Năm 2021, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng 6%. Đây được cho là mục tiêu tương đối khả thi, vì tăng trưởng năm nay được dự báo ở mức rất thấp (2% - 3%).
Tuy vậy, điều hành như thế nào để đạt được mức tăng trưởng 6% trong năm 2021 vẫn đang là một vấn đề để ngỏ.
Để góp một góc tiếp cận, VietnamFinance đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Phạm Thế Anh, Kinh tế trưởng của Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR):
- Tăng trưởng của Việt Nam trong mấy năm qua đều dựa vào việc “bơm tiền”. Ông có nghĩ năm tới, đây vẫn là phương thức thúc đẩy tăng trưởng của Chính phủ?
PGS.TS Phạm Thế Anh: Trước hết có thể thấy năm nay tăng trưởng tín dụng giảm khá mạnh, 9 tháng chỉ tăng 6,09%, giảm 3,31 điểm phần trăm so với năm trước (theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước), do nhu cầu đầu tư của doanh nghiệp sụt giảm.
Sự sụt giảm của tăng trưởng tín dụng không tương ứng với sự sụt giảm của tăng trưởng GDP. Cụ thể, tăng trưởng GDP chín tháng đầu năm giảm hơn 2/3, trong khi tăng trưởng tín dụng giảm 1/3 so với cùng kỳ năm trước. Điều này có thể là do tín dụng đi vào sản xuất không nhiều như kì vọng của Chính phủ.
Thực tế, chúng tôi đã hơn một lần chỉ ra chính sách tiền tệ sẽ không phát huy tác dụng nhiều trong bối cảnh dịch bệnh vẫn hoành hành (ở Việt Nam hoặc trên thế giới). Nguyên nhân là chịu tác động của dịch bệnh, nhu cầu của nhiều ngành sẽ biến mất, lãi suất thấp cũng không tạo ra động lực để doanh nghiệp vay vốn. Nói một cách hình ảnh thì như chiếc xe bị chết máy, chúng ta có đổ bao nhiêu xăng vào, xe cũng không thể chạy được.
Vì vậy, trong trường hợp dịch bệnh tái phát ở Việt Nam hoặc tiếp tục lan rộng trên thế giới trong năm 2021, hạ lãi suất không còn là phương thức tăng trưởng hiệu quả nữa, ngược lại sẽ làm tăng thêm rủi ro cho nền kinh tế.
- Vậy còn tăng đầu tư công thì sao? Năm nay, đầu tư công chính là phương thức hỗ trợ tăng trưởng tốt nhất?
Tôi đồng ý rằng việc giải ngân đầu tư công khá tốt đã hỗ trợ cho tăng trưởng GDP năm nay. Tuy nhiên, con số gần 700.000 tỷ đồng vốn đầu tư công cần/được giải ngân năm 2020 là nhờ sự tích lũy từ các năm trước. Vậy sang năm, chúng ta đào đâu ra con số khổng lồ đó?
Cần thấy rằng thâm hụt ngân sách của Việt Nam năm 2020 cao hơn các năm, dao động 5% - 6% GDP, do thu ngân sách giảm 14% - 15% trong khi mức chi ngân sách không giảm tương ứng. Thâm hụt đã lớn, nguồn lực nhà nước lại hạn hẹp thì khả năng hỗ trợ về mặt tài khóa sẽ rất nhỏ nếu bệnh dịch tiếp tục kéo dài sang cả năm 2021.
- Thế nên…?
Thế nên cần có cái nhìn xa hơn, đừng bày vẽ nhiều gói kích thích hỗ trợ không cần thiết nữa. Lúc kinh tế bị phong tỏa, người dân, doanh nghiệp cần được hỗ trợ thì chính quyền làm rất chậm, giờ kinh tế trong nước tạm ổn rồi còn bày ra các gói hỗ trợ khác làm gì.
Hãy làm thật tốt các gói hỗ trợ lần 1 bằng cách xác định đúng trọng tâm, chi tiêu tiết kiệm, hỗ trợ ai thực sự cần thiết. Quan điểm của chúng tôi là Chính phủ hãy hỗ trợ những người mất việc làm, kể cả khu vực chính thức và phi chính thức.
Bên cạnh đó, Chính phủ hãy hỗ trợ về chi phí đối với doanh nghiệp bị ảnh hưởng như miễn giảm phí công đoàn, lãi vay, tiền thuê đất… Còn tất cả các biện pháp hỗ trợ về thuế thu nhập nên dẹp bỏ.
Covid-19 vẫn là một ẩn số, đồng nghĩa tương lai của nền kinh tế vẫn còn bất định. Trong lúc chính sách tiền tệ ít phát huy tác dụng, Chính phủ cần thận trọng về tài khóa. Tài khóa đã hạn hẹp thì không thể vung tay quá trán. Vì thế, điều quan trọng là tiết kiệm.
- Ông đã nói về chính sách tài khóa và tiền tệ, về đầu tư công, trong “cỗ xe tam mã” thúc đẩy tăng trưởng năm nay còn có xuất khẩu và tiêu dùng, liệu hai cửa này có sáng trong năm 2021?
Có thể nói năm nay là một năm hết sức khó khăn nhưng xuất khẩu của Việt Nam vẫn ghi dấu ấn nổi bật với thặng dư thương mại cao nhất trong 15 năm qua, đạt 16,52 tỷ USD (kết thúc 9 tháng năm 2020). Chúng ta kì vọng và có cơ sở để tin tưởng xuất khẩu sẽ là một động lực quan trọng của tăng trưởng năm 2021.
Nhưng về tiêu dùng, chúng ta khó có thể kỳ vọng lĩnh vực này có sự gia tăng đột biến trong năm sau khi đại dịch chưa biến mất hoàn toàn. Khi thu nhập sụt giảm và tương lai trở nên bất định hơn, người dân sẽ có xu hướng cắt giảm các khoản chi tiêu không cần thiết, tiết kiệm nhiều hơn để phòng thủ.
- Ngoài các yếu tố nói trên, ông có nhận thấy một động lực tăng trưởng nào khác của Việt Nam trong năm 2021?
Tôi kỳ vọng đầu tư nước ngoài vào Việt Nam sẽ là điểm sáng trong năm 2021, tuy nhiên điều đó phải với điều kiện bệnh dịch trên thế giới nằm trong tầm kiểm soát và các hoạt động giao thương, đầu tư trên thế giới dần trở lại bình thường một cách vững chắc. Điều này thật khó và chúng ta phải chờ đến khi vắc-xin được sử dụng một cách hiệu quả và rộng rãi.
- Ở trên, ông đã đưa ra khuyến nghị cụ thể về chính sách tài khóa và tiền tệ trong năm 2021. Ông có muốn bổ sung thêm các khuyến nghị khác?
Nhìn chung chính sách tiền tệ ít phát huy tác dụng trong khi nguồn lực tài khóa là rất hạn hẹp trong điều kiện hiện nay. Tương lai về Covid-19 là rất bất định do vậy chúng ta cần phải tiết kiệm nguồn lực và dự phòng cho kịch bản xấu.
Gói đầu tư công cũng không nhất thiết phải giải ngân hết trong năm nay nếu không đảm bảo về tính thiết thực và hiệu quả. Nền kinh tế sẽ còn cần nhiều nguồn lực này trong năm tới.
Kích thích tài khóa hay tiền tệ đều phải đánh đổi với rủi ro bất ổn vĩ mô. Cải thiện môi trường kinh doanh và giữ ổn định vĩ mô vẫn phải là ưu tiên hàng đầu chứ không phải việc bày vẽ ra các gói hỗ trợ không phù hợp.
Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!
Tags:
(VNF) - Hướng tới xây dựng một cơ chế thị trường vốn dành riêng cho cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, Việt Nam đang trong quá trình chuẩn bị để hình thành sàn giao dịch chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp khởi nghiệp - một bước đi được đánh giá là quan trọng nhằm hoàn thiện chu trình đầu tư mạo hiểm từ nguồn vốn đầu vào đến điểm thoái vốn (exit) cho nhà đầu tư.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - Hướng tới xây dựng một cơ chế thị trường vốn dành riêng cho cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, Việt Nam đang trong quá trình chuẩn bị để hình thành sàn giao dịch chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp khởi nghiệp - một bước đi được đánh giá là quan trọng nhằm hoàn thiện chu trình đầu tư mạo hiểm từ nguồn vốn đầu vào đến điểm thoái vốn (exit) cho nhà đầu tư.
(VNF) - Dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng có tổng mức đầu tư lên đến 11.029 tỷ đồng dự kiến sẽ chính thức thông tuyến vào ngày 19/12.
