Ba cấp độ chơi
Tôi muốn dẫn câu chuyện về cách chơi cờ để nói về cách mà hiện nay mọi người hiểu về AEC.
Tôi không lo ngại việc mọi người không hiểu ASEAN là gì mà là cấp độ hiểu. Như việc chơi cờ cũng có 3 cấp độ hiểu. Cấp độ hiểu thứ nhất là cách nhìn con cờ như cách chúng ta liệt kê, nào là ATIGA (Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN) có bao nhiêu dòng thuế được giảm ra sao, đầu tư có luật gì, dịch vụ có những luật nào. Đó là cách hiểu chơi cờ theo kiểu đi con mã, con pháo như thế nào. Đa số chúng ta vẫn loay hay ở cách này.
Người chơi cờ ở cấp độ thứ hai họ không bao giờ bàn đến con cờ như thế nào mà họ bàn thế cờ, cách chơi cờ. Ở Việt Nam hiện nay, rất nhiều cơ quan, nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp đang ở mức giữa đi cờ và chuẩn bị thế cờ.
Còn cách chơi ở cấp độ thứ 3 là dự đoán được nước của đối phương để chơi cái gì còn cách đi con cờ, thế cờ đã ăn vào máu, vào tim người ta rồi, người không bàn đến nữa. Cách chơi sự đoán thế cờ đối phương như này thì ở Việt Nam là vô cùng ít, mà chúng ta lại rất cần những nhà lãnh đạo có tầm nhìn ở cách chơi thứ 3 này.
Tôi giả định rằng tất cả chúng ta đều biết hết cấp độ 1, nhưng từ mức độ ở giữa đi cờ và chuẩn bị thế cờ, chúng ta chuẩn bị cho cái sau, đấy mới là người chơi cờ độc nhất, chơi cờ thực sự.
Tôi muốn nhắc lại một câu trả lời của ông tổ hình học Ơclit, ông tổ của hình học, mà tôi rất tâm đắc. Khi được hỏi: "Hình học là gì?", Ơclit trả lời: "Hình học là cái tôi đang làm, là máu, là thịt, chứ không phải là đường thẳng song song, tứ giác hay tam giác".
Qua câu chuyện này, tôi rất mong Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, doanh nghiệp và người dần dân nâng cấp cách hiểu về hội nhập từ cách đi con cò, thế cờ và cách chơi cờ của đối phương.
Vậy AEC là gì?
Tại một hội thảo cách đây 3 tháng, ban tổ chức có đặt tôi một bài phát biểu có tiêu đề "Liệu ASEAN có thành EU?", câu mở đầu của tôi là "Liệu EU có trở thành ASEAN không?". Chúng ta học hỏi lẫn nhau nhưng chúng ta tránh nhận đi theo trong thế giới đầy sáng tạo này. Chúng ta vẫn phải học hỏi từ các nước nhưng cách nói của chúng ta dường như phải đi theo, đấy là một tư duy sai lầm.
AEC là một hình mẫu liên kết của các nước đang phát triển. Trên thế giới, chưa có một hình mẫu liên kết nào của các nước đang phát triển rõ ràng như ASEAN. Hình mẫu có thành công hay không còn chưa biết nhưng hình mẫu có những đặc trưng rất ASEAN.
Cái thứ nhất, mục tiêu của Cộng đồng kinh tế ASEAN là thịnh vượng và thu hẹp khoảng cách trong khi EU không nhấn mạnh mục tiêu thu hẹp khoảng cách. AEC không thành công nếu không thu hẹp được khoảng cách. Cái thứ 2, ASEAN giống tất cả FTA vì có tự do hóa nhưng cái tự do hóa của ASEAN không chỉ là tự do thương mại, dịch vụ, đầu tư mà ta nhấn mạnh thị trường thống nhất.
Và nếu như TPP cơ bản là luật chơi thì AEC là kết nối, bỏ kết nối không phải là AEC, đó kết nối con người – con người, thế chế - thể chế. Không có kết nối ASEAN, Trung Quốc chưa chắc đã có ý tưởng "con đường tơ lụa", chưa chắc đã ra đời Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB), chưa chắc Nhật đã tuyên bố dành 110 tỷ USD tiếp tục cho ASEAN. Và đằng sau kết nối ấy là làm ăn, hàng trăm dự án, hàng trăm tỷ đô la sẽ ra đời.
Một đặc trưng quan trọng của AEC đó là một ASEAN rất mở. Nếu nói đến ASEAN mà chỉ nghĩ tới ASEAN là không đúng. Nếu anh muốn có một thế chơi cờ thì đã đặt ASEAN, thì phải đặt cả thế giới bên cạnh. ASEAN giữ vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng thiết chế ở khu vực là vai trò trung tâm, mất vai trò trung tâm này, thì không còn vai trò của ASEAN. Thành công hay không rất phụ thuộc vào thể chế của ASEAN, ASEAN đang nỗ lực để tăng cường thể chế này, nó là liên kết các quốc gia bình đẳng.
Làm ăn, kiếm tiền ở đâu?
Một điều đáng tiếc của ASEAN là cái chúng ta có lợi thế so sánh thì các nước khác trong khu vực cũng có lợi thế đó. Đó là nguyên nhân việc sử dụng ưu đãi thuế xuất khẩu (0%) của các doanh nghiệp Việt Nam vào ASEAN là rất thấp. Tỷ lệ xuất khẩu của Việt Nam vào ASEAN trong tổng xuất khẩu hiện nay đã giảm từ 17% - 18% xuống còn 12%.
Tuy nhiên, ASEAN vẫn là sân chơi thú vị bởi nó là một phần trong mạng chuỗi giá trị toàn cầu. Không phải ngẫu nhiên người Nhật tới bất kì hội thảo nào như với Trung Quốc hay Mỹ đều đặt vấn đề ASEAN. Người Nhật đầu tư vào mối quan hệ với ASEAN không chỉ để hưởng lợi để chơi với Ấn Độ, Trung Quốc, Mỹ, EU.
Việt Nam chưa có nhiều lợi thế lắm trong thương mại do tính tương đồng nhưng ASEAN vẫn là nơi đầu tư hấp dẫn nhất nếu các doanh nghiệp biết cách tận dụng cơ hội và nhìn ASEAN như một mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu. Hiện nay, nơi đầu tư hấp dẫn nhất của FPT là Singapore. Nơi đầu tư hấp dẫn nhất của Viettel ở Lào, Campuchia.
Hơn nữa, ASEAN là sân chơi không phải chỉ có lợi ích kinh doanh, mà còn là lợi ích từ hợp tác với rất nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các chương trình này không chỉ dạy cách làm tiền mà còn hướng dẫn chúng ta làm tiền một cách xanh hơn, bền vững hơn, sáng tạo hơn, khả năng chống chịu hơn.
Cùng với các hiệp định thương mại tự do khác, đây là một chân trời vô tận cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ kể cả các cá nhân, bởi bên cạnh các xu thế tập đoàn, ASEAN đang có xu thế kinh doanh cá thể hóa, rất phù hợp với Việt Nam.
Việt Nam hiện nay đang đi trước hội nhập, tất cả các đối tác, các thị trường lớn nhất trên thế giới đều có mặt trong các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã, đang và sẽ ký kết. Trừ Singapore, không có nước nào ở ASEAN đạt được điều đó. Trong thời gian tới, Thái Lan, Philippines, Indonesia có khả năng sẽ tham gia TPP, Hiệp định thương mại tự do EU - ASEAN cũng sẽ đàm phán lại thì lợi thế của Việt Nam sẽ còn rất ít.
Vì vậy, đây sẽ là một cơ hội "trời cho" để Việt Nam có thể thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình. Nếu không tận dụng được cơ hội này thì 5-7 năm nữa, chúng ta sẽ mất lợi thế và sẽ mãi mãi khác biệt với thế giới.
Đã đến lúc cả Chính phủ và doanh nghiệp phải chuyển sang cách chơi thế cờ và nghiên cứu thế cờ của đối tác thì mới có thể tận dụng tốt cơ hội và thắng được trên sân chơi hội nhập.
Tags:
(VNF) - Được ví như một "Việt Nam thu nhỏ" với địa hình phức tạp và quy mô dân số đông, Thanh Hóa bước vào giai đoạn 2021 – 2025 với bộn bề thách thức trong việc đảm bảo an sinh xã hội tại khu vực miền núi "phên dậu". Thế nhưng, bằng tư duy quản trị quyết liệt và hiệu quả thực tế từ dòng vốn của 3 Chương trình Mục tiêu quốc gia, địa phương này đang tạo nên một kỳ tích giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.
(VNF) - Tiêu dùng của người dân chiếm gần 64% GDP đang suy yếu, kéo theo niềm tin giảm mạnh. Trong bối cảnh xuất khẩu bấp bênh, đầu tư công chậm giải ngân, các chuyên gia cảnh báo: muốn đạt tăng trưởng 10%, Việt Nam phải khơi thông túi tiền và củng cố niềm tin tiêu dùng của dân.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Sau một năm triển khai, VIFTA đã bước đầu phát huy hiệu quả, song quá trình tận dụng ưu đãi cho thấy các ngành hàng vừa có thuận lợi, vừa phát sinh vướng mắc, đòi hỏi giải pháp phù hợp để khai thác hiệu quả hơn trong thời gian tới.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Được ví như một "Việt Nam thu nhỏ" với địa hình phức tạp và quy mô dân số đông, Thanh Hóa bước vào giai đoạn 2021 – 2025 với bộn bề thách thức trong việc đảm bảo an sinh xã hội tại khu vực miền núi "phên dậu". Thế nhưng, bằng tư duy quản trị quyết liệt và hiệu quả thực tế từ dòng vốn của 3 Chương trình Mục tiêu quốc gia, địa phương này đang tạo nên một kỳ tích giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.
(VNF) - Dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng có tổng mức đầu tư lên đến 11.029 tỷ đồng dự kiến sẽ chính thức thông tuyến vào ngày 19/12.
