Đại dịch Covid-19 đã hoành hành trên phạm vi toàn cầu trong suốt hai năm qua, gây ra thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế, xã hội: hàng nghìn tỷ USD đã mất đi, hàng trăm triệu người thất nghiệp, hàng triệu người chết... Nhìn lại hai năm này, nếu 2020 là năm suy thoái thì 2021 lại là năm phục hồi của kinh tế thế giới, dù rằng quá trình phục hồi vẫn còn nhiều rủi ro và trục trặc.
Với Việt Nam, đại dịch cũng đã tác động mạnh mẽ đến kinh tế - đời sống. Tuy nhiên, hai năm qua, chiều hướng kinh tế Việt Nam lại ngược với thế giới. Nếu năm 2020, Việt Nam được xem là ngôi sao sáng vì tăng trưởng dương thì năm 2021, chúng ta lại chịu tổn thất vô cùng nghiêm trọng, nhất là trong làn sóng dịch thứ tư.
Như vậy, kinh tế Việt Nam đang lệch nhịp với kinh tế thế giới. Đó là điều rất đáng lo ngại và tiếc nuối vì sự phục hồi của kinh tế thế giới đều nhờ ở sự dẫn dắt của các quốc gia lớn như Mỹ, châu Âu, Trung Quốc... những đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam. Điều này có nghĩa là chúng ta đang không tận dụng được sự phục hồi của kinh tế thế giới. Chúng ta, sau nửa đầu năm tương đối ổn định thì rơi vào tình cảnh tăng trưởng âm 6,17% trong quý III.
Chưa bao giờ trong lịch sử Đổi Mới có mức tăng trưởng thấp như thế. Lưu ý rằng trong quý III, một số tỉnh thành vẫn có sự tăng trưởng, có nghĩa là sự sụt giảm của TP. HCM và các tỉnh phía Nam là vô cùng nghiêm trọng, trong khi đây là đầu tàu công nghiệp, xuất nhập khẩu và đóng góp chủ lực cho ngân sách nhà nước.
Cho đến cuối tháng 9/2021, kết quả nhiều cuộc điều tra cho thấy doanh nghiệp ở TP. HCM và vùng Đông Nam Bộ chỉ có thể cầm cự thêm 1 – 3 tháng. Nói cách khác, sức chịu đựng về kinh tế của người dân và doanh nghiệp tại đây đã tới ngưỡng, dù trung ương và địa phương đã tích cực hỗ trợ. Chiến lược chống dịch cũ đã không còn phát huy tác dụng, gây tổn thương sâu sắc nền kinh tế, đòi hỏi phải mở cửa để cứu sản xuất và người lao động.
Về các gói hỗ trợ của Chính phủ trong năm 2020, đây là những gói hỗ trợ chưa từng có tiền lệ, có độ bao phủ rộng, đúng mục tiêu. Tựu trung, Chính phủ có 3 gói hỗ trợ lớn. Một là hỗ trợ về tiền tệ, gồm hoãn, giãn, khoanh nợ; hạ lãi suất; đẩy tín dụng mới; giảm phí giao dịch. Hai là hỗ trợ về tài khóa, gồm miễn, giảm, hoãn thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền thuê đất, một số loại phí. Ba là hỗ trợ an sinh, cấp tiền cho người lao động thất nghiệp, nhóm yếu thế. Trong 3 gói này, hiệu quả của chính sách tiền tệ tốt hơn cả, chính sách tài khóa được một phần còn chính sách an sinh thì rất thấp.
Điều rất đáng quan ngại là một cuộc điều tra của Tổng cục Thống kê vào tháng 9 năm ngoái cho thấy chỉ có 15% - 17% doanh nghiệp tiếp cận được các gói hỗ trợ ở các mức độ khác nhau. Nguyên do của tình trạng này là thủ tục và tiêu chí để tiếp cận gói hỗ trợ rất phức tạp; công tác thực thi thiếu đồng bộ, chưa quyết liệt, cán bộ thực thi có tâm lý e dè, sợ làm sai.
Năm 2021, Chính phủ tiếp tục tung ra các gói hỗ trợ mới. Về cơ bản, các gói hỗ trợ năm 2021 tương đồng với năm 2020 nhưng có bổ sung, mở rộng. Điểm khác biệt rõ nét nhất và cũng đáng mừng nhất là công tác thực thi đã hiệu quả hơn, nhất là ở gói an sinh. Đáng chú ý, các địa phương có dịch cũng có nhiều sáng kiến hỗ trợ doanh nghiệp, người dân.
Hiện nay, doanh nghiệp, người dân đã kiệt sức, các gói hỗ trợ không thể chỉ giúp họ cầm cự như trước nữa. Chúng ta cần một chương trình hỗ trợ đủ dài, đủ lớn, giúp doanh nghiệp phục hồi, bắt nhịp được với xu hướng phát triển của kinh tế thế giới, gắn với tái cấu trúc doanh nghiệp, tái cấu trúc nền kinh tế, tạo nền tảng cho sự tăng trưởng trong những năm tiếp theo.
Thủ tướng đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì xây dựng chương trình này để Chính phủ ban hành nghị quyết ngay trong tháng 10/2021. Dù chưa có bản cuối cùng, song nhìn chung, chương trình này sẽ có ít nhất 6 nội dung.
Một là thích ứng, chung sống an toàn với virus SARS-CoV-2; nâng cấp, hoàn thiện hệ thống y tế từ cơ sở vật chất đến năng lực phòng chữa. Đây là tiền đề quan trọng để bảo vệ sức khỏe, tính mạng nhân dân và để sản xuất bình thường.
Hai là cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư – kinh doanh, giảm chi phí cho doanh nghiệp; hoàn thiện các khung khổ pháp luật để phân bổ hiệu quả các nguồn lực đất đai, lao động, vốn; xây dựng khung khổ pháp lý cho những cán bộ dám nghĩ, dám làm.
Ba là phát triển cộng đồng doanh nghiệp, từ hộ gia đình, hợp tác xã đến doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp lớn, các chính sách hỗ trợ đang có sẽ được kéo dài thế nào, mở rộng ra sao, có bổ sung chính sách gì khác không.
Bốn là duy trì lao động, tạo sự tin tưởng và kéo họ trở lại với các trung tâm sản xuất; sâu hơn là tái cấu trúc lao động, đào tạo kĩ năng, giải quyết vấn đề dịch chuyển lao động.
Năm là nguồn lực, làm sao đẩy nhanh các dự án đầu tư công lớn, gắn tốt hơn với quy hoạch của địa phương và cả nước.
Sáu là hội nhập, làm sao để tận dụng được các FTA; bắt được cơ hội khi chuỗi cung ứng dịch chuyển; thu hút được FDI chất lượng, phù hợp với giai đoạn mới, đẩy mạnh hợp tác trong chuyển giao công nghệ, y tế, giáo dục, phát triển nguồn nhân lực.
Để xây dựng và thực hiện tốt chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nói trên, có 3 điểm cần được lưu ý. Một là quá trình hồi phục diễn ra trong một thế giới đầy rủi ro, bất định, không ai lường hết được tần suất, quy mô, phạm vi của các cú sốc, thiên tai, dịch bệnh...
Ngoài ra, việc thực hiện chương trình hỗ trợ cũng có thể đưa lại những rủi ro vĩ mô về lạm phát, tài khóa. Do đó, quản trị rủi ro là một phần không thể thiếu để tạo nên tính linh hoạt, chủ động.
Hai là nguồn lực, nhìn tổng quan, các gói hỗ trợ của Việt Nam so với thế giới vẫn còn khiêm tốn. Gói hỗ trợ về tiền tệ mới đạt mức trung bình trong khi hỗ trợ về tài khóa khá hạn hẹp, dựa quá nhiều về thuế mà ít chi trực tiếp.
Lần này, chương trình hỗ trợ sẽ phải lớn hơn, mạnh hơn. Chính phủ hiện đang có 3 điều kiện để mạnh tay: nợ công đang thấp, tạo dư địa vay mượn khá lớn; dự trữ ngoại tệ lớn hầu như chưa sử dụng và mức độ thâm hụt ngân sách có thể chấp nhận ở một mức cao hơn.
Ba là quá trình thực thi, rút kinh nghiệm của 2 lần triển khai, các gói hỗ trợ mới cần được thiết kế gọn, dễ thực hiện, tạo điều kiện cho cơ sở triển khai kịp thời và quyết liệt. Kỳ vọng rằng đây sẽ là chương trình tốt, đem lại hiệu quả thực tế là phục hồi kinh tế, tạo nền tảng cho sự bứt phá trong những năm tiếp theo. Chỉ có như vậy, những kế hoạch 5 năm mà Chính phủ đặt ra mới có thể trở thành hiện thực.
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
