90 ngày hoãn thuế: 'Khoảng thở' ngắn trong toan tính dài của ngành nông sản
Tiểu Vy -
01/05/2025 07:30 (GMT+7)
(VNF) - Quyết định áp thuế đối ứng 46% của Mỹ với hàng hóa Việt Nam dù đã được tạm hoãn trong 90 ngày, nhưng vẫn là thách thức với các doanh nghiệp nông sản. Theo chuyên gia kinh tế Huỳnh Thị Mỹ Nương, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đào tạo Lãnh đạo và Dịch vụ Phát triển Bền vững, đây là phép thử lớn cho năng lực ứng phó và tái định vị thị trường xuất khẩu của ngành nông sản Việt Nam.
- Việc Mỹ áp thuế đối ứng 46% lên hàng hóa Việt Nam dù đã được tạm hoãn 90 ngày nhưng sẽ gây tác động thế nào thưa bà?
Bà Huỳnh Thị Mỹ Nương: Thuế đối ứng thường được áp dụng để đáp trả các hành vi thương mại không công bằng hoặc phân biệt đối xử từ một quốc gia khác. Tuy nhiên, việc áp dụng mức thuế cao như vậy đối với Việt Nam gây bất ngờ vì Việt Nam và Mỹ đã có quan hệ thương mại phát triển và đang trong quá trình tăng cường hợp tác.
Bà Huỳnh Thị Mỹ Nương.
Mức thuế đối ứng 46% sẽ khiến các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam phải đối mặt với chi phí cao, giảm lợi nhuận và có thể mất thị phần tại Mỹ. Trước hết, mức thuế này làm tăng giá thành sản phẩm, khiến hàng hóa Việt Nam mất đi lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ từ những quốc gia không bị áp thuế hoặc chỉ chịu mức thuế thấp hơn.
Điều này có thể buộc nhiều doanh nghiệp phải giảm sản lượng, thậm chí ngừng xuất khẩu một số mặt hàng chủ lực sang thị trường Mỹ, dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng về doanh thu và lợi nhuận. Hệ lụy tiếp theo là thu nhập của nông dân, đặc biệt những hộ trồng cà phê, hồ tiêu, điều, gạo, tôm, cá tra… sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp do đầu ra bị thu hẹp. Ngoài ra, chuỗi giá trị ngành nông sản cũng đối mặt với nhiều thay đổi. Một số doanh nghiệp chế biến có thể tìm kiếm nguồn cung nguyên liệu từ nước ngoài để giảm chi phí, gây thiệt hại cho nông dân trong nước.
Các doanh nghiệp sẽ phải vượt qua nhiều thách thức lớn, bao gồm rào cản kỹ thuật tại các thị trường xuất khẩu lớn với yêu cầu khắt khe về chất lượng, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc. Bên cạnh đó, chi phí logistics cao và biến động tỷ giá cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp xuất khẩu.
- Với mức thuế quan mới, cà phê, hồ tiêu, hạt điều hay gỗ… ngành nào sẽ bị tác động mạnh và thiệt hại nhiều nhất thưa bà?
Bà Huỳnh Thị Mỹ Nương: Để nhận diện ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trong chính sách thuế quan mới của Mỹ cần cân nhắc đến tỷ trọng xuất khẩu sang thị trường này, mức độ cạnh tranh quốc tế và khả năng chuyển dịch sang thị trường khác.
Trong số các ngành kể trên, ngành gỗ được đánh giá là sẽ chịu tác động sâu sắc nhất. Bởi, Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của ngành này, chiếm tỷ trọng cao trong kim ngạch. Việc đối mặt với thuế suất cao cùng sự cạnh tranh quyết liệt từ Trung Quốc, Malaysia và Indonesia sẽ khiến nhiều doanh nghiệp gỗ Việt Nam gặp khó khăn nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, ngành cà phê cũng nằm trong nhóm chịu ảnh hưởng đáng kể. Dù Mỹ là thị trường lớn, nhưng sản phẩm cà phê Việt Nam chủ yếu là Robusta có giá trị thấp hơn Arabica từ Brazil hay Colombia. Khi thuế tăng, khả năng cạnh tranh của cà phê Việt sẽ bị suy giảm rõ rệt. Với ngành hồ tiêu, tác động có thể ở mức trung bình. Dù Mỹ là thị trường quan trọng, hồ tiêu Việt Nam có lợi thế giá trị cao và có khả năng linh hoạt chuyển hướng thị trường hơn.
Trong khi đó, ngành điều Việt Nam ít bị ảnh hưởng hơn do chủ yếu xuất khẩu hạt điều chế biến, có đầu tư công nghệ và đổi mới sản phẩm, nên giữ được vị thế và ít gặp cạnh tranh. Dĩ nhiên, đây chỉ là những đánh giá bước đầu mức độ ảnh hưởng thực tế sẽ còn phụ thuộc vào cách các doanh nghiệp ứng phó và sự vào cuộc hỗ trợ kịp thời từ phía Nhà nước.
- Với những thách thức như vậy, doanh nghiệp nông sản của Việt Nam cần ứng phó ra sao?
Bà Huỳnh Thị Mỹ Nương: Để ứng phó với những thách thức này, một trong những hướng đi quan trọng mà doanh nghiệp cần ưu tiên là đa dạng hóa thị trường xuất khẩu thay vì chỉ phụ thuộc vào một thị trường duy nhất. Các doanh nghiệp cần chủ động mở rộng thị trường xuất khẩu sang các khu vực tiềm năng như châu Á (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, ASEAN…), châu Âu (EU, Anh) và cả những thị trường mới nổi như châu Phi hay Mỹ Latinh. Song song với đó là đầu tư nghiêm túc vào nghiên cứu thị trường, xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm, để mỗi bước đi đều chắc chắn và hiệu quả hơn.
Không chỉ vậy, việc áp dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất chế biến, nâng cao chất lượng sản phẩm theo chuẩn quốc tế, tối ưu chi phí và xây dựng thương hiệu bài bản cũng là giải pháp giúp nông sản Việt giữ vững vị thế trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Những nỗ lực này sẽ càng hiệu quả hơn khi có sự liên kết chặt chẽ trong chuỗi giá trị, từ người nông dân đến doanh nghiệp, nhà khoa học và các cơ quan quản lý hình thành nên những mắt xích bền vững, hỗ trợ nhau cùng phát triển.
Một giải pháp khác không kém phần quan trọng là việc chủ động xây dựng hệ thống phòng vệ thương mại để kịp thời ứng phó trước các rào cản kỹ thuật và biện pháp bảo hộ ngày càng phức tạp từ thị trường quốc tế. Đồng thời, vai trò của Nhà nước cần thể hiện qua các chính sách hỗ trợ thiết thực từ tín dụng ưu đãi, hỗ trợ kỹ thuật, công nghệ, cho tới xúc tiến thương mại và đàm phán FTA mở lối cho hàng Việt.
Cuối cùng, trong kỷ nguyên số, việc ứng dụng công nghệ thông tin từ thương mại điện tử đến truy xuất nguồn gốc và quản lý chuỗi cung ứng sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp tối ưu hóa vận hành và tiếp cận thị trường hiệu quả hơn. Nếu được triển khai một cách đồng bộ, linh hoạt và có sự phối hợp giữa các bên, những giải pháp này sẽ tạo nên lớp “áo giáp” vững vàng giúp ngành nông sản Việt Nam tự tin bước qua thách thức, vươn mình trên bản đồ thương mại toàn cầu.
- Ngành nông sản Việt Nam có nên cân nhắc việc điều chỉnh mục tiêu xuất khẩu trong năm nay không?
Bà Huỳnh Thị Mỹ Nương: Trước thách thức từ chính sách thuế mới của Mỹ, tôi cho rằng việc ngành nông sản Việt Nam xem xét điều chỉnh mục tiêu xuất khẩu trong năm nay là một bước đi cần thiết. Tuy nhiên, mọi điều chỉnh nên được cân nhắc kỹ lưỡng, đặc biệt là sau khi có kết quả chính thức từ các vòng đàm phán thương mại.
Để đưa ra quyết định phù hợp, ngành nông nghiệp cần dựa trên 3 yếu tố then chốt, gồm: mức độ ảnh hưởng của thuế quan đến từng nhóm hàng; khả năng chuyển hướng sang thị trường mới; năng lực cạnh tranh thực tế của hàng Việt tại những thị trường đó. Mỗi yếu tố đều đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các kịch bản ứng phó hợp lý và hiệu quả.
Ngành nông sản cần chuẩn bị sẵn 3 kịch bản: Giữ nguyên mục tiêu xuất khẩu vào Mỹ nếu triển vọng đàm phán khả quan; điều chỉnh giảm xuất khẩu sang Mỹ để mở rộng thị phần tại các thị trường khác; giảm tổng mục tiêu xuất khẩu để tập trung củng cố nội lực trong bối cảnh khó khăn. Trong 3 kịch bản trên, phương án giảm tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ và mở rộng sang các thị trường khác là lựa chọn thực tế và linh hoạt hơn cả.
Dù có thể kéo theo một số khó khăn ngắn hạn, nhưng về lâu dài sẽ giúp doanh nghiệp giảm phụ thuộc, phân tán rủi ro và thúc đẩy phát triển bền vững. Việc Mỹ tạm hoãn áp thuế 90 ngày chính là khoảng lặng quý giá để Việt Nam rà soát, chuẩn bị và thương lượng. Đây cũng là thời điểm để ngành nông sản chứng minh năng lực thích ứng, phát triển theo hướng chủ động và bền vững hơn trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động.
- Trong thời gian 90 ngày tạm hoãn áp thuế của Mỹ, bà kỳ vọng vào một kịch bản có lợi nào cho ngành nông sản Việt?
Bà Huỳnh Thị Mỹ Nương: Sau 90 ngày đàm phán, tình hình có thể đi theo nhiều hướng và tôi kỳ vọng 2 bên đạt được một thỏa thuận toàn diện. Nếu chưa thể giải quyết triệt để, khả năng đạt được thỏa thuận từng phần hoặc kéo dài thời gian đàm phán cũng rất thực tế. Tuy nhiên, không thể loại trừ rủi ro đàm phán đổ vỡ, dẫn đến việc Mỹ áp thuế và điều có thể gây ảnh hưởng tiêu cực tới xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Trong trường hợp hiếm hoi, Mỹ cũng có thể tạm gác lại quyết định do tình hình quốc tế thay đổi.
Việt Nam có thể đạt được thỏa thuận như kỳ vọng hay không còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ yêu cầu của phía Mỹ, thiện chí cải cách của chúng ta, sự linh hoạt từ đối tác, khả năng vận động ngoại giao và bối cảnh kinh tế - chính trị toàn cầu. Dù vậy, với kinh nghiệm đã có và vai trò ngày càng rõ nét trong chuỗi cung ứng, Việt Nam có cơ sở để lạc quan. Quan trọng là cần tận dụng tối đa 90 ngày này để chuẩn bị kỹ lưỡng từ rà soát chính sách, xây dựng chiến lược đàm phán đến thúc đẩy đối thoại và truyền thông hình ảnh là một đối tác minh bạch, đáng tin cậy. Đây sẽ là nền tảng vững chắc cho cả hiện tại lẫn tương
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn
và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh
thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu
cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng
thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao
đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
(VNF) - Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ đầu tư vào lĩnh vực giáo dục. Với quy mô hơn 25 triệu học sinh, sinh viên trên toàn quốc trong năm học 2024 - 2025 và tỷ lệ trường mầm non ngoài công lập vượt trội hơn công lập. Lĩnh vực này không chỉ thu hút dòng vốn trong nước mà còn luồng vốn quốc tế lớn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục quốc dân.
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng: "Đây có thể coi là thời điểm không thể chậm trễ hơn phải khắc phục những thiếu hụt kể trên, khơi dậy sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, góp phần thực hiện thành công mục tiêu chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030 và 2045 đã được đề ra"
(VNF) - Để kinh tế tư nhân thực sự phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng: Việt Nam cần một “cuộc đổi mới lần hai”. Theo đó, chỉ với một thể chế minh bạch, môi trường bình đẳng và cơ chế khuyến khích đổi mới sáng tạo, khu vực tư nhân mới có thể phát huy đầy đủ vai trò “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế.
(VNF) - Dù đóng góp gần nửa GDP và tạo việc làm cho hơn 8/10 lao động cả nước, nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam lại chọn “đứng yên” hoặc thu nhỏ quy mô. Tại tọa đàm do Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức sáng 15/8, các chuyên gia đã chỉ rõ nguyên nhân khiến khu vực này “ngại lớn” và đề xuất loạt giải pháp để biến kinh tế tư nhân thành đầu kéo tăng trưởng.
(VNF) - Chuyên gia Bùi Kiến Thành đã chia sẻ nhiều góc nhìn, nhiều định hướng cho Việt Nam trên con đường vươn tầm kinh tế toàn cầu trong giai đoạn tới, như trung tâm trung chuyển hàng không ở Chu Lai, trung tâm hàng hải ở Vân Phong, trung tâm tài chính quốc tế tại TP. HCM, hay trung tâm dữ liệu tại Lâm Đồng.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?