Phát triển AI: 'Hành lang hẹp' giữa hỗn loạn và kiểm soát, tự do và sợ hãi
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
Hành lang hẹp của AI
Khi trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm thay đổi nền tảng của đời sống kinh tế - xã hội toàn cầu, Việt Nam lựa chọn một cách tiếp cận riêng: Phát triển nhanh, song phải có trách nhiệm và lấy con người làm trung tâm.
Điều này cũng được thể hiện trong báo cáo "Đánh giá mức độ sẵn sàng của Việt Nam trong việc thực hiện Khuyến nghị của UNESCO về đạo đức AI" – Vietnam Artificial Intelligence Readiness Assessment (RAM)”, công bố tháng 10/2025.
RAM là công cụ chẩn đoán nhằm giúp các quốc gia xác định mức độ sẵn sàng cho việc phát triển và ứng dụng AI một cách có đạo đức, bao trùm và bền vững. Phương pháp này hiện đã được áp dụng tại hơn 70 quốc gia và Việt Nam chính thức triển khai từ tháng 8/2024. Dựa trên hơn 180 chỉ số, báo cáo đã đánh giá năng lực quốc gia theo năm trụ cột: pháp lý – thể chế, xã hội – văn hóa, nghiên cứu – giáo dục, kinh tế và hạ tầng kỹ thuật.

Phát biểu tại Phiên họp Bộ trưởng trong khuôn khổ Tuần lễ Số Quốc tế 2025, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định: “Trí tuệ nhân tạo phải đi trong một hành lang hẹp – giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta không phải là làm chậm đổi mới, mà là định hướng cho nó bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại. Chỉ khi giữ được trong hành lang hẹp ấy, AI mới thực sự phục vụ con người".
Theo ông , việc phát triển AI cần giữ được “nghệ thuật của sự cân bằng” – giữa toàn cầu và địa phương, giữa hợp tác và chủ quyền, giữa dữ liệu mở và dữ liệu được bảo vệ. UNESCO nhấn mạnh, AI chỉ có thể mang lại lợi ích nếu được phát triển trong khung đạo đức và thể chế vững chắc, để “không ai bị bỏ lại phía sau”.
Việt Nam đã đạt nhiều bước tiến quan trọng trong xây dựng nền tảng pháp lý cho AI. Nghị quyết số 57-NQ/TW năm 2024 của Bộ Chính trị xác định AI là động lực tăng trưởng quốc gia, trong khi Luật Công nghiệp Công nghệ số năm 2025 lần đầu tiên có chương riêng dành cho AI, đặt mục tiêu đưa Việt Nam vào nhóm ba nước dẫn đầu ASEAN và top 50 thế giới về AI vào năm 2030.
Bên cạnh đó, các nghị quyết mới như 66-NQ/TW và 68-NQ/TW năm 2025 tiếp tục củng cố khung chính sách về pháp luật, nhân lực, hợp tác công – tư và hạ tầng số. Tuy nhiên, yếu tố đạo đức AI vẫn là khoảng trống cần được thể chế hóa sâu hơn, bởi như báo cáo nêu rõ: “Việc lồng ghép các nguyên tắc đạo đức vào hệ thống pháp luật là điều kiện tiên quyết để bảo đảm quản trị AI có trách nhiệm.”
Xây dựng hệ sinh thái AI có đạo đức và bền vững
Trong lĩnh vực giáo dục và nghiên cứu, Việt Nam đã có bước tiến vượt bậc trên bản đồ AI toàn cầu. Số lượng công bố khoa học quốc tế về AI tăng từ 134 bài năm 2010 lên hơn 4.000 bài năm 2023, giúp Việt Nam xếp thứ 26 thế giới. Hơn 50 trường đại học trong nước đã triển khai các chương trình đào tạo AI hoặc khoa học dữ liệu, trong đó 18 trường có chuyên ngành chính quy.
Tuy vậy, nguồn nhân lực chất lượng cao vẫn là thách thức lớn. Hiện Việt Nam chỉ có khoảng 5.000–7.000 kỹ sư AI và 300 tiến sĩ, nhà nghiên cứu chuyên sâu, trong khi nhu cầu nhân lực công nghệ thông tin đang thiếu hụt tới 200.000 người mỗi năm.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng từng nhấn mạnh: “Sự phát triển bền vững của AI phải dựa trên bốn trụ cột: thể chế mạnh mẽ, hạ tầng hiện đại, nhân tài AI và văn hóa AI lấy con người làm trung tâm.” Đó không chỉ là thông điệp định hướng, mà còn là mục tiêu hành động cụ thể cho giai đoạn 2025–2030.

Kinh tế số Việt Nam hiện đóng góp 18,3% GDP, trong đó xuất khẩu công nghệ cao chiếm 36% tổng kim ngạch thương mại. Việt Nam cũng nằm trong nhóm quốc gia có tỷ lệ áp dụng AI cao nhất khu vực, với 88% nhân lực tri thức cho biết thường xuyên sử dụng AI trong công việc. Để duy trì tốc độ tăng trưởng này, theo nhóm nghiên cứu, Việt Nam cần có chiến lược đào tạo lại và nâng cao kỹ năng lao động, giúp người lao động thích ứng với tự động hóa và chuyển đổi số sâu rộng.
Trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật, Việt Nam hiện đứng thứ 71/193 quốc gia trong chỉ số Phát triển Chính phủ điện tử của Liên Hợp Quốc, thuộc nhóm “rất cao” và đứng thứ 5 Đông Nam Á. Tỷ lệ người dân có kết nối Internet đạt 78,1%, cao hơn mức trung bình toàn cầu. Cùng với đó, hơn 10 triệu bộ dữ liệu mở và 45 trung tâm dữ liệu đã được xây dựng, tạo nền tảng cho phát triển AI quy mô lớn. Tuy nhiên, báo cáo cũng khuyến nghị Việt Nam cần tăng cường khả năng chia sẻ, liên thông và bảo vệ dữ liệu, đồng thời đảm bảo tính hiệu quả năng lượng trong các trung tâm tính toán.
UNESCO cùng Bộ KH&CN đã đề xuất sáu định hướng chính sách để Việt Nam phát triển hệ sinh thái AI có đạo đức và bền vững. Trong đó, trọng tâm là hoàn thiện pháp luật và tiêu chuẩn kỹ thuật về AI, thiết lập Ủy ban Đạo đức AI quốc gia, nâng cao năng lực nhân sự, đầu tư hạ tầng dữ liệu và trung tâm nghiên cứu xuất sắc, thúc đẩy sự hòa nhập xã hội và khuyến khích doanh nghiệp khởi nghiệp AI sáng tạo.
'Phát triển AI là sứ mệnh quốc gia, cùng hành động biến tầm nhìn thành hiện thực'
'Vàng trong dân là 1 dạng dự trữ, tại sao lại coi là đầu cơ hay tiêu cực?'
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
Trung tâm tài chính quốc tế: Bước tiến thúc đẩy tự do hóa tài chính?
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
Thương mại hóa tài sản trí tuệ: Để mỗi startup có thể thay đổi 1 ngành kinh doanh
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
Hưởng lợi từ EVFTA: 'Giai đoạn vàng' sẽ không kéo dài mãi
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
Nhà nước đặt hàng DN tư nhân: Cùng xây năng lực nội sinh cho nền kinh tế
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
'Không đột phá thể chế, khó tăng trưởng theo chiều sâu'
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
'Không quốc gia phát triển nào mà không dựa trên sức mạnh của khu vực tư nhân'
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
'Tăng trưởng phải dựa trên hiệu quả, đổi mới sáng tạo'
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
Bảo vệ doanh nhân trước nguy cơ hình sự hoá quan hệ kinh tế
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
Nữ tỷ phú kể chuyện 'giải cứu' HoSE: Chi phí vài triệu USD, thông dòng vốn hàng tỷ USD
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
Ngô Bình An gương mặt trẻ từ Cà Mau gây chú ý trong lĩnh vực an ninh mạng Việt Nam
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
Công nghiệp ô tô - xe máy: Nhìn từ câu chuyện của VEAM
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
Đưa AI vào trường tiểu học: Táo bạo nhưng đúng cách để đi nhanh mà chắc
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
'Việt Nam phải đi nhanh, chọn đúng để không lỡ chuyến tàu bán dẫn'
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
'Đổi mới sáng tạo phải vượt khỏi phòng nghiên cứu, giải quyết bài toán lớn của nền kinh tế'
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
Ba trụ cột để doanh nghiệp Việt chinh phục chuỗi giá trị tỷ USD
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
AI - ánh sáng thời đại mới: Cảnh báo những nhóm dễ tổn thương, bị 'bỏ lại phía sau'
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
Ra luật và bộ quy tắc về AI: 'Tầm nhìn AI sẽ trở thành hạ tầng trí tuệ của quốc gia'
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
'AI có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội'
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
Dưới 5% người Việt dùng AI đúng cách: Khi FOMO lấn át tư duy hệ thống
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
Từ chaebol xứ Hàn nhìn về câu chuyện nợ của Vingroup
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
Bà Phạm Chi Lan: Không thể 'chia đều' để đánh giá đóng góp của tư nhân
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
Nhân lực chất lượng cao: Chìa khóa biến tri thức thành giá trị kinh tế
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
Trung tâm tài chính quốc tế: Sandbox đủ lớn và thể chế chuẩn quốc tế
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
'Vàng trong dân là 1 dạng dự trữ, tại sao lại coi là đầu cơ hay tiêu cực?'
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
Toàn cảnh khu phức hợp công nghiệp – đô thị 82ha tại cửa ngõ Tây Hà Nội
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.
































































