- Một số DNNN sau CPH đã làm ăn có lãi, đóng góp cho ngân sách và tạo nhiều việc làm, đồng thời tạo ra được một “làn sóng” thu hút đầu tư xã hội hóa từ khu vực tư nhân. Tuy nhiên, bên cạnh những mảng màu tươi sáng, vẫn có những “góc tối” trong bức tranh CPH khi còn xảy ra sai phạm, gây thất thoát lãng phí tài sản của nhà nước. Quan điểm của ông như thế nào về điều này?
Ông Lưu Bình Nhưỡng: Quá trình CPH đã thu về một số thành quả nhưng nếu nói rằng bức tranh CPH có nhiều màu sắc tươi sáng thì tôi e rằng chúng ta nhìn nhận màu sắc của bức tranh hơi bị đẹp quá! Sự thành công của một số doanh nghiệp nhà nước (DNNN) về CPH chưa nhiều, không nổi trội, chưa tạo ra một bức tranh có màu tươi sáng mà cử tri, người dân mong mỏi. Thậm chí trong suy nghĩ của không ít người lao động, khi nói đến CPH DNNN là mang lại nhiều mất mát hơn là sự chuyển đổi một trạng thái kinh tế, tái cơ cấu kinh tế, tái cơ cấu lại doanh nghiệp để tốt hơn, để mang lại đời sống ổn định hơn.
Đơn cử về câu chuyện CPH của ngành giao thông vận tải, cụ thể là câu chuyện CPH Tổng Công ty vận tải thủy (VIVASO). Giá trị hàng hoá của VIVASO khi CPH ước tính khoảng 327 tỷ đồng, chỉ tương đương một ngôi nhà ở phố cổ. Trong 327 tỷ đồng đó, gồm toàn bộ hệ thống tài sản rất quý giá, có cả cụm 10 cảng và những cầu tàu xây mới, hay cầu tàu tồn tại từ thời Pháp. Để xây dựng một cầu tàu như thế rất khó khăn, tốn kém hàng trăm tỷ đồng. Đấy là chưa kể đến giá trị thương hiệu. Vậy mà sau Kết luận Thanh tra từ năm 2022 đến nay, tình hình thực tế vẫn rất bi đát, toàn bộ hệ thống vận tải thuỷ được xây dựng từ nhiều thế hệ đã không còn tồn tại.
Mục tiêu khi CPH luôn đặt vấn đề hiệu quả lên đầu, trong đó không chỉ có vấn đề hiệu quả kinh tế, mà còn là vấn đề giải quyết công việc cho người lao động, tăng cường đóng góp cho xã hội, hoạt động công đoàn được đổi mới... nhưng tại VIVASO thì ngược lại.
Không riêng gì ở lĩnh vực đường thủy nội địa, mà ở một số lĩnh vực khác như dược, hạ tầng… dường như cũng đã được chuẩn bị sẵn “thiên đa địa võng” để tiến hành CPH. Rõ là không có miếng nào “ngon” hơn là CPH và cũng có thể thấy đó là sự thất bại của CPH.
- Ví dụ vừa nêu theo ông là sự thất bại của CPH, ông có thể cho biết cụ thể hơn?
Về việc triển khai CPH trong ngành giao thông vận tải, có thể nói rằng, ban đầu từ năm 2011 xác định CPH 70 doanh nghiệp, nhưng không hiểu sao Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) rất hăng hái, muốn đi đầu CPH nên báo cáo trước Quốc hội thì là tiến hành CPH tới 137 doanh nghiệp, trong đó có VIVASO. Với số lượng CPH lớn như vậy thì đúng là không biết nên cười hay khóc?
Chỉ vài năm sau CPH VIVASO, đã có tố cáo sai phạm từ nguyên Giám đốc Cảng Hà Nội (thành viên của VIVASO), liên quan quá trình CPH doanh nghiệp tại đây. Theo đó, quá trình CPH tại VIVASO thiếu khách quan, minh bạch; làm thất thoát tài sản nhà nước giá trị lớn (việc xác định giá trị đất đai, diện tích, lợi thế địa tô, việc định giá tài sản doanh nghiệp khi CPH…), có dấu hiệu móc ngoặc tham nhũng, làm bần cùng hóa người lao động… Đáng chú ý khi đó, riêng về phần tài sản đất đai VIVASO đang quản lý và sử dụng lên đến gần 50ha tại nhiều tỉnh thành phía Bắc, nhiều vị trí thực sự là đất vàng.
Tại kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XIV, tôi đã có văn bản chất vấn đối với Bộ trưởng GTVT về nội dung liên quan đến việc CPH VIVASO. Bộ GTVT khi đó có đưa vụ việc này ra để thanh tra nội bộ, sau đó kết luận là không có vấn đề. Khi đó, tôi thật sự không đồng tình với kết luận này.
Chỉ đến lúc kiến nghị của tôi đến với Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Thủ tướng Chính phủ sau đó đã giao cho Thanh Tra Chính phủ vào cuộc và chỉ ra nhiều sai phạm. Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã họp để xem xét, xử lý một số các cá nhân, tập thể có liên quan đến quá trình CPH này. Sau 10 năm CPH thực trạng ngày càng xấu đi, gần 1.700 cán bộ, người lao động bơ vơ, mất việc làm. Hàng chục ha đất rất giá trị của Nhà nước đều rơi vào tay tư nhân.
- Vậy làm thế nào để quản lý tài sản đất công và trả về đúng giá trị của nó, thưa ông?
Sơ hở lớn nhất của chúng ta là thất thoát tài sản công trong vấn đề CPH, mà cụ thể là thất thoát đất đai, mất đất đai là rất lớn. Ví dụ mười mấy ha đất cảng Hà Nội khi CPH VIVASO có giá trị rất lớn, hãy thử tính giá thuê xem! Hay hàng trăm mét đất mặt đường Nguyễn Văn Cừ là trụ sở của VIVASO là rất giá trị, CPH xong thì tư nhân họ chỉ cần cho thuê là ăn đủ, đâu cần làm gì.
Tôi muốn nhấn mạnh là chúng ta không thể nói đơn giản CPH chỉ là CPH, không chỉ là vấn đề thoái vốn là thoái vốn, tôi muốn nhấn mạnh việc bám sát mục tiêu, chủ trương ban đầu, quy hoạch ban đầu và giám sát xem đã thực hiện đúng quy hoạch không? Vậy thì đòi hỏi vai trò quản lý của Nhà nước, nhất là về vấn đề đất đai rất quan trọng.
Có hai vấn đề cần xem xét khi CPH là quy hoạch phát triển lĩnh vực đó và quy hoạch phát triển kinh tế xã hội, kế hoạch sử dụng. Ví dụ đối với CPH ngành đường thủy thì phải rõ ràng quy hoạch đó, khu đất đó phải phát triển cảng hay ở một khía cạnh khác. Không thể CPH một hãng phim truyện mà để tư nhân nhảy vào mua xưởng phim chỉ để “nhăm nhe” xây dựng một cái nhà chung cư ở đấy. Bởi vậy, chúng ta phải công khai, minh bạch. Đồng thời cần có nhiều phương án khác nhau, khi đã bị lợi dụng bởi câu chuyện CPH rồi thì phải có giải pháp chuyển đổi ngay.
Riêng nói về đất đai thì phải sử dụng đúng quy hoạch. Khi áp dụng sai thì có Luật đất đai, Luật thực hành tiết kiệm chống lãng phí. Quy hoạch rồi mà không xây dựng thì chúng ta thu hồi. Nếu quản lý tốt thì tôi nghĩ rằng chuyện thất thoát ít xảy ra.
Chúng ta cần phải xác định không chỉ là xem xét những vấn đề pháp luật mà còn xem xét cả quá trình thực thi pháp luật, và cũng phải xem xét cả người tham mưu, người quyết định chính sách đã đúng hay chưa. Nếu làm được một cách đầy đủ như thế thì sẽ có biện pháp xử lý. Còn nếu chúng ta cứ ngồi đánh giá đắt rẻ dựa theo cảm tính thì không được, mà phải dựa trên cơ sở các tiêu chuẩn, các quy định, các nguyên tắc để chống thất thoát hậu CPH.
Tóm lại, theo tôi, có 5 giải pháp quan trọng nhất để nâng cao hiệu quả CPH DNNN. Thứ nhất, phải kiểm soát được mục tiêu CPH, tiến trình CPH được giao đúng người, đúng việc.
Thứ hai, bám sát quy hoạch kinh tế xã hội và quy hoạch sử dụng đất, nếu chúng ta xa rời thì thất bại hoàn toàn. Đặc biệt là đất đai, phải quy hoạch và bám sát quy hoạch.
Thứ ba, phải công khai minh bạch quy trình CPH, câu chuyện CPH phải được đặt lên "bàn tròn", nhưng không phải là "bàn tròn có nhiều ngăn kéo".
Thứ tư, không thể không thực hiện giám sát thanh tra kiểm tra, đồng hành ngay từ quá trình xây dựng chính sách, đừng để đến khi sai rồi mới thanh tra thì quá muộn. Đồng thời, chúng ta cũng cần kiếm soát việc có hay không có việc tham nhũng chồng tham nhũng, nghĩa là thanh tra thông đồng với cái sai để kéo dài cái sai.
Thứ năm, truyền thông phải thường xuyên đi kèm quá trình CPH và xem đó là kênh giám sát, công khai mang tính xã hội. Truyền thông báo chí là bạn đồng hành cùng quá trình CPH nhưng chúng ta chưa phát huy được vai trò của kênh giám sát quan trọng này.
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
