Nhưng trước hết, ta hãy nói về tiền đã. Thời hiện đại, ngoài tiền thực sự (tiền giấy và tiền kim loại), người ta đã sáng tạo ra rất nhiều thứ có giá trị ngang tiền, được sử dụng như tiền. Đó là cổ phiếu, trái phiếu, là séc ngân hàng, là chi phiếu, chứng khoán...
Tiền, ngoài đồng tiền thật với đủ loại của các quốc gia, liên quốc gia, còn có cả tiền ảo, tiền điện tử. Tất cả các thứ ấy tạo nên thị trường tài chính và đầu tư hết sức phong phú, biến ảo. Còn có thêm các thứ khác nữa, phi vật thể hay gần như phi vật thể, ví dụ như uy tín, mối quan hệ, một chữ ký của ai đó quan trọng, cũng có giá trị có khi còn lớn hơn vốn cố định bằng tiền, làm tăng vọt giá trị của vốn đầu tư thực tế, quyết định thành bại các dự án đầu tư từ nhỏ đến lớn. Bây giờ, làm việc gì lớn là kèm ngay câu hỏi: “Tiền đâu để làm?”. “Đầu tiên” được nói lái thành “Tiền đâu” là như thế.
Tiền ra đời rất lâu rồi, cách đây hơn 5000 năm, trước công nguyên 3000 năm. Nó xuất hiện ở vùng Lưỡng Hà, dưới dạng tiền xu, được gọi tên là siglos hay shekel, sau đó tiếp tục xuất hiện ở thời kỳ nhà nước Lydia, lan tỏa ra khắp thế giới trong quá trình phát triển của các đế chế lớn thuộc nền văn minh Hy Lạp thời cổ đại.
Ở Trung Quốc, tiền giấy xuất hiện đầu tiên từ năm 600, lưu hành thông dụng trong thời đại nhà Tống, từ thế kỷ thứ 10 đã phát triển rất mạnh mẽ. Ở Việt Nam, đồng tiền xuất hiện đầu tiên, được đúc vào năm 970, dưới thời Đinh Tiên Hoàng thống nhất đất nước, đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt (968-979). Đồng tiền có tên là Thái Bình Hưng Bảo. Sau đó, mỗi thời vua lại thường cho đúc một, hai loại tiền mới. Tiền giấy xuất hiện ở Việt Nam năm 1396, thời nhà Trần suy tàn, nhà Hồ sắp tiếp nối. Tiền giấy ấy xuất hiện với vai trò quyết định của Hồ Quý Ly, là trọng thần triều đình nhà Trần, nên khi nói về cải cách, trong đó có việc lưu hành tiền giấy, các nhà nghiên cứu đều kể công tích này cho Hồ Quý Ly.
Trong các triều đại phong kiến Việt Nam, ngoài tiền dùng cho lưu thông, còn có tiền thưởng, được đúc to, dày với hoa văn long phượng, để vua ban thưởng, như tiền Cảnh Hưng thông bảo thời Hậu Lê, tiền Cảnh Thịnh thông bảo và Bảo Hưng thông bảo thời nhà Tây Sơn. Những đồng tiền thưởng này có giá trị lớn nên ít khi được lưu thông trong đời sống.
Lướt qua lịch sử như vậy để thấy rằng, đồng tiền Việt Nam cũng xuất hiện hào hùng không kém so với tiền các quốc gia lân cận. Ngày nay thị trường tài chính là liên thông toàn cầu, tiền tệ Việt Nam cũng hòa vào dòng chảy chung sôi động ấy.
***
Người Việt Nam có câu thành ngữ nổi tiếng là “Trọng nghĩa khinh tài”. Chữ tài ở đây là tiền bạc. Ta lại là nước nông nghiệp lạc hậu, số đông dân chúng thường không nhiều tiền, do đó mà tìm đọc ca dao, tục ngữ, thành ngữ, đa số chỉ thấy coi thường tiền bạc, hạ thấp giàu có, sung túc… Điều này cần phải thay đổi trong công cuộc phát triển và hội nhập toàn cầu hiện nay.
Thế là tôi lại muốn bình khác đi về bài thơ “Giấc mơ anh lái đò” của thi sỹ Nguyễn Bính. Cả bài thơ ấy như sau:
Năm xưa chở chiếc thuyền này,
Cho cô sang bãi tước đay chiều chiều.
Để tôi mơ mãi, mơ nhiều:
“Tước đay xe võng nhuộm điều, ta đi.
Tưng bừng vua mở khoa thi,
Tôi đỗ quan Trạng, vinh quy về làng.
Võng anh đi trước võng nàng...
Cả hai chiếc võng cùng sang một đò”.
Đồn rằng đám cưới cô to,
Nhà giai thuê chín chiếc đò đón dâu.
Nhà gái ăn chín nghìn cau,
Tiền cheo, tiền cưới chừng đâu chín nghìn...
Lang thang tôi dạm bán thuyền,
Có người trả chín quan tiền, lại thôi!
Buông sào cho nước sông trôi,
Bãi đay thấp thoáng, tôi ngồi tôi mơ...
Có người con gái đang tơ,
Vẫy tay ý muốn sang nhờ bãi đay.
- Sao cô không gọi sáng ngày?
Giờ thuyền tôi đã chở đầy thuyền mơ.
Con sông nó có hai bờ,
Tôi chưa đỗ Trạng, thôi cô lại nhà!
Bài thơ này được viết vào năm 1938. Tôi ngạc nhiên là thời điểm này đã xuất hiện nhiều thương gia tên tuổi như Bạch Thái Bưởi, đi lên từ hai bàn tay trắng, có sự nghiệp kinh doanh lừng lẫy và đã mất trước đó 6 năm (1932). Các thương gia khác thì đang phát đạt, như Trịnh Văn Bô, Ngô Tử Hạ, Nguyễn Sơn Hà… Trước đó, một người con gái cùng quê với Nguyễn Bính, là cô Trần Thị Lan (cô Tư Hồng) cũng tay trắng đi lên, thành người cực giàu. Vậy mà sao Nguyễn Bính lại cứ để cho xúc cảm của mình xuôi theo chiều yếm thế mà viết một bài thơ yếm thế đến như vậy.
Lại theo cái giấc mơ đỗ Trạng của anh lái đò mà tìm hiểu. Khoa thi Nho học cuối cùng thời nhà Nguyễn diễn ra vào năm 1919. Từ đó không còn ai đỗ Trạng nguyên nữa. Nguyễn Bính theo Tây học với chữ quốc ngữ. Như vậy, có thể Nguyễn Bính viết bài này đơn thuần như một lối chơi cảm xúc thơ thôi. Và vô tình, ông đã truyền cái ngậm ngùi yếm thế cho những chàng trai nghèo. Chàng lái đò chở cô gái đẹp và mơ tưởng viễn cảnh đỗ Trạng nguyên, võng điều vinh quy, “võng anh đi trước võng nàng…”. Nhưng chàng chỉ mơ thôi, chẳng làm gì cả. Chàng vẫn lái đò cho đến ngày nàng về nhà chồng trong một đám cưới tưng bừng, với chín con đò đón dâu, khách ăn cưới đến chín nghìn cau, nhà trai mang cheo đến những chín nghìn quan tiền.
Lúc này chàng mới bừng tỉnh, lang thang dạm bán con thuyền của mình. Có người trả chín quan tiền, chả bõ bèn gì so với vương giả mà người con gái qua đò năm xưa đang hưởng. Thế là lại thôi. Chả biết ai thôi, người trả chín quan tiền thôi mua hay chàng lái đò thôi bán. Chàng lại về với bến đò và không dám mơ tiếp khi có “có người con gái đang tơ” khác đến gọi đò…
Bây giờ thì ta phải hành động khác. Ta có giấc mơ như vậy, thì sẽ thôi lái đò, dù theo quan điểm mới thì lái đò cũng là vinh quang, để tìm cách theo đòi đèn sách, mới đỗ đạt được chứ. Mơ gì thì cũng phải hành động mới có thể hiện thực hóa. Ngay cả mơ trúng xổ số độc đắc, cũng phải mua vé số cơ mà. Sau nữa, khi thấy nàng đã về cửa nhà khác, tưởng vương giả đấy, nhưng biết đâu nàng lâm vào cảnh: “Mẹ em tham thúng xôi rền/Tham con lợn béo, tham tiền Cảnh Hưng (là cái tiền thưởng vua ban cho ấy)/Em đã bảo mẹ rằng đừng/Mẹ hấm mẹ hứ, mẹ bưng ngay vào/Bây giờ chồng thấp vợ cao/Như đôi đũa lệch so sao cho bằng?”.
Thế là còn hy vọng. Bán thuyền chỉ được chín quan tiền, cũng đủ để ta “Có chí làm quan, có gan làm giàu”, ngày nay gọi là chuyển đổi nghề nghiệp. Với chín quan tiền mà biết đầu tư tài chính, thì rồi cũng có ngày giàu có được chứ. Nếu cô gái ngày xưa đã lấy chồng, đã yên bề gia thất rồi, thì vẫn còn “có người con gái đang tơ” khác, rất xứng đáng để nâng khăn sửa túi cho ta đấy mà…
Ngày xuân, bình lại thơ Nguyễn Bính kiểu vậy là như một cách khích lệ chúng ta làm giàu, tìm cơ hội đầu tư để phát triển. Nhưng tôi lại muốn nhắc đến hai câu thơ của Nguyễn Bảo Sinh, một nhà thơ dân gian thời hiện đại, đang rất được truyền tụng: “Khi mê tiền chỉ là tiền/Ngộ ra mới biết trong tiền có tâm”. Mê ở đây là mê lú, ngộ ở đây là giác ngộ, như chữ dùng của nhà Phật ấy. Làm giàu, kiếm tiền là rất cần thiết, nhưng đừng sa vào mê lú mà luôn phải biết giác ngộ để thấy tâm trong tiền. Đồng tiền có tâm là tiền chính đáng, tiền sạch, chứ dứt khoát không kiếm tiền bẩn, tiền có được vì làm trái đạo đức, lương tâm và pháp luật.
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Hàng loạt dự án nhà ở xã hội tại Đà Nẵng như An Trung 2, Đại Địa Bảo, Ecohome Hòa Hiệp… đang được đẩy nhanh tiến độ, cung cấp hàng nghìn căn hộ cho thị trường, đáp ứng nhu cầu an cư của người thu nhập thấp.
