Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp thứ 31 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhiều đại biểu cho rằng thị trường bảo hiểm nhân thọ, đặc biệt là các công ty bảo hiểm nhân thọ nước ngoài bán các sản phẩm bảo hiểm thông qua các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng có nhiều sai phạm.
Trước chất vấn của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thừa nhận kênh bancassurance vẫn tồn tại tình trạng tư vấn sai, chèo kéo khách mua bảo hiểm qua ngân hàng, gây ảnh hưởng đến người tham gia bảo hiểm.
“Trước đây có tình trạng người dân đến vay tiền thì ngân hàng lại tư vấn, hướng dẫn mua bảo hiểm. Lợi ích mà ngân hàng, người tư vấn nhận được cho hoạt động bán chéo bảo hiểm là rất lớn, chiếm đến 37% tổng doanh thu vào năm 2023 và 43,8% vào năm 2022.
Điều này dẫn đến tình trạng nhiều người đóng bảo hiểm lần đầu rồi hủy ngang luôn. Nếu đóng tiếp các năm sau thì thiệt hại lại càng lớn, cho nên họ thà mất một khoản ban đầu, coi như cộng vào chi phí vay để khỏi phải kéo dài những năm sau", người đứng đầu Bộ Tài chính cho hay.
Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, bảo hiểm liên kết giữa ngân hàng hợp đồng với các công ty bảo hiểm để hưởng chi phí dịch vụ. “Nhưng trong quá trình thực hiện có sự lệch lạc, thiếu thanh tra, kiểm tra, định hướng, quản lý, từ đó dẫn đến nhân viên tư vấn sai, ảnh hưởng đến người tham gia bảo hiểm”, Bộ trưởng nói. Tuy nhiên, theo ông Phớc, hành vi này "có thể từ phía nhân viên, chứ không phải chỉ đạo của lãnh đạo ngân hàng".
Trước những sai phạm kể trên, Bộ Tài chính đã phối hợp thanh, kiểm tra cùng ngành ngân hàng để thực hiện công bằng trong hoạt động bảo hiểm.
Cơ quan thanh tra của Bộ Tài chính đã kiến nghị xử lý về tài chính 21.000 tỷ đồng, trong đó loại ra khỏi chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2021, năm 2022 gần 1.956 tỷ đồng; xử phạt vi phạm hành chính 2 doanh nghiệp bảo hiểm, phạt tiền 310 triệu đồng.
Trong năm 2024, Bộ Tài chính sẽ tiến hành thanh tra đối với 6 DNBH, trong đó sẽ tiến hành thanh tra việc triển khai bán bảo hiểm qua tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với 2 DNBH nhân thọ (Công ty TNHH bảo hiểm nhân thọ Mirae Asset Prévoir, Công ty TNHH bảo hiểm Cathay Life Việt Nam).
Liên quan đến việc bán chéo bảo hiểm qua ngân hàng, trong Chương trình Đối thoại đầu tuần của Báo Đầu tư với chủ đề "Thực thi Luật các tổ chức tín dụng: Những băn khoăn của doanh nghiệp và ngân hàng", ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, cho biết dù việc bán bảo hiểm ảnh hưởng đến doanh thu của ngân hàng nhưng cũng đã đến lúc các ngân hàng cần “xác định và dần từng bước thực hiện việc kết hợp với các đơn vị bảo hiểm để bán bảo hiểm một cách minh bạch và rõ ràng”.
Không chỉ ngành ngân hàng mà cả ngành bảo hiểm cũng cần rà soát lại để sao cho vừa đảm bảo được quyền lợi của người tham gia bảo hiểm, vừa để cho người dân thấy được lợi ích của việc tham gia bảo hiểm nếu không sẽ ảnh hưởng đến các tổ chức tín dụng và các công ty bảo hiểm, ông Hùng nói.
Đồng quan điểm, ông Phạm Xuân Hòe, Chuyên gia kinh tế, nguyên Phó viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng (Ngân hàng Nhà nước), cho rằng cần tách riêng bộ phận bán bảo hiểm tại các ngân hàng thay vì giao KPI bán bảo hiểm cho bộ phận tín dụng hay các bộ phận khác. “Nếu làm như vậy, nhiệm vụ của các bộ phận sẽ bị chồng chéo, lồng ghép vào nhau, dẫn đến không khách quan”, ông nói. Tuy nhiên, “muốn có câu chuyện tách bạch thì phải có hướng dẫn của Ngân hàng nhà nước và Cục Quản lý bảo hiểm của Bộ Tài chính”.
Bên cạnh đó, theo ông Hòe, cần phải định nghĩa rõ ràng là “thế nào là không được lồng ghép bán bảo hiểm với cung ứng dịch vụ khác”. Ông Hòe đề xuất cần phải có văn bản hướng dẫn về hợp đồng mẫu, trong đó ghi rõ ngân hàng quy định như thế nào với khách hàng và với người mua để minh bạch và tránh nhầm lẫn.
