Dự án xây mới, cải tạo bệnh viện tại TP. HCM: 'Ì ạch' giải ngân

Dự án dở dang, bệnh nhân quay xe về quê

Bệnh viện Nhân dân Gia Định được biết đến là một trong những bệnh viện lớn hàng đầu tại TP. HCM. Dự án xây dựng khu điều trị nội trú 2 Block 15 tầng sẽ góp phần gia tăng số lượng giường bệnh để cứu chữa bệnh nhân được điều trị nội trú tại đây. Dẫu vậy đến thời điểm này, nhiều bệnh nhân chuyển từ tuyến tỉnh phải gạt nước mắt ra về vì không đủ giường. Mong ước khu điều trị mới sẽ khánh thành trong năm nay chưa biết bao giờ mới thành hiện thực.

Tương tự, dự án cải tạo, nâng cấp Bệnh viện Răng - Hàm - Mặt TP. HCM cũng chưa thể về đích đúng hẹn. Bệnh nhân tới khám chữa bệnh và điều trị nội trú vẫn chấp nhận cảnh chật chội và thiếu giường nằm. Cùng với đó, khoa Khám bệnh-khối điều trị ngoại khoa của Bệnh viện Nhi đồng 2 cũng quá tải mà dự án cải tạo, xây mới cũng giậm chân tại chỗ. Nhiều phụ huynh đành cho bệnh nhi quay về tuyến tỉnh.

Bệnh viện Nhân Dân Gia Định "lỡ hẹn" khánh thành năm 2022

Theo thông tin từ Sở Y tế TP. HCM, tính đến cuối tháng 6 năm nay, tỷ lệ giải ngân cho các dự án y tế TP. HCM mới chỉ đạt 12%. Tới đầu tháng 8, tỷ lệ này tăng thêm 16% nữa, tổng cộng là 28%. Theo đánh giá của ban lãnh đạo Sở Y tế TP. HCM thì đây là con số giải ngân vốn đầu tư cho y tế thấp nhất trong 10 năm trở lại đây.

Theo đó, Khoa Khám bệnh - Khối điều trị ngoại khoa (Bệnh viện Nhi đồng 1) tỷ lệ giải ngân đạt 1% khối lượng giải ngân. Trung tâm chuyên sâu sơ sinh (Bệnh viện Nhi đồng 1) đạt 10% khối lượng giải ngân. Dự án cải tạo, nâng cấp Bệnh viện Răng - Hàm - Mặt chưa được giải ngân. Khối điều trị nội trú (Bệnh viện Nhân dân Gia Định) đạt 36,8% khối lượng giải ngân.

Bệnh viện Răng Hàm Mặt TP. HCM hiện vẫn là bãi đất trống ngổn ngang thiết bị thi công

Chỉ còn hơn 4 tháng nữa là kết thúc năm 2022, song theo số liệu của Kho bạc Nhà nước TP. HCM, tính đến cuối tháng 7/2022 thì tổng số vốn đầu tư công đã giải ngân là 8.467 tỷ đồng, chỉ đạt tỷ lệ 26% trong tổng kế hoạch vốn giao 31.943 tỷ đồng cho toàn thành phố. Đây là con số đáng báo động đối với đầu tàu kinh tế của cả nước và riêng với các dự án y tế thì tốc độ giải ngân dự kiến trong 4 tháng cuối năm vẫn chậm chạp.

Các gói thầu thiết bị y tế “trắng” nhà thầu phụ

Bác sĩ Nguyễn Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở Y tế cho rằng giải ngân chậm là do nhiều nguyên nhân. Thứ nhất, do tình hình biến động giá vật liệu xây dựng nên nhiều nhà thầu ngừng thi công bởi "càng thi công càng lỗ". Đơn cử tại dự án tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định vốn được lên phương án giá đầu tư từ 10 năm trước nên giờ chủ thầu “tê liệt” bởi nếu làm tiếp thì cầm chắc thua lỗ từ 50 tỷ đồng đến 80 tỷ đồng.

"Giá thời điểm trước và hiện nay chênh lệch rất lớn. Nếu như lúc xây dựng giá suất đầu tư rất thấp, bình quân 2 tỷ đồng/m2/giường bệnh thì giờ đã lên 4,5 tỷ đồng/m2/giường bệnh", anh Hoàng Minh, giám đốc tài chính một công ty xây dựng tại quận 1 cho biết.

Thứ hai là thiếu nhân lực. Sau dịch, nhiều công nhân về quê không quay lại thành phố dẫn đến thiếu hụt nhân công. Ví dụ công trình Bệnh viện Đa khoa khu vực Củ Chi rất lớn nhưng khi đoàn kiểm tra của Sở Y tế đến kiểm tra tiến độ thì chỉ vài chục công nhân. Thứ ba, một số dự án phải chờ quyết định gia hạn mới có thể tiếp tục thi công, một số dự án thì chủ đầu tư chậm triển khai mặc dù đã có trong danh sách đầu tư trung hạn nên cũng không thể giải ngân.

Một nguyên nhân quan trọng khiến các dự án về y tế tê liệt đó là “trắng” nhà thầu phụ trong các gói đấu thầu trang thiết bị y tế. Chẳng hạn Khoa khám bệnh - khối điều trị ngoại khoa của BV Nhi đồng 1 chậm giải ngân do vướng 3 gói trang thiết bị đấu thầu mà không có đơn vị tham gia. Trung tâm chuyên sâu sơ sinh (Bệnh viện Nhi đồng 1) có khối lượng giải ngân tới ngày 1/7 chỉ 10% cũng do vướng gói trang thiết bị y tế.

Nghị định số 98/2021/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/4/2021 quy định không được mua bán trang thiết bị y tế khi chưa có giá kê khai và không được mua bán cao hơn giá kê khai trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Y tế tại thời điểm mua bán đang làm khó cả chủ đầu tư là các bệnh viện lẫn nhà thầu. "Tâm lý sợ vi phạm pháp luật khiến cả ban lãnh đạo các bệnh viện là chủ đầu tư lẫn các doanh nghiệp không dám tham gia đấu thầu", chị Phương Lan, giám đốc dự án của một công ty chuyên xây dựng các cơ sở y tế, các bệnh viện ở quận 10 thổ lộ.

Từ kinh nghiệm của mình, chị Phương Lan cho rằng ngành y tế cần rà soát lại phần thiết bị y tế trong các dự án, đồng thời đề xuất UBND thành phố chấp thuận theo hướng tách phần trang thiết bị chuyên dùng ra khỏi dự án, giao cho các đơn vị mua sắm bằng nguồn chi thường xuyên để tháo gỡ khó khăn.

Anh Trần Trung Tú, Giám đốc Công ty xây dựng Bình Minh ở quận Bình Tân cho rằng, TP. HCM nên học tập kinh nghiệm một số tỉnh thành khác, đó là chỉ đạo các ban ngành liên quan phối hợp với Sở Y tế, chủ đầu tư rà soát theo hướng chỉ đầu tư các trang thiết bị cấp thiết đã được Bộ Y tế công bố trên Cổng thông tin điện tử. Đối với các trang thiết bị chưa cần thiết và không còn phù hợp sẽ dừng không đầu tư bằng nguồn vốn đầu tư công. Sở Y tế sau đó sẽ tiếp tục đôn đốc, phối hợp với các đơn vị rà soát căn cứ pháp lý để triển khai hoàn thành dứt điểm các dự án theo thời gian đã được phê duyệt điều chỉnh.

Ngay từ đầu năm 2022, UBND TP. HCM đã ban hành Chương trình Hành động thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Trong đó, yêu cầu các chủ đầu tư phải có tiến độ chi tiết và bám sát tiến độ thực hiện. Song các giải pháp mà chính quyền TP. HCM đề ra từ đầu năm chưa mang lại hiệu quả như mong muốn, trong đó có các dự án y tế.

Trước tình trạng có tiền mà không tiêu được lặp đi, lặp lại nhiều năm, tại cuộc họp mới đây, Chủ tịch UBND TP. HCM Phan Văn Mãi cho biết, từ nay đến cuối năm sẽ đốc thúc mạnh mẽ việc giải ngân vốn đầu tư công.

Cụ thể, thành phố sẽ rà soát ngay việc phân bổ kế hoạch vốn cho các dự án phù hợp tiến độ, chủ động điều chuyển vốn cho các dự án có khả năng giải ngân cao. Tại từng dự án, chủ đầu tư phải xây dựng kế hoạch triển khai và tiến độ chi tiết cho các tháng còn lại của năm 2022. Các hội nghị giao ban hàng tháng sẽ tiếp tục thực hiện, thậm chí họp 2 tuần một lần để bàn giải pháp tháo gỡ. Ba tổ công tác của thành phố sẽ tiếp tục đẩy nhanh tiến độ đối với từng lĩnh vực, từng dự án để đạt mục tiêu giải ngân đầu tư công năm 2022 từ 95% trở lên, trong đó chú trọng tới các công trình giao thông và y tế.