Thương mại hóa tài sản trí tuệ: Để mỗi startup có thể thay đổi 1 ngành kinh doanh
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
Tạo lập đường băng và đẩy nhanh tốc độ
Sau Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, từ tháng 10/2025, tiến trình hoàn thiện thể chế cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ghi nhận bước tiến quan trọng khi Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) trình và ban hành loạt văn bản trọng yếu, đặt nền móng pháp lý thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu và tài sản trí tuệ.
Trong đó, Nghị định số 271/2025/NĐ-CP quy định việc thành lập và góp vốn doanh nghiệp để thương mại hóa kết quả nghiên cứu KH&CN trên địa bàn Hà Nội, mở ra cơ chế mới, đưa tri thức khoa học vào thực tiễn sản xuất, rút ngắn khoảng cách “phòng thí nghiệm – thị trường”.
Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo (Bộ KH&CN) cho biết, Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025 vừa được Quốc hội thông qua đã mở ra hành lang pháp lý quan trọng nhằm thúc đẩy nghiên cứu, ứng dụng và thương mại hóa tài sản trí tuệ, công nghệ mới.
"Đây là nền tảng then chốt để hình thành thị trường công nghệ hiệu quả, kết nối kết quả nghiên cứu với doanh nghiệp và nhu cầu sản xuất – kinh doanh thực tiễn", ông Đạt nói.
Một trong những cơ chế đáng chú ý là Nhà nước cam kết dành tối thiểu 2% tổng chi ngân sách hằng năm cho KH&CN và đổi mới sáng tạo, bao gồm hỗ trợ nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, khởi nghiệp sáng tạo và đầu tư hạ tầng như trung tâm đổi mới sáng tạo và vườn ươm công nghệ. Chính phủ cũng hoàn thiện các cơ chế tài chính nhằm khuyến khích doanh nghiệp đổi mới công nghệ, như ưu đãi thuế, hỗ trợ lãi suất và cấp “voucher” tài chính cho hoạt động đổi mới, đồng thời thúc đẩy hình thành quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia và quỹ đầu tư cấp địa phương.
Theo ông Đạt, điểm đột phá của chính sách mới là trao quyền toàn quyết định thương mại hóa cho chủ sở hữu kết quả nghiên cứu, khuyến khích cơ chế thử nghiệm có kiểm soát cho mô hình và công nghệ mới, đồng thời áp dụng nguyên tắc “hậu kiểm” để tạo không gian sáng tạo, chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu.
"Nhà khoa học cũng được hưởng tối thiểu 30% lợi nhuận thương mại hóa, qua đó khuyến khích tham gia sâu hơn vào thị trường công nghệ. Song song, viên chức tại tổ chức nghiên cứu công lập được phép góp vốn và tham gia quản lý doanh nghiệp khởi nguồn công nghệ", ông Đạt nhấn mạnh.
Cùng với đó, hệ sinh thái hỗ trợ thương mại hóa tài sản trí tuệ cũng được mở rộng với mô hình trung tâm đổi mới sáng tạo và trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo trên phạm vi bộ, ngành và địa phương. Bộ KH&CN chuẩn bị vận hành Nền tảng số quốc gia về quản lý KH&CN và đổi mới sáng tạo, kết nối dữ liệu giữa các cơ quan, viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp, tăng cường tính minh bạch và khả năng tiếp cận tri thức.
Tài sản trí tuệ động lực chính cho kinh tế tri thức
Việt Nam đang chuyển từ nền kinh tế dựa vào sản xuất và lao động sang nền kinh tế dựa trên tri thức – đổi mới sáng tạo – và trong đó sở hữu trí tuệ (SHTT) được xem là một trong những động lực mấu chốt.
Ông Daren Tang, Tổng Giám đốc Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO) lưu ý: “Trước đây, cách tiếp cận về sở hữu trí tuệ chủ yếu tập trung vào việc đăng ký và bảo vệ quyền. Điều đó là cần thiết nhưng chưa đủ. Hôm nay, Việt Nam và WIPO đang cùng nhau hướng tới một tầm nhìn khác: làm thế nào để thương mại hóa được các tài sản trí tuệ đó.”
"Cơ hội lớn đang mở ra khi quốc gia có lực lượng trẻ và năng động. Thanh niên Việt Nam cùng với nguồn lực sáng tạo có thể biến một ý tưởng thành doanh nghiệp, thậm chí thay đổi cả một ngành", ông Daren Tang nói.
Trong bối cảnh đó, thương mại hóa SHTT trở thành bước then chốt: không chỉ là đăng ký bảo hộ, mà là chuyển từ ý tưởng và bằng sáng chế sang sản phẩm, dịch vụ có giá trị kinh tế. WIPO và Việt Nam đang hợp tác xây dựng lộ trình để biến sáng chế thành doanh nghiệp công nghệ, hình thành doanh nghiệp spin-off từ trường và viện nghiên cứu để triển khai kết quả nghiên cứu khoa học vào thị trường.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, khung pháp lý mới chỉ là bước đầu điều quan trọng hơn là kích hoạt thị trường thương mại hóa tài sản trí tuệ và năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp.
Tài sản trí tuệ hiện chiếm tới 80% giá trị doanh nghiệp trên thị trường toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ trọng này còn thấp và thị trường khai thác IP chưa phát triển tương xứng. Vì vậy, việc hoàn thiện cơ chế pháp lý, ưu đãi tài chính, chuẩn mực định giá tài sản trí tuệ, và thị trường vốn cho doanh nghiệp công nghệ được kỳ vọng sẽ tạo đột phá.
Ông Chu Thúc Đạt nhấn mạnh, các chính sách mới đặt doanh nghiệp ở vị trí trung tâm của hệ sinh thái ĐMST, với quyền tự chủ thương mại hóa kết quả nghiên cứu và cơ chế thử nghiệm mô hình công nghệ mới. Mỗi bộ, ngành, địa phương sẽ có trung tâm đổi mới sáng tạo, kết nối cơ sở nghiên cứu với doanh nghiệp và thị trường.
TS. Ngô Đắc Thuần – CEO IP Group khẳng định, thương mại hóa tài sản trí tuệ chính là chìa khóa gia tăng sức cạnh tranh. Đổi mới sáng tạo phải biến thành sản phẩm, quy trình, mô hình kinh doanh tạo dòng tiền. Doanh nghiệp sở hữu bằng độc quyền sáng chế có lợi thế pháp lý và có thể khai thác qua cấp phép, nhượng quyền, hợp tác hoặc phát triển spin-off.
Theo ông Thuần, Việt Nam đã có những minh chứng trong chip bán dẫn, công nghệ sinh học, chế phẩm môi trường và thực phẩm chức năng, cho thấy sáng chế nội địa hoàn toàn có thể thương mại hóa và mở rộng ra khu vực.
Bài học từ các nền kinh tế dẫn đầu cho thấy, thương mại hóa tri thức đòi hỏi hai trụ cột bổ sung: Doanh nghiệp làm chủ công nghệ, định hướng nghiên cứu và chuyển giao; Hệ sinh thái đầu tư mạo hiểm và thị trường tài sản trí tuệ minh bạch
Các chuyên gia cho rằng, tư duy “tài sản trí tuệ là chi phí” phải được thay bằng “tài sản trí tuệ là vốn chiến lược”. Chỉ khi đó, Việt Nam mới hình thành thị trường công nghệ thực thụ, nơi sáng chế – bí quyết – dữ liệu – thuật toán trở thành sản phẩm giao dịch, và mỗi startup có thể thay đổi cả một ngành công nghiệp.
Phát triển AI: 'Hành lang hẹp' giữa hỗn loạn và kiểm soát, tự do và sợ hãi
Hưởng lợi từ EVFTA: 'Giai đoạn vàng' sẽ không kéo dài mãi
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
Bảo vệ doanh nhân trước nguy cơ hình sự hoá quan hệ kinh tế
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
Nữ tỷ phú kể chuyện 'giải cứu' HoSE: Chi phí vài triệu USD, thông dòng vốn hàng tỷ USD
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
Ngô Bình An gương mặt trẻ từ Cà Mau gây chú ý trong lĩnh vực an ninh mạng Việt Nam
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
Công nghiệp ô tô - xe máy: Nhìn từ câu chuyện của VEAM
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
Đưa AI vào trường tiểu học: Táo bạo nhưng đúng cách để đi nhanh mà chắc
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
'Việt Nam phải đi nhanh, chọn đúng để không lỡ chuyến tàu bán dẫn'
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
'Đổi mới sáng tạo phải vượt khỏi phòng nghiên cứu, giải quyết bài toán lớn của nền kinh tế'
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
Ba trụ cột để doanh nghiệp Việt chinh phục chuỗi giá trị tỷ USD
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
AI - ánh sáng thời đại mới: Cảnh báo những nhóm dễ tổn thương, bị 'bỏ lại phía sau'
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
Ra luật và bộ quy tắc về AI: 'Tầm nhìn AI sẽ trở thành hạ tầng trí tuệ của quốc gia'
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
'AI có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội'
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
Dưới 5% người Việt dùng AI đúng cách: Khi FOMO lấn át tư duy hệ thống
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
Từ chaebol xứ Hàn nhìn về câu chuyện nợ của Vingroup
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
Bà Phạm Chi Lan: Không thể 'chia đều' để đánh giá đóng góp của tư nhân
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
Nhân lực chất lượng cao: Chìa khóa biến tri thức thành giá trị kinh tế
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
Trung tâm tài chính quốc tế: Sandbox đủ lớn và thể chế chuẩn quốc tế
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
‘Phi nông bất ổn’ và bài học 80 năm phát triển nông nghiệp Việt Nam
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
Đầu tư giáo dục tăng tốc: Hoàn thiện cơ chế bảo vệ nhà đầu tư trước những cú sốc
(VNF) - Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ đầu tư vào lĩnh vực giáo dục. Với quy mô hơn 25 triệu học sinh, sinh viên trên toàn quốc trong năm học 2024 - 2025 và tỷ lệ trường mầm non ngoài công lập vượt trội hơn công lập. Lĩnh vực này không chỉ thu hút dòng vốn trong nước mà còn luồng vốn quốc tế lớn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục quốc dân.
Phát triển kinh tế tư nhân: 'Thời điểm không thể chậm trễ để khắc phục những thiếu hụt'
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng: "Đây có thể coi là thời điểm không thể chậm trễ hơn phải khắc phục những thiếu hụt kể trên, khơi dậy sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, góp phần thực hiện thành công mục tiêu chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030 và 2045 đã được đề ra"
'Cần một cuộc đổi mới lần hai cho kinh tế tư nhân'
(VNF) - Để kinh tế tư nhân thực sự phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng: Việt Nam cần một “cuộc đổi mới lần hai”. Theo đó, chỉ với một thể chế minh bạch, môi trường bình đẳng và cơ chế khuyến khích đổi mới sáng tạo, khu vực tư nhân mới có thể phát huy đầy đủ vai trò “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế.
Vì sao nhiều DN tư nhân chọn 'đứng yên' hoặc 'mini hóa'?
(VNF) - Dù đóng góp gần nửa GDP và tạo việc làm cho hơn 8/10 lao động cả nước, nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam lại chọn “đứng yên” hoặc thu nhỏ quy mô. Tại tọa đàm do Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức sáng 15/8, các chuyên gia đã chỉ rõ nguyên nhân khiến khu vực này “ngại lớn” và đề xuất loạt giải pháp để biến kinh tế tư nhân thành đầu kéo tăng trưởng.
Vị trí đặc biệt và cơ hội tỷ USD: Con đường vươn tầm kinh tế toàn cầu
(VNF) - Chuyên gia Bùi Kiến Thành đã chia sẻ nhiều góc nhìn, nhiều định hướng cho Việt Nam trên con đường vươn tầm kinh tế toàn cầu trong giai đoạn tới, như trung tâm trung chuyển hàng không ở Chu Lai, trung tâm hàng hải ở Vân Phong, trung tâm tài chính quốc tế tại TP. HCM, hay trung tâm dữ liệu tại Lâm Đồng.
Siêu đô thị TP.HCM: Hợp lực để cạnh tranh với các trung tâm logistics toàn cầu
(VNF) - Việc TP. HCM sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu không chỉ là một bước đi hành chính, mà còn mở ra kỳ vọng đưa thành phố trở thành trung tâm logistics hàng đầu khu vực. Trong cấu trúc kinh tế mới, vai trò của chuỗi cung ứng, hạ tầng cảng biển, và sự liên kết vùng đang trở thành động lực then chốt để Việt Nam cạnh tranh trên bản đồ logistics quốc tế.
Hưởng lợi từ EVFTA: 'Giai đoạn vàng' sẽ không kéo dài mãi
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
Mưa xối xả trở lại, đường phố Đà Nẵng ngập sâu từ mờ sớm
(VNF) - Mưa lớn kéo dài trong nhiều giờ đồng hồ khiến khu vực trung tâm TP. Đà Nẵng ngập sâu, người dân đi làm đầu buổi sáng gặp nhiều khó khăn.






























































