Nhìn thế giới, tìm lối đi cho tài chính xanh
(VNF) - Trong kỷ nguyên kinh tế xanh, kinh doanh không chỉ vì mục tiêu lợi nhuận mà còn vì bảo vệ môi trường và rộng hơn là kinh doanh có trách nhiệm. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội lớn, thị trường tài chính xanh hiện nay vẫn tồn tại nhiều rào cản, trong đó việc thiếu khung pháp lý và tiêu chí phân loại xanh đã khiến các doanh nghiệp gặp khó khi tham gia vào hành trình này.
Thiếu tiêu chuẩn xanh, doanh nghiệp loay hoay tìm đường đi
Mặc dù đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng xanh nhưng thực tế hiện nay, nhận thức về vấn đề này của doanh nghiệp vẫn còn ở mức độ thấp. Đáng nói, chuyển đổi xanh là chủ đề nóng trên toàn cầu với nhiều cơ chế, quy định được ban hành ở nhiều quốc gia, thị trường khác nhau khiến không ít doanh nghiệp bị “ngợp”. Việc lúng túng là thường thấy khi doanh nghiệp tham gia không biết bắt đầu thực hiện từ đâu, nhất là các doanh nghiệp thiếu nguồn lực, thiếu nhân sự và tài chính. Ngoài ra, nhiều thị trường xuất khẩu lớn như EU và Mỹ cũng ngày càng yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn xanh, tạo ra những áp lực lớn hơn đối với cộng đồng doanh nghiệp trong nước.
Chia sẻ với Đầu tư Tài chính, GS.TS Đỗ Văn Đại, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP. HCM, cho biết hiện nay, rất ít doanh nghiệp biết về những hoạt động được đánh giá là “xanh”. Do đó, số lượng doanh nghiệp đầu tư vào kinh tế xanh chưa nhiều. Trên thực tế, Việt Nam vẫn chưa có một bộ tiêu chuẩn phân loại xanh, các quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực này còn khá chung chung, khó áp dụng.

“Xanh hóa hoạt động sản xuất đang trở thành câu chuyện nóng của doanh nghiệp trong bối cảnh phát triển bền vững không chỉ là nhu cầu tự thân mà còn là yêu cầu của thị trường và khách hàng. Tuy nhiên, việc chậm ban hành bộ tiêu chí phân loại xanh đang khiến nhiều doanh nghiệp phải loay hoay để tiếp cận nguồn lực hỗ trợ cho quá trình này”, GS.TS Đỗ Văn Đại cho hay.
Vì vậy, theo GS.TS Đỗ Văn Đại, để giúp phát triển kinh tế xanh, trong đó thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào kinh tế xanh, Việt Nam cần sớm có những tiêu chí, tiêu chuẩn liên quan tới các hoạt động được coi là tham gia vào phát triển kinh tế xanh bởi việc càng minh bạch về các chuẩn mực xanh càng thu hút được sự quan tâm về lĩnh vực tiềm năng này.
Cũng theo GS.TS Đỗ Văn Đại, để xây dựng tiêu chuẩn xanh hay phân loại xanh, Việt Nam cần học hỏi kinh nghiệm từ những nền kinh tế phát triển, đặc biệt là kinh nghiệm từ châu Âu. Thực tế, châu Âu đã xây dựng được bộ phân loại xanh để hướng dẫn và thúc đẩy đầu tư vào các dự án xanh. Trong bộ phân loại xanh này, các tổ chức, doanh nghiệp tham gia có thể biết thế nào là một hoạt động được coi là xanh (nếu đáp ứng được 1 trong 6 tiêu chí xanh) như hoạt động có tác động làm giảm biến đổi khí hậu, hoạt động hướng tới phòng và kiểm soát ô nhiễm.
"Việc xây dựng được một hệ thống tiêu chuẩn xanh trên cơ sở kinh nghiệm của các nền kinh tế phát triển sẽ giúp doanh nghiệp của chúng ta dễ nhận diện và đầu tư vào hoạt động phục vụ cho phát triển kinh tế xanh. Việc này cũng giúp cho sản phẩm của chúng ta đạt được chuẩn xanh thích hợp để có thể dễ dàng được tiếp nhận ở nước ngoài", GS.TS Đỗ Văn Đại cho hay.
Cần rõ cơ chế ưu đãi
Trên thực tế, việc hoàn thiện cơ chế chính sách ra sao, lấy nguồn vốn nào để phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh cũng là trăn trở của không ít nhà quản lý, các bộ, ban, ngành. Đa số các ý kiến được đưa ra đều đánh giá nguồn vốn để phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh luôn là thách thức lớn, nhất là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, còn nhiều khó khăn về tài chính trong việc cải thiện quy trình hoạt động, triển khai công nghệ mới và đào tạo đội ngũ nhân sự. Với lợi nhuận mỏng, việc thực thi các giải pháp kinh tế xanh cũng thường bị xem như một gánh nặng thay vì cơ hội. Những yếu tố này đã kéo theo hệ quả là giảm khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp và hạn chế cơ hội cạnh tranh với các nước trong khu vực.
"Phát triển kinh tế xanh cần có vốn để đầu tư vào cơ sở hạ tầng, con người, công nghệ,... Ở đây, chúng ta cần sớm có chính sách pháp lý về tài chính xanh như về tiết kiệm xanh. Nhiều tổ chức tín dụng nước ngoài đề xuất ngày càng nhiều về đầu tư bền vững, nhiều người sẵn sàng dùng tiết kiệm ưu tiên cho kinh tế xanh để trở thành một trong những nhân tố cho phát triển kinh tế xanh, về trái phiếu xanh hay cổ phiếu xanh để thực hiện các dự án xanh, bảo vệ môi trường. Chúng ta cần xây dựng những tiêu chí cụ thể để đảm bảo rằng nguồn vốn được sử dụng phù hợp và nên học hỏi kinh nghiệm quốc tế về chủ đề này như Bộ nguyên tắc về trái phiếu xanh", GS.TS Đỗ Văn Đại cho hay.

Đối với những dự án hướng tới kinh tế xanh, theo GS.TS Đỗ Văn Đại, cơ chế ưu đãi như ưu đãi về điều kiện cấp vốn là cần thiết. Các điều kiện tiếp cận vốn này có thể đơn giản, dễ tiếp cận hơn tài trợ từ nhà nước hoặc tổ chức quốc tế, cùng với đó là các chính sách ưu đãi về lãi suất, thuế...
“Sự ưu đãi như vậy là rất quan trọng để thúc đẩy các dự án xanh và để các nhà đầu tư vào các dự án này có thể an tâm hơn. Thực tế, những dự án xanh như dự án về năng lượng tái tạo hay dự án có tác động tích cực tới môi trường có thể không có nhiều lợi nhuận nhưng tốt cho phát triển bền vững thì càng cần thiết phải có sự hỗ trợ, ưu đãi”, GS.TS Đỗ Văn Đại đánh giá.
Trong tương lai gần, “xanh” sẽ không còn là lựa chọn mà trở thành tiêu chuẩn bắt buộc cho mọi doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Để đạt được các mục tiêu này, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế. Theo đó, đối với các cấp quản lý, GS.TS Đỗ Văn Đại cho rằng bên cạnh việc dành ưu đãi về tài chính xanh, giám sát vận hành của tài chính xanh cũng là vấn đề cần được quan tâm. Trong đó, bao gồm chính sách giám sát thực thi các ưu đãi về tài chính xanh, sử dụng vốn vào hoạt động phát triển kinh tế xanh.
“Ở châu Âu hiện đã hình thành được ‘nhãn hiệu xanh’ cho các hoạt động hay sản phẩm hướng tới kinh tế xanh. Đây là kinh nghiệm tốt cho chúng ta để hoạt động phát triển kinh tế xanh có định hướng, được bảo đảm, minh bạch. Ở một số nước như Pháp, các nhà lập pháp đã xây dựng những quy định áp dụng cho các tổ chức tín dụng, ngân hàng để thúc đẩy phát triển kinh tế xanh và đây cũng là bài học hữu ích cho nước ta”, GS.TS Đỗ Văn Đại nhấn mạnh.
“Sự phát triển tài chính xanh sẽ kéo theo những tranh chấp liên quan. Do đó, chúng ta cũng cần sẵn sàng cho việc xử lý những tranh chấp này, cần có những luật gia chuyên về tài chính xanh và có thể xây dựng những thiết chế chuyên xử lý những tranh chấp như trung tâm hòa giải về tài chính xanh. Mọi thứ vận hành trơn tru sẽ phục vụ kinh tế xanh phát triển”, GS.TS Đỗ Văn Đại nói.
Trường Khoa học tự nhiên ra mắt Trung tâm ESG và chuyển đổi xanh
Khu biệt thự tiền tỷ hoang vắng trên vành đai 4 - Thủ đô
(VNF) - Nhiều căn biệt thự, liền kề thuộc dự án HUD Me Linh Central tại huyện Mê Linh, thành phố Hà Nội có giá hàng chục tỷ đồng nhưng đang bị "bỏ không" một cách lãng phí.