tầng được đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng.
(VNF) - Thanh tra TP.Huế vừa công bố quyết định thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật của nhà nước trong việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa sang mục đích khác đối với 6 dự án trên địa bàn.
(VNF) - Khu Công cộng, dịch vụ đô thị thuộc dự án Tổ hợp thể thao, giải trí và thương mại tại phường Hòa Xuân (quận Cẩm Lệ) có diện tích gần 13ha, giá khởi điểm 11,7 triệu đồng/m2.
(VNF) - Muốn cấp sổ đỏ cho đất nông nghiệp nằm xen kẹt trong khu dân cư cần phải đáp ứng một số điều kiện theo quy định hiện hành.
(VNF) - UBND tỉnh Đồng Nai vừa ban hành nhiều quyết định phê duyệt hồ sơ mời nhà đầu tư quan tâm đến 6 dự án nhà ở xã hội trên địa bàn toàn tỉnh, với tổng số lượng 6.500 căn hộ.
(VNF) - Năm 2025 hứa hẹn là giai đoạn phục hồi và phát triển của bất động sản nghỉ dưỡng Việt Nam, nhờ sự kết hợp giữa các yếu tố tích cực như tăng trưởng nguồn cung, phục hồi du lịch và hoàn thiện pháp lý.
(VNF) - Sau khi trải qua năm 2024 tương đối tốt, đầu năm 2025, Công ty Cổ phần Kinh doanh và Phát triển Bình Dương (Becamex TDC, HoSE: TDC) đã đề ra kế hoạch tái cơ cấu để trở thành một tập đoàn.
(VNF) - 30 lô đất được Đà Nẵng lên kế hoạch cho thuê ngắn hạn để làm bãi đỗ xe và thương mại dịch vụ, trong đó nhiều lô đất nằm ở vị trí 2-3 mặt tiền tuyến đường lớn của thành phố.
(VNF) - Đây là khu dân cư mới đô thị được đầu tư đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội. Quy mô dân số khoảng 1.488 người.
(VNF) - Ông Vũ Kim Giang, Chủ tịch HĐQT SGO Group, nhìn nhận các yếu tố để tạo lập một chu kỳ mới đã hình thành tương đối đầy đủ trên thị trường bất động sản miền Bắc. Do vậy, năm 2025 là thời điểm quan trọng để nhà đầu tư đưa ra quyết định.
(VNF) - Không chỉ là đại đô thị quy mô, tiện ích hoàn thiện và đẳng cấp bậc nhất giúp kiến tạo chuẩn mực sống mới cho khu vực phía Tây Hà Nội, Vinhomes Wonder City thu hút mạnh mẽ khách ở thực cũng như nhà đầu tư còn nhờ quy hoạch sản phẩm độc đáo hiếm có trên thị trường.
(VNF) - Dự án Khu dân cư kết hợp thương mại dịch vụ Thanh Phú tại huyện Bến Lức, tỉnh Long An có tổng vốn đầu tư 12.662 tỷ đồng. Chủ đầu tư thực hiện dự án là Liên danh Công ty cổ phần BEHS - Công ty TNHH Covestcons.
(VNF) - Quảng Ngãi thống nhất hỗ trợ 70% kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án xây dựng nhà ở xã hội theo quy hoạch chi tiết được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
(VNF) - Để mở rộng khu vực phía đông hồ Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội sẽ phải di dời 12 tổ chức, cơ quan, đơn vị cùng với đó là 35 hộ dân.
