'Tăng trưởng phải dựa trên hiệu quả, đổi mới sáng tạo'
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
- Ông có thể nói rõ hơn về lý do Việt Nam cần phải chuyển đổi mô hình tăng trưởng?
TS. Nguyễn Bá Hùng: Tôi cho rằng Việt Nam chắc chắn phải thay đổi mô hình tăng trưởng. Hiện nay, mô hình dựa vào mở rộng nguồn lực đang bộc lộ hai hạn chế lớn.
Thứ nhất, nguồn lực là hữu hạn. Chúng ta không thể liên tục tăng vốn, lao động hay khai thác tài nguyên để duy trì tốc độ tăng trưởng cao. Khi dân số bước vào giai đoạn già hóa, lợi thế lao động giá rẻ sẽ mất dần, trong khi quỹ đất và tài nguyên thiên nhiên ngày càng khan hiếm.

Thứ hai, trong kinh tế tồn tại quy luật “lợi ích biên giảm dần”. Nghĩa là cùng một đơn vị đầu tư, mức tăng trưởng thu về sẽ ngày càng thấp.
Trước đây, để tạo ra 1 đồng GDP, nền kinh tế chỉ cần bỏ ra 3 – 4 đồng đầu tư. Hiện nay, con số này đã tăng lên 6 đồng. Điều đó có nghĩa là hiệu quả sử dụng vốn giảm sút rõ rệt. Nếu không thay đổi, chúng ta có thể rơi vào tình trạng “tăng trưởng bề rộng”, tăng nhiều nhưng chất lượng thấp.
Chính vì vậy, để duy trì tốc độ tăng trưởng cao, bền vững và ít rủi ro hơn, Việt Nam buộc phải chuyển sang mô hình mới, chú trọng đến hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
- Vậy, mô hình tăng trưởng nào Việt Nam có thể theo đuổi trong giai đoạn tới?
TS. Nguyễn Bá Hùng: Theo tôi, có hai mô hình mà Việt Nam có thể học hỏi. Đầu tiên là mô hình tăng trưởng dựa trên hiệu quả. Việt Nam có thể nâng cấp công nghệ, cải thiện năng lực quản trị, tổ chức sản xuất để đạt tốc độ tăng trưởng cao mà không cần tăng quá nhiều đầu vào. Ở đây, các thị trường yếu tố sản xuất cần vận hành minh bạch và hiệu quả hơn.
Ví dụ, thị trường lao động hiện nay đã khá tốt, nhưng vẫn còn thiếu minh bạch về thông tin. Nếu có hệ thống dữ liệu rõ ràng về thu nhập, nhu cầu nhân lực từng ngành nghề, cả người lao động và doanh nghiệp sẽ điều chỉnh hợp lý, tránh tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ” hoặc ngược lại. Với thị trường tài chính, dù thời gian qua duy trì được ổn định, nhưng để phục vụ cho tăng trưởng dài hạn, cần phát triển mạnh mẽ hơn, nhất là thị trường chứng khoán và trái phiếu. Đây là kênh quan trọng để doanh nghiệp huy động nguồn vốn dài hạn, phù hợp với các dự án lớn.
Nếu chỉ trông chờ vào vốn ngắn hạn từ ngân hàng, doanh nghiệp khó có thể triển khai những kế hoạch đổi mới sáng tạo mang tính đột phá. Ngoài ra, thị trường đất đai và khoa học – công nghệ cũng cần cải cách mạnh mẽ. Khi chi phí tiếp cận đất đai và thủ tục hành chính được đơn giản hóa, doanh nghiệp sẽ tiết kiệm thời gian, tập trung nguồn lực cho sản xuất, đầu tư vào công nghệ. Mô hình thứ hai là mô hình tăng trưởng dựa trên đổi mới sáng tạo.
Trước kia, đổi mới sáng tạo thường gắn với công nghiệp hóa truyền thống. Nhưng nay, công nghệ số mở ra cơ hội rút ngắn khoảng cách cho các nền kinh tế đang phát triển. Việt Nam có thể tận dụng để bứt phá trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, phần mềm lập trình, fintech, thương mại điện tử… Đây đều là những ngành có tiềm năng đưa nền kinh tế “nhảy cóc”, không nhất thiết phải đi theo con đường công nghiệp hóa nặng nề như trước.
- Nhưng thực tế, doanh nghiệp – trung tâm của đổi mới sáng tạo – vẫn gặp rất nhiều khó khăn. Theo ông, đâu là rào cản lớn nhất?
TS. Nguyễn Bá Hùng: Đúng như vậy, chính sách có thể tạo hành lang, nhưng chính doanh nghiệp mới là lực lượng thực hiện đổi mới sáng tạo. Và hiện nay, họ đang đối diện với ba rào cản lớn.
Thứ nhất là vốn. Đổi mới sáng tạo thường cần nguồn đầu tư lớn và dài hạn. Nhưng thị trường vốn của ta còn hạn chế, khiến nhiều doanh nghiệp dù có ý tưởng vẫn không thể triển khai. Điều này làm tốc độ đổi mới chậm lại.
Thứ hai là nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu. Đổi mới sáng tạo dựa nhiều vào tri thức. Tuy nhiên, chất lượng đào tạo trong nước chưa thực sự đáp ứng, đặc biệt ở các ngành mũi nhọn như công nghệ thông tin, khoa học dữ liệu, kỹ thuật cao. Doanh nghiệp phải tự đào tạo lại, vừa tốn kém vừa mất thời gian.
Thứ ba là hệ sinh thái hỗ trợ chưa đầy đủ. Các trung tâm nghiên cứu, quỹ đầu tư mạo hiểm, cơ sở hỗ trợ khởi nghiệp và R&D còn ít, thiếu sự kết nối chặt chẽ với doanh nghiệp.
Do đó, nhiều sáng kiến mới không có bệ phóng để thương mại hóa. Dù nhà nước đã có chính sách khuyến khích, song nếu những “nút thắt” này không được tháo gỡ, đổi mới sáng tạo vẫn khó phát triển như kỳ vọng.

- Trong bối cảnh đó, ông có khuyến nghị chính sách gì để giúp nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng nhanh và bền vững?
TS. Nguyễn Bá Hùng: Tôi nghĩ có ba nhóm giải pháp chính.
Trước hết là cải cách môi trường đầu tư, kinh doanh. Mục tiêu là để các thị trường – từ lao động, vốn, đất đai đến khoa học công nghệ – vận hành minh bạch và hiệu quả hơn. Khi thủ tục hành chính đơn giản, dữ liệu mở và thị trường thông suốt, doanh nghiệp sẽ dễ huy động vốn, giảm chi phí, tiết kiệm thời gian.
Thứ hai là phát triển thị trường vốn dài hạn. Đây là yếu tố then chốt để doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào các dự án đổi mới sáng tạo quy mô lớn, có chu kỳ dài. Nếu chỉ dựa vào tín dụng ngắn hạn từ ngân hàng, doanh nghiệp sẽ khó tạo ra đột phá.
Thứ ba là đào tạo và gắn kết nhân lực với doanh nghiệp, cần cải thiện chất lượng giáo dục đại học, dạy nghề, đồng thời thúc đẩy hợp tác giữa trường – viện – doanh nghiệp để hình thành lực lượng lao động có kỹ năng, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế số.
Cuối cùng, cần xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hoàn chỉnh. Điều này bao gồm phát triển các trung tâm nghiên cứu, quỹ hỗ trợ R&D, khuyến khích hợp tác công – tư trong đổi mới sáng tạo. Khi có môi trường thuận lợi, doanh nghiệp sẽ tự tin thử nghiệm, sáng tạo và thương mại hóa sản phẩm mới.
- Như vậy, theo ông, đâu là con đường tất yếu của Việt Nam trong giai đoạn tới?
TS. Nguyễn Bá Hùng: Theo tôi, để đạt mục tiêu tăng trưởng nhanh và bền vững, Việt Nam không thể tiếp tục dựa vào việc mở rộng nguồn lực như trước. Con đường tất yếu là chuyển hẳn sang mô hình tăng trưởng dựa trên hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
Nếu làm tốt, Việt Nam vừa duy trì được tốc độ tăng trưởng, vừa nâng cao chất lượng, gia tăng năng lực cạnh tranh và từng bước vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu. Đây chính là “chìa khóa” để hiện thực hóa khát vọng trở thành nước phát triển trong vài thập niên tới.
Trân trọng cảm ơn ông!
Về đích 2025: Kỳ vọng quý IV tăng trưởng tới 9.3%, xuất nhập khẩu chạm mốc 1.000 tỷ USD
Hưởng lợi từ EVFTA: 'Giai đoạn vàng' sẽ không kéo dài mãi
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
Nữ tỷ phú kể chuyện 'giải cứu' HoSE: Chi phí vài triệu USD, thông dòng vốn hàng tỷ USD
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
Ngô Bình An gương mặt trẻ từ Cà Mau gây chú ý trong lĩnh vực an ninh mạng Việt Nam
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
Công nghiệp ô tô - xe máy: Nhìn từ câu chuyện của VEAM
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
Đưa AI vào trường tiểu học: Táo bạo nhưng đúng cách để đi nhanh mà chắc
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
'Việt Nam phải đi nhanh, chọn đúng để không lỡ chuyến tàu bán dẫn'
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
'Đổi mới sáng tạo phải vượt khỏi phòng nghiên cứu, giải quyết bài toán lớn của nền kinh tế'
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
Ba trụ cột để doanh nghiệp Việt chinh phục chuỗi giá trị tỷ USD
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
AI - ánh sáng thời đại mới: Cảnh báo những nhóm dễ tổn thương, bị 'bỏ lại phía sau'
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
Ra luật và bộ quy tắc về AI: 'Tầm nhìn AI sẽ trở thành hạ tầng trí tuệ của quốc gia'
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
'AI có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội'
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
Dưới 5% người Việt dùng AI đúng cách: Khi FOMO lấn át tư duy hệ thống
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
Từ chaebol xứ Hàn nhìn về câu chuyện nợ của Vingroup
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
Bà Phạm Chi Lan: Không thể 'chia đều' để đánh giá đóng góp của tư nhân
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
Nhân lực chất lượng cao: Chìa khóa biến tri thức thành giá trị kinh tế
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
Trung tâm tài chính quốc tế: Sandbox đủ lớn và thể chế chuẩn quốc tế
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
‘Phi nông bất ổn’ và bài học 80 năm phát triển nông nghiệp Việt Nam
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
Đầu tư giáo dục tăng tốc: Hoàn thiện cơ chế bảo vệ nhà đầu tư trước những cú sốc
(VNF) - Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ đầu tư vào lĩnh vực giáo dục. Với quy mô hơn 25 triệu học sinh, sinh viên trên toàn quốc trong năm học 2024 - 2025 và tỷ lệ trường mầm non ngoài công lập vượt trội hơn công lập. Lĩnh vực này không chỉ thu hút dòng vốn trong nước mà còn luồng vốn quốc tế lớn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục quốc dân.
Phát triển kinh tế tư nhân: 'Thời điểm không thể chậm trễ để khắc phục những thiếu hụt'
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng: "Đây có thể coi là thời điểm không thể chậm trễ hơn phải khắc phục những thiếu hụt kể trên, khơi dậy sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, góp phần thực hiện thành công mục tiêu chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030 và 2045 đã được đề ra"
'Cần một cuộc đổi mới lần hai cho kinh tế tư nhân'
(VNF) - Để kinh tế tư nhân thực sự phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng: Việt Nam cần một “cuộc đổi mới lần hai”. Theo đó, chỉ với một thể chế minh bạch, môi trường bình đẳng và cơ chế khuyến khích đổi mới sáng tạo, khu vực tư nhân mới có thể phát huy đầy đủ vai trò “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế.
Vì sao nhiều DN tư nhân chọn 'đứng yên' hoặc 'mini hóa'?
(VNF) - Dù đóng góp gần nửa GDP và tạo việc làm cho hơn 8/10 lao động cả nước, nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam lại chọn “đứng yên” hoặc thu nhỏ quy mô. Tại tọa đàm do Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức sáng 15/8, các chuyên gia đã chỉ rõ nguyên nhân khiến khu vực này “ngại lớn” và đề xuất loạt giải pháp để biến kinh tế tư nhân thành đầu kéo tăng trưởng.
Vị trí đặc biệt và cơ hội tỷ USD: Con đường vươn tầm kinh tế toàn cầu
(VNF) - Chuyên gia Bùi Kiến Thành đã chia sẻ nhiều góc nhìn, nhiều định hướng cho Việt Nam trên con đường vươn tầm kinh tế toàn cầu trong giai đoạn tới, như trung tâm trung chuyển hàng không ở Chu Lai, trung tâm hàng hải ở Vân Phong, trung tâm tài chính quốc tế tại TP. HCM, hay trung tâm dữ liệu tại Lâm Đồng.
Siêu đô thị TP.HCM: Hợp lực để cạnh tranh với các trung tâm logistics toàn cầu
(VNF) - Việc TP. HCM sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu không chỉ là một bước đi hành chính, mà còn mở ra kỳ vọng đưa thành phố trở thành trung tâm logistics hàng đầu khu vực. Trong cấu trúc kinh tế mới, vai trò của chuỗi cung ứng, hạ tầng cảng biển, và sự liên kết vùng đang trở thành động lực then chốt để Việt Nam cạnh tranh trên bản đồ logistics quốc tế.
Gần dân và sát dân: Từ cải cách hành chính đến vun đắp lòng tin
(VNF) - Ở Hà Tĩnh, bộ máy chính quyền hai cấp tỉnh – xã được tổ chức lại theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, lấy người dân làm trung tâm và cải cách thủ tục là động lực.
Hưởng lợi từ EVFTA: 'Giai đoạn vàng' sẽ không kéo dài mãi
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
Hơn nửa năm thi công, Vinhomes Wonder City giờ ra sao?
(VNF) - Dự án Vinhomes Wonder City do Vingroup làm chủ đầu tư có diện tích 133ha, tổng vốn đầu tư khoảng 18.400 tỷ đồng, là một trong những dự án nhà ở lớn nhất khu tây Hà Nội triển khai trong năm 2025.































































