Mới đây, Bộ Công Thương đã trình Thủ tướng Chính phủ Dự thảo sửa đổi Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg về cơ chế điều chỉnh mức bán lẻ điện bình quân.
Một trong những điểm đáng chú ý tại Dự thảo lần này là việc đề xuất Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) được quyền quyết định tăng hoặc giảm giá điện ở mức dưới 5%, đồng thời rút ngắn thời gian điều chỉnh giá từ 6 tháng xuống 3 tháng, tức là mỗi năm sẽ có 4 đợt thay đổi và giá được cập nhật hằng quý theo chi phí phát điện. Đồng thời, Bộ Công Thương đề xuất đưa trách nhiệm của các bộ ngành liên quan khác vào để quản lý giá điện.
Xung quanh vấn đề này, VietnamFinance có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR).
- Ông nhận định như thế nào về đề xuất rút ngắn thời gian điều chỉnh giá điện từ 6 tháng xuống 3 tháng trong Dự thảo lần này của Bộ Công Thương?
Tôi ủng hộ việc rút ngắn thời gian điều chỉnh giá điện từ 6 tháng xuống 3 tháng như trong Dự thảo của Bộ Công Thương.
Nếu khung giá điện được cập nhật thường xuyên, theo sát với diễn biến chi phí đầu vào trong sản xuất kinh doanh sẽ hỗ trợ cho việc xây dựng lộ trình cùng các thể chế, chính sách nhằm xây dựng thị trường bán điện cạnh tranh trực tiếp. Trong khi hiện nay chúng ta mới chỉ áp dụng thí điểm cho thị trường mua điện cạnh tranh mà chưa áp dụng với thị trường bán điện cạnh tranh.
Theo đó, các đơn vị sản xuất điện vẫn phải thông qua EVN và thủ tục truyền trải điện ,tuy nhiên có thể có thêm cơ chế bán điện trực tiếp và thỏa thuận.
- Giá điện là chi phí đầu vào rất quan trọng với DN, việc giá điện giảm thường xuyên sẽ gây bất lợi cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Với đối tượng này, có cần chính sách đặc thù nào không?
Một vấn đề liên quan mà tôi muốn lưu ý đó là đối với nhiều ngành, nhiều doanh nghiệp họ luôn phải tính toán trước những chi phí đầu vào trong đó đầu vào năng lượng chiếm vị trí rất quan trọng. Vì lượng điện tiêu thụ của những chủ thể này có thể lên đến hàng tỷ đồng hàng quý, thậm chí hàng tháng.
Vậy nếu điều chỉnh giá điện thường xuyên thì với những khách hàng lớn cần có thêm cơ chế đặc thù để đảm bảo họ đã tính toán được để đề phòng những rủi ro liên quan đến giá điện đầu vào cho sản xuất, kinh doanh tốt hơn.
Đồng thời, khi thay đổi cơ chế giá điện thì cần phải rà soát hợp đồng mua bán điện đối với những khách hàng mua điện lớn như: khu công nghiệp, doanh nghiệp, xí nghiệp sản xuất lớn làm sao để tương thích nhằm hỗ trợ cho việc sản xuất kinh doanh trở lên thuận lợi.
- Với đề xuất EVN được tự quyết định việc giảm hoặc tăng ở mức dưới 5% liệu có dẫn đến câu chuyện độc quyền giá điện hay không, thưa ông?
Giá điện và năng lượng nói chung vẫn luôn là lĩnh vực thuộc diện kiểm soát đặc biệt của Nhà nước nên vẫn phải bó buộc trong khung giá điện do Chính phủ quy định, không thể tự ý vượt ra khỏi khung đó. Còn trong khung giá điện ấy, muốn điều chỉnh bao nhiêu lần với mức tăng bao nhiêu miễn là càng sát với chi phí đầu vào thì càng tốt.
Tôi ví dụ, về lĩnh vực xăng dầu, hiện giá cả của lĩnh vực này diễn biến rất sát với thị trường, bởi theo quy định cứ mỗi tuần được điều chỉnh giá 1 lần. Điều này giúp tránh được những bất ổn làm đứt gãy nguồn cung xăng dầu, đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các cửa hàng, thương nhân kinh doanh xăng dẩu nhỏ lẻ, giúp họ có thể tham gia cạnh tranh trực tiếp với các “ông lớn” trong ngành.
Quay trở lại với ngành điện, do chưa có thị trường bán điện cạnh tranh nên tất cả giao dịch đều phải thông qua EVN mà EVN chỉ mở thủ tục đấu thầu mua điện cạnh tranh của các nhà sản xuất, từ đó EVN vẫn giữ độc quyền giá điện của mình.
- Đề xuất mới đây của Bộ Công Thương khi đưa trách nhiệm của các bộ ngành liên quan khác vào để quản lý giá điện đã gây ra nhiều tranh cãi. Ông đánh giá như thế nào về đề xuất này.
Theo đề xuất, Bộ Công Thương sẽ là cơ quan chủ trì kiểm tra, rà soát; Bộ Tài chính giữ trách nhiệm phối hợp ở khía cạnh là cơ quan quản lý nhà nước về giá; Tổng cục Thống kê được bổ sung trách nhiệm trong đánh giá tác động của việc điều chỉnh giá điện đến kinh tế vĩ mô.
Với tư cách là một người nghiên cứu về quản trị dịch vụ công, theo tôi, càng nhiều cơ chế hội đồng phối hợp ngang thì càng rắc rối và không có “đầu mối” chịu trách nhiệm cụ thể.
Trong bối cảnh hiện nay chúng ta đang cải cách thủ tục hành chính, đặc biệt là nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu. Tôi đề nghị, bộ ngành nào quản lý chủ quản thì phải chịu trách nhiệm xuyên suốt còn về cơ chế phối hợp thực tế thì trong Chinh phủ đã có, các bộ ngành cũng phải nắm rõ cơ chế này.
Theo đó, Bộ Công thương phải là cơ quan “đầu mối” chịu trách nhiệm về những liên quan đến điện và năng lượng điện nói chung. Về các cơ chế phối hợp thì trong các thể chế chính sách của Việt Nam, đặc biệt là Luật Tổ chức Chính phủ đã quy định rõ. Về nguyên tắc trách nhiệm thì các bộ ngành đều phải phối hợp với nhau để triển khai công việc một cách trôi chảy.
Không nên có một cơ chế ngang, quá nhiều bộ ngành can thiệp để giải quyết cùng một vấn đề. Chúng ta vẫn áp dụng cơ chế xin ý kiến và trao đổi giữa các bộ ngành có liên quan nhưng bộ ngành nào phụ trách mảng việc gì thì phải tự chịu trách nhiệm và chịu trách nhiệm từ trên xuống dưới một cách thống nhất.
- Trong Dự thảo lần này có một điểm gây ra nhiều băn khoăn cho doanh nghiệp đó là: “Không quy định cụ thể về việc xác định lợi nhuận định mức trong giá điện”, cần hiểu điều này thế nào cho đúng thưa ông?
Về nguyên tắc thị trường, việc không xác định lợi nhuận là đúng. Nếu như toàn bộ cơ chế giá điện áp dụng theo cơ chế thị trường và đảm bảo quyền tự do kinh doanh, tự do cạnh tranh của các nhà sản xuất trung gian cũng như bên mua bán điện, còn việc lỗ lại là do thị trường quyết định.
Tuy nhiên, cho đến hiện nay, chúng ta chưa có thị trường điện cạnh tranh hoàn hảo mà mới chỉ manh nha một số cấu phần trong thị trường điện là chúng ta có yếu tố cạnh tranh mà thôi.
Nhà nước vẫn kiểm soát giá trong một thời gian nhất định và áp đặt một cơ chế về lợi nhuận định mức, có thể không phải cố định nhưng luôn có giới hạn trần lợi nhuận trên và trần lợi nhuận giới dưới và cho phép các doanh nghiệp tự linh hoạt trong vấn đề này.
Ví dụ trên thực tế, một số doanh nghiệp kinh doanh điện mái nhà thì chi phí dẫn đến lợi nhuận có thể giảm từ 15 - 20% so với EVN. Trong trường hợp này, nếu như họ được quyền tham gia bán điện trực tiếp cho những khách hàng lớn thì họ sẽ có một mức lợi nhuận định mức thấp hơn EVN. Vì vậy, khi xác định giá điện thì phần lợi nhuận định mức nên ở một khung từ trần đến sàn, tạo không gian cho các đơn vị thành viên của EVN cũng như doanh nghiệp tư nhân bên ngoài có thể tham gia một thị trường điện cạnh tranh tốt hơn.
Và việc đầu tiên là làm sao tạo một sự thuận lợi cho các chủ thể khác nhau, không chỉ riêng những doanh nghiệp thuộc EVN mà cả những doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp FDI được tham gia đầy đủ vào thị trường bán buôn, bán lẻ điện. Đồng thời, thị trường này phải mang tính chất cạnh tranh.
-Trân trọng cảm ơn ông!
Tags:
(VNF) - Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên cho rằng, việc phát triển kinh tế tư nhân không thể là bài toán tách rời từng nhóm chủ thể, mà phải là chiến lược toàn diện dựa trên cấu trúc hệ sinh thái liên kết đa tầng. Để kiến tạo một hệ sinh thái như vậy, điều kiện tiên quyết là phải dỡ bỏ “trần thể chế” và thiết kế lại chính sách theo “số đo riêng” cho từng tầng doanh nghiệp, thay vì “may đồng phục” như hiện nay.
(VNF) - Bình luận về mục tiêu tăng trưởng 8% và hướng tới hai con số trong tương lai, TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia tài chính ngân hàng, Kinh tế trưởng BIDV, khẳng định hiện nay Việt Nam đang có nhiều điều kiện thuận lợi để thực hiện.
(VNF) - Trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam, khẳng định mục tiêu tăng trưởng 8% và hướng tới hai con số là hoàn toàn khả thi nếu như có thể tháo gỡ được những điểm nghẽn đang kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế.
(VNF) - Năm 2025, DN phải đối mặt với nhiều khó khăn cả trong và ngoài nước. Thị trường thế giới tiềm ẩn nhiều biến động khi cuộc chiến thuế quan này càng nóng lên, nhu cầu trong nước phục hồi chậm... Trong khi đó những điểm nghẽn về môi trường kinh doanh, thiếu vốn vẫn chưa được xử lý dứt điểm.
(VNF) - Theo đánh giá của các chuyên gia, để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP là 8%, thì tăng trưởng tín dụng 16% là hoàn toàn hợp lý. Tuy nhiên, mục tiêu này có đạt được hay không phải dựa trên khả năng hấp thụ vốn của thị trường.
(VNF) - Để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% trở lên trong năm 2025, GS.TSKH Nguyễn Mại cho rằng cần phải lưu ý đến tình hình sản xuất, mở rộng, nâng cao năng lực của doanh nghiệp.
(VNF) - “Cuộc cách mạng” tinh gọn bộ máy được đánh giá sẽ tạo ra những thay đổi quan trọng trong cơ cấu thu – chi ngân sách, thúc đẩy sự chuyển động nhanh, mạnh, hiệu quả của bộ máy hành chính, mang lại lợi ích rất lớn cho nền kinh tế trong dài hạn.
(VNF) - Để tạo được đột phá trong cải cách thể chế, Luật sư Nguyễn Tiến Lập, trọng tài viên Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam, cho rằng phải từ bỏ được tư duy không quản được thì cấm.
(VNF) - Trong nền kinh tế có chế độ tỷ giá tương đối cố định như Việt Nam, chính sách tiền tệ sẽ ít hiệu quả hơn so với chính sách tài khóa, vì vậy trong ngắn hạn, đẩy mạnh giải ngân nguồn vốn đầu tư công hiệu quả sẽ mang lại tác động tích cực hơn.
(VNF) - PGS-TS Trần Đình Thiên - Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng cao cần cách tiếp cận khác thường. Theo đó, để hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam đặt mục tiêu và hướng đi trong năm 2025 là tập trung phát triển kinh tế số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và kinh tế xanh.
(VNF) - Ông Nguyễn Hoàng Linh, Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản lý Quỹ VCBF cho biết: Trong cơ cấu vốn đầu tư toàn xã hội, thực tế đầu tư tư nhân mới chiếm tỷ trọng cao nhất. Trong những năm gần đây, đầu tư tư nhân tăng trưởng rất chậm, năm 2023 là gần 3% năm 2024 là khoảng 8 - 9%, thấp hơn mức tăng trưởng trung bình 15% của các năm trước dịch.
(VNF) - Về quyết định Mỹ áp thuế 25% với mặt hàng sắt thép của tất cả các nước, một số doanh nghiệp sắt thép khẳng định khi các doanh nghiệp ở các nước khác cũng chịu cùng chung mức thuế như Việt Nam khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt sẽ cao hơn.
(VNF) - Trong những năm qua, chúng ta thường tiếp cận với thông tin rằng tăng trưởng GDP của Việt Nam chủ yếu dựa vào khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), còn doanh nghiệp tư nhân trong nước chỉ đóng góp rất ít, thậm chí chỉ chiếm 10% GDP. Tuy nhiên, thông tin này không chính xác và đã trở nên lạc hậu, theo chia sẻ của doanh nhân Đỗ Cao Bảo, thành viên HĐQT tập đoàn FPT.
(VNF) - Ông Phan Đức Hiếu - Uỷ viên thường trực, Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội khẳng định, nếu chúng ta phát huy được năng lực của doanh nghiệp nội địa cũng như nguồn lực trong nước thì sự phát triển sẽ bền vững và lâu dài hơn.
(VNF) - Khi nhu cầu đầu tư và tích trữ vàng của người dân vẫn duy trì ở mức cao, thị trường vàng trở nên sôi động nhưng cũng tiềm ẩn nhiều biến động. Chính vì vậy, việc đưa ra các giải pháp quản lý hiệu quả không chỉ giúp ổn định thị trường mà còn góp phần đảm bảo sự minh bạch, hạn chế rủi ro và bảo vệ quyền lợi của người dân.
(VNF) - Để có được mức tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số, Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI khẳng định: Thể chế là yếu tố mang tính quyết định việc chúng ta tiến hay lùi và vươn mình đến đâu.
(VNF) - Để nền kinh tế có thể đảm bảo tốc độ tăng trưởng trong 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số nếu có điều kiện thuận lợi, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP. HCM cho rằng, chúng ta cần thực thi chính sách tiền tệ linh hoạt và theo diễn biến của thị trường, kèm theo đó là cần có những công cụ dự báo tốt, việc điều hành chính sách mang tính kịp thời hơn, tránh trường hợp sự việc đã xảy ra chúng ta mới tìm cách ứng phó thì sẽ không kịp bởi chính sách tiền tệ thường có độ trễ.
(VNF) - Về mục tiêu tăng trưởng 8%, thậm chí đạt hai con số nếu điều kiện thuận lợi, trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, đây là mục tiêu cao, nhiều thách thức nhưng có thể đạt được và cần quyết tâm đạt được để tạo đà tăng trưởng bứt phá cho kỷ nguyên phát triển mới.
(VNF) - Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số trong dài hạn. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động khó dự đoán, những khó khăn và thách thức trong nước vẫn khó đoán định thì việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng như trên dường như không phải dễ dàng.
(VNF) - PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP. HCM) cho rằng câu chuyện của năm sau sẽ là sự đánh đổi giữa lãi suất và tỷ giá. Nếu muốn giảm lãi suất, Chính phủ phải hy sinh tỷ giá và ngược lại.
(VNF) - Để duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025, việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô với sự kết hợp cân bằng hơn giữa các chính sách tiền tệ và tài khóa là điều cần thiết. Trong thời gian tới, các chính sách phối hợp là rất quan trọng để hỗ trợ phục hồi kinh tế.
(VNF) - Trong bối cảnh nền kinh tế quốc dân còn nhiều khó khăn phía trước, kinh tế thế giới có nhiều biến động khó đoán, các động lực tăng trưởng cũ đã cạn, thì doanh nghiệp tư nhân được xem là sự kỳ vọng của nền kinh tế. Bởi vậy, đẩy mạnh cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh là điều hết sức quan trọng để doanh nghiệp tư nhân phát huy tối đa tiềm lực và phát triển mạnh mẽ.
(VNF) - Trong một thế giới VUCA (Biến động – Không chắc chắn – Phức tạp – Mơ hồ) thì có một điều ngày càng trở nên rõ ràng hơn là vai trò và vị thế không ngừng gia tăng của Việt Nam. Việc trở thành đối tác chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ cùng với đó là sự nâng cấp mối quan hệ ngoại giao với nhiều quốc gia lớn đã đưa vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế gia tăng và mở ra những vận hội mới cho đất nước.
(VNF) - Nhân dịp Xuân Ất Tỵ 2025, ông Norman Lim - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Singapore tại Việt Nam (SingCham Việt Nam) đã chia sẻ với Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance về những triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm mới với những yếu tố định hình tăng trưởng bền vững.
(VNF) - Trao đổi cùng Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương, khẳng định chính hệ thống pháp luật hiện nay là “thủ phạm” khiến chúng ta tự trói buộc chính mình, kìm hãm sự phát triển. Ông cho rằng nếu khơi thông điểm nghẽn này thì việc kinh tế Việt Nam tăng trưởng hai con số là điều hoàn toàn có thể đạt được.
(VNF) - Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên cho rằng, việc phát triển kinh tế tư nhân không thể là bài toán tách rời từng nhóm chủ thể, mà phải là chiến lược toàn diện dựa trên cấu trúc hệ sinh thái liên kết đa tầng. Để kiến tạo một hệ sinh thái như vậy, điều kiện tiên quyết là phải dỡ bỏ “trần thể chế” và thiết kế lại chính sách theo “số đo riêng” cho từng tầng doanh nghiệp, thay vì “may đồng phục” như hiện nay.
(VNF) - Cầu Quảng Đà bắc qua sông Yên, nối 2 địa phương sẽ thông xe kỹ thuật vào ngày 27/3 nhằm chào mừng kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng Quảng Nam và Đà Nẵng.
