Thích ứng với thế giới biến đổi
Tuy nhiên, lịch sử phát triển thế giới thời gian qua cho thấy việc xóa đói giảm nghèo là việc nhiều quốc gia có thể làm được. Để đưa một quốc gia từ “đang phát triển” thành “quốc gia phát triển” là vô cùng khó khăn, chỉ có vài chục trong số hàng trăm quốc gia thành công. Cách đây gần trăm năm, trong buổi đầu của bình minh độc lập, vừa thoát vòng nô lệ, trong đói nghèo, lạc hậu, mù chữ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hướng Nhà nước dân chủ cộng hòa non trẻ đến một mục tiêu đầy thách thức và cũng rất cao cả “sánh vai với các cường quốc năm châu”.
Do đó, tự hào với những thành quả vừa qua, chúng ta không được quên rằng chừng đó là chưa đủ, chừng đó là chưa cho thấy khả năng đuổi kịp, vượt qua và bứt phá để có thể “sánh vai với các cường quốc” nhằm hiện thực hóa ước mơ của Hồ Chủ tịch. Thu nhập quốc dân dù đã tăng mấy chục lần, vẫn là một nền kinh tế nhỏ, năng suất thấp, chi phí đầu tư cao, chủ yếu dựa trên lao động giá rẻ, ưu đãi thuế phí lớn, bảo vệ môi trường thấp, hệ thống pháp luật còn nhiều bất cập cả trên văn bản lẫn trong thực thi, tham nhũng hoành hành, nền hành chính cồng kềnh, sách nhiễu, nền tư pháp thiếu minh bạch, đội ngũ doanh nhân dân tộc vừa thiếu vừa yếu, doanh nghiệp ngày càng nhỏ dần, các sản phẩm công nghiệp, dịch vụ có khả năng cạnh tranh cao mang thương hiệu “made in Việt Nam” thưa thớt trên trên thị trường quốc tế.
Trong khi đó, bối cảnh quốc tế hiện nay đang biến đổi rất nhanh bất lợi hơn so với vài năm trước đây. Nhiều rủi ro, bất định, chia rẽ và xung đột, lôi kéo và liên kết, vai trò của các định chế quốc tế nói chung, của thương mại quốc tế nói riêng đang yếu dần, chủ nghĩa dân tộc và bảo hộ quốc gia gia tăng, cạnh tranh địa chính trị, cạnh tranh quân sự và cạnh tranh kinh tế mạnh hơn trước. Nhìn từ phía khác, các bất ổn về biến đổi khí hậu gia tăng, trái đất nóng lên, hậu quả không chỉ tác động đến kinh tế mà còn cả an ninh, an toàn, sức khỏe, đời sống nhân loại. Những đột phá khoa học và công nghệ trong thời đại 4.0, một mặt mở ra những chân trời mới cho những sản phẩm đầy tính sáng tạo, nâng cao hiệu quả toàn diện cho nhân loại, mặt khác là những thách thức lớn cho mọi quốc gia về về an ninh, an toàn, chủ quyền quốc gia, quyền cá nhân, về các giá trị đạo đức, pháp luật, về nguy cơ tụt hậu và lạc nhịp.
Việt Nam đang ở vào thế hội nhập sâu rộng, toàn diện hơn bao giờ hết, có quan hệ thương mại với gần 200 quốc gia, có 16 hiệp định thương mại FTA thế hệ mới, không chỉ là các cam kết về thương mại mà còn mở rộng ra hàng loạt lĩnh vực phi thương mại khác như lao động, môi trường, sở hữu trí tuệ, an toàn sức khỏe, tự do lập nghiệp đoàn…
Các thách thức về biến đổi khí hậu đặt ra các cam kết quốc tế, các yêu cầu rất cao về các tiêu chuẩn sạch, xanh, cùng với hệ thống kiểm tra, giám sát chặt chẽ từ phía quốc tế và người tiêu dùng, đòi hỏi mọi ngành sản xuất phải đổi mới toàn diện. Cuộc cạnh tranh để giành chỗ đứng trong chuỗi cung ứng toàn cầu vừa bị đứt gãy đòi hỏi chúng ta phải đổi mới nhanh hơn, sâu sắc hơn, toàn diện hơn, đồng bộ hơn để hy vọng được “bay cùng đàn sếu“, chuyển dần từ vị trí cuối đàn bay lên tốp trước.
Cuộc cạnh tranh địa chính trị trong thời buổi các nước lớn đang thay đổi các chính sách từ hợp tác sang cạnh tranh lập các liên minh, lôi kéo, chia rẽ đang gia tăng không thể không ảnh hưởng đến nước ta vốn ở vào một vị trí địa chính trị nhạy cảm và vị trí thương mại quan trọng giữa toàn cầu.
Trong nước, với dân số gần trăm triệu, là một trong 13 quốc gia có dân số đông nhất thế giới, trình độ dân trí cao dần, các yêu cầu về đời sống tinh thần, đòi hỏi về quyền tự do dân chủ nói riêng, quyền con người nói chung đang được gia tăng.
Cùng với sự phát triển chóng mặt của công nghệ thông tin, mạng xã hội vừa là công cụ hữu hiệu để phát huy quyền công dân trong việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cải thiện đời sống văn hóa tinh thần cho mỗi cá nhân, lại vừa đặt ra các yêu cầu về quyền riêng tư, bảo vệ các giá trị đạo đức, luật pháp. Việc này đòi hỏi cách quản trị quốc gia phải có nhiều sáng tạo, đổi mới theo cấp số nhân mà không theo lối mòn kiểu cấp số cộng cũ. Cuộc cách mạng kinh tế số, kinh tế tri thức mà thế giới đang phát triển rất mạnh mẽ đòi hỏi nước ta không được để vuột cơ hội này.
Muốn vậy, ngoài việc hoàn thiện pháp luật để tương thích với các giá trị pháp lý chung trong thương mại quốc tế, cần đề cao và bảo vệ các giá trị đạo đức chung của nhân loại, đào tạo công dân Việt Nam có những phẩm chất của “công dân toàn cầu”.
Giáo dục là “quốc sách” nhưng trong thời đại cạnh tranh gay gắt như hiện nay, không nhanh chóng hiện thực hóa được quốc sách này có nghĩa là chúng ta đang làm một việc “hạ sách”. Một điểm đáng lo ngại là nguy cơ dân số già đang dần hiện hữu, nếu không dám chạy đua với thời gian để tận dụng cho được cơ hội này trong khi bẫy thu nhập trung bình thấp đang rình rập thì khó có thể hy vọng “sánh vai các cường quốc” được. Nguyễn Du cũng đã “nhắc” khéo chúng ta “Một mình lưỡng lự canh chầy/Đường xa nghĩ nỗi sau này mà kinh”.
Hãy cải cách từ Quốc hội
Đổi mới sâu sắc, mạnh mẽ, toàn diện đòi hỏi rất, rất nhiều việc phải làm. Trong giới hạn nhỏ hẹp của bài viết này tôi mong muốn có sự đổi mới từ cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất là Quốc hội. Nhân dân là chủ thể của quyền lực Nhà nước, giám sát Nhà nước và giao cho Quốc hội quyền lực Nhà nước. Các sáng kiến chính sách có thể đến từ nhiều nguồn, các tổ chức chính trị, xã hội, người dân… nhưng để đánh giá, lựa chọn, biến các nguồn đó thành luật pháp, hiện thực hóa các luật đó, yêu cầu các tổ chức, cơ quan Nhà nước khác và xã hội thi hành các luật đó một cách minh bạch, công khai, hiệu quả với chi phí thấp nhất, đó là trách nhiệm của Quốc hội.
Thay mặt nhân dân để quản lý đất nước, dùng quyền lực của nhân dân để tổ chức, vận động, kiểm tra, giám sát mọi chính sách, pháp luật (nguồn làm nên sức mạnh quốc gia), Quốc hội vừa phải thể hiện được sự hiệu quả trong việc này vừa phải thể hiện được sự trung thực của “người đầy tớ” trước nhân dân.
Có ba việc trọng tâm để cải cách tổ chức, hoạt động của Quốc hội, ngõ hầu có thể giúp Quốc hội khai thác được hiệu quả cơ hội và hạn chế được các thách thức như đã nêu trên. Một là nhanh chóng chuyên nghiệp hóa tổ chức Quốc hội bao gồm chuyển Quốc hội họp theo kỳ thành Quốc hội họp thường xuyên (sẽ không có các kỳ họp bất thường như hiện nay, dù việc này đang là tốt hơn so với trước), cơ cấu số đại biểu Quốc hội với gần 2/3 hoạt động không chuyên trách nên chuyển thành 2/3 chuyên trách, tiến tới toàn bộ là chuyên trách; có như vậy Quốc hội mới có thể cùng Chính phủ giải quyết được những núi công việc khổng lồ, rất mới, rất phức tạp hiện nay. Hai là cần nâng cao chất lượng đại biểu Quốc hội để có những đại biểu hiểu biết thấu đáo, sâu sắc, đại diện cho trí tuệ, tình cảm, nguyện vọng của người dân.
Do đó cần cải tiến việc bầu cử hình thức, tăng tính cạnh tranh dân chủ trong bầu cử, nguyên khí quốc gia cần được có chỗ trong Quốc hội để người dân yên tâm và tin tưởng, từ đó sẽ tạo nên động lực phát triển đất nước. Ba là, Quốc hội phải tổ chức hoạt động giám sát hiệu quả toàn diện, sâu sát toàn bộ mọi hoạt động của Nhà nước trong đó có cả chính Quốc hội, cần dân chủ hóa ngay trong Quốc hội. Muốn vây, Quốc hội, ngoài đảm bảo mối liên hệ hiệu quả với tổ chức Đảng như là nơi cung cấp thông tin, ý tưởng, sáng kiến chính sách, nơi hiện thực hóa hiệu quả các nghị quyết của tổ chức này, còn cần phải gắn bó máu thịt với nhân dân, với cử tri, đặt mình dưới sự giám sát của họ, như lời Xuân Diệu viết:
"Tôi cùng xương thịt với Nhân dân của tôi
Cùng đổ mồ hôi cùng sôi giọt máu
Tôi sống với cuộc đời chiến đấu
Của triệu người yêu giấu, gian lao".
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
