Vì sao metro Bến Thành - Suối Tiên đội vốn tận 30.000 tỷ đồng?

Tổng mức đầu tư tăng từ hơn 17,3 nghìn tỷ lên hơn 47,3 nghìn tỷ đồng

Dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 TP. HCM Bến Thành - Suối Tiên là công trình đường sắt đô thị, cấp đặc biệt do UBND TP. HCM là đơn vị  quyết định đầu tư. Ban Quản lý Đường sắt đô thị - UBND TP. HCM là chủ đầu tư.

Tổng mức đầu tư ban đầu của dự án được duyệt là hơn 126.582 triệu Yên (tương đương hơn 17.387 tỷ VNĐ, khoảng 1.091 triệu USD). Sau đó, năm 2011, UBND TP. HCM phê duyệt điều chỉnh tổng mức là hơn 236.600 triệu Yên (tương đương hơn 47.325 tỷ đồng, khoảng 2,490 tỷ USD).

Đến nay, sau khi cập nhật ý kiến của Kiểm toán Nhà nước và ý kiến của các cơ quan, đơn vị có liên quan, tổng mức đầu tư điều chỉnh đang được dự kiến là hơn 229.79 triệu Yên (tương đương hơn 47.325 tỷ đồng), bao gồm hơn 203.165 triệu Yên (tương đương hơn 41.833 tỷ đồng) từ nguồn vốn vay của Chính phủ Nhật Bản và hơn 5.49 tỷ đồng vốn đối ứng từ ngân sách thành phố.

Được biết, dự án đã ký được 3 Hiệp định với tổng số vốn vay là 155,364 tỷ Yên Nhật. Nguồn vốn đối ứng lũy kế từ khởi đầu dự án đến giữa tháng 10/2019 là hơn 1.773 tỷ đồng, đạt 32% tỷ lệ tổng vốn.

Cùng thời điểm này, nguồn vốn ODA lũy kế từ khởi đầu dự án là 60.491 triệu Yên (tương đương 11.924 tỷ đồng) đạt 32% tổng vốn của 3 Hiệp định vay đã ký, và phần vốn giải ngân từ vốn tạm ứng ngân sách thành phố là 3.886,5 tỷ đồng. Tổng lũy kế giải ngân từ đầu dự án đến nay là 15.808 tỷ đồng (tương đương 77.882 triệu Yên), đạt 38% tổng vốn ODA.

Về cơ chế tài chính, Chính phủ cho biết trong bối cảnh nợ công quốc gia đang tăng cao, Thủ tướng đã giao UBND TP. HCM vay lại toàn bộ phần vốn vay ODA tăng thêm so với mức được phê duyệt năm 2007. Trong quá trình thực hiện UBND thành phố có báo cáo đánh giá tác động của việc vay lại nêu trên đến khả năng vay trả nợ của thành phố.

Quý IV/2021 sẽ đưa vào khai thác

Về tiến độ thực hiện, Chính phủ cho biết dự án đi qua các quận 1, Bình Thạnh, 2, 9, Thủ Đức và một phần qua thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dương. Tổng diện tích đền bù giải phóng mặt bằng là 676.835 m2. Trong đó, diện tích bị ảnh hưởng bởi Dự án là 384.485 m2; diện tích bị ảnh hưởng bởi dự án mở rộng Xa lộ Hà Nội là 292.350 m2.

Tổng kinh phí bồi thường giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật là 6.097 tỷ đồng do ngân sách thành phố thực hiện. Công tác giải phóng mặt bằng đã hoàn thành từ tháng 3/2015.

Hiện tại, gói thầu tư vấn (Liên danh tư vấn NJPT) mới dừng ở bước xem xét các hồ sơ thiết kế kỹ thuật các gói thầu và thực hiện giám sát thi công.

Gói thầu 1a (xây dựng đoạn ngầm, lý trình từ Km0-145 đến Km0+615), chủ đầu tư đã ký hợp đồng với nhà thầu liên danh Sumitomo Mitsui - Cienco4 và tổ chức lễ khởi công vào 11/2016, thời gian thực hiện 48 tháng. Khối lượng thực hiện tổng thể đạt khoảng 61%.

Gói thầu 1b (xây dựng đoạn ngầm, lý trình từ Km0+615 đến Km2+360), đã ký hợp đồng với nhà thầu liên danh Shimizu - Maeda và triển khai hợp đồng từ ngày 8/2014, thời gian thực hiện 54 tháng. Khối lượng thực hiện tổng thể đạt khoảng 78%

Gói thầu số 2 (xây dựng đoạn đi trên cao và depot, dài 17,1 km) khởi công 8/2012, nhà thầu liên danh Sumitomo - Cienco 6 đã triển khai thi công đại trà từ cuối tháng 4/2013, khối lượng thực hiện tổng thể đạt khoảng 81%.

Gói thầu số 3 (mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray và bảo dưỡng), đã ký kết hợp đồng với nhà thầu Hitachi và triển khai thực hiện hợp đồng từ ngày 8/2013, thời gian thực hiện 56 tháng. Khối lượng tổng thể đạt khoảng 48%.

Cả 4 gói thầu nói trên đầu dự kiến hoàn thành vào 8/2021. Riêng gói thầu số 4 (hệ thống công nghệ thông tin cho văn phòng Công ty vận hành và bảo dưỡng đường sắt đô thị) dự kiến triển khai thiết kế kỹ thuật cuối năm 2019 và thời gian thực hiện hợp đồng dự kiến là 12 tháng.

Theo tiến độ ban đầu, dự án hoàn thành xây dựng vào năm 2017 và đưa vào khai thác vận hành năm 2018. Nay Chính phủ cho biết, do việc chậm trễ trong công tác giải phóng mặt bằng, phân chia gói thầu, xử lý tình huống đấu thầu, thay đổi quy trình thẩm tra, phê duyệt thiết kế kỹ thuật - dự toán, xây dựng cơ chế riêng về thẩm định thiết kế kỹ thuật và dự toán đối với các dự án đường sắt đô thị… đã ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các gói thầu.

Sau khi rà soát và cập nhật lại tiến độ dự án, dự kiến thời điểm hoàn thành công trình đưa vào khai thác là quý 4/2021. Thời điểm kết thúc công tác hỗ trợ vận hành bảo dưỡng vào năm 2026