- Thưa bộ trưởng, ông vừa được giao nhiệm vụ tính thêm khu vực phi chính thức vào GDP với hàm ý tăng nợ công cho đầu tư. Ông nói gì về chuyện này?
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Tỷ lệ nợ công tính trên GDP đã bị cái trần 65% khống chế rồi, không thể tăng thêm được nữa. Câu hỏi đặt ra, tại sao không tiếp cận theo hướng làm sao để giá trị GDP to ra, lớn lên để nợ công nhỏ đi. Mọi người chỉ bàn không được vượt cái trần đó, mà không bàn làm sao để tăng GDP. Như thế thì chúng ta rơi vào vòng luẩn quẩn: không có đầu tư thì không tạo được việc làm, không có tăng trưởng, không có nguồn thu và nợ công cứ suốt đời to ra.
Cách tiếp cận của tôi không theo hướng đó. Cứ bảo nợ công cao rồi, không được đầu tư nữa thì muôn đời không phát triển được.
Vấn đề là ở chỗ, Nhà nước không thể thu thuế được khu vực phi chính thức đó, cho dù khu vực này được ước tính lên tới 20-35% GDP. Làm sao thu thuế được từ buôn lậu? Nợ thì nợ thật, khả năng trả nợ cũng là vấn đề. Đó là chưa nói, như ông biết, đầu tư của Nhà nước thì nhiều chỗ rất kém hiệu quả.
Trong bối cảnh ở Việt Nam, điều quan trọng là phải tiếp tục đầu tư vì đầu tư mới có phát triển, có tăng trưởng. Nhà nước phải đầu tư những dự án hiệu quả, có kiểm soát chứ không đầu tư ồ ạt như trước đây. Đất nước đang rất cần những dự án lớn lan tỏa, ví dụ như trong Nghị quyết 01 đã nêu.
Tôi hoàn toàn đồng ý với cách đặt vấn đề của bạn, nhưng không phải vì thế mà không đầu tư. (Chính sách) sai thì phải sửa, thiếu thì phải thêm vào cho đủ, và làm láo thì phải trị.
- Là bộ trưởng phụ trách đầu tư, ông nhìn xem hạ tầng giao thông của ta như thế nào…?
Phát triển cơ sở hạ tầng là một trong ba khâu đột phá chiến lược. Chúng ta có các nghị quyết nhưng triển khai còn chậm, nhiều thể chế chưa được hoàn thiện, chất lượng chưa cao. Phát triển hạ tầng chững lại do nguồn lực, do chính sách.
Tôi vừa chỉ đạo Vụ kết cấu hạ tầng rà soát lại tất cả các công trình giao thông những năm qua. Công trình nào cũng chậm, làm tăng chi phí, đội vốn rất nhiều. Nhiều sân bay như Cát Bi, Nha Trang vừa làm xong đã xin nâng cấp. Riêng nhà ga Tân Sơn Nhất từ khi giải phóng đến giờ cải tạo 17 lần. Đoạn Pháp Vân – Cầu Giẽ 10 năm qua cải tạo 3 lần. Chủ tịch Hà Nội than phiền với tôi, người dân nói là trong 10 năm qua nhà của họ bị chặt ba lần rồi.
Tôi muốn nói tư duy, tầm nhìn của cơ quan tư vấn, cơ quan quyết định đầu tư, các cơ quan liên quan. Chúng ta có tầm nhìn ngắn quá, toàn cơi nới, mở rộng.
Tư duy như thế làm thiệt hại cho đất nước bao nhiêu tiền, nhưng điều đó chưa nguy hiểm bằng mất cơ hội phát triển. Nếu chúng ta có một hệ thống giao thông đồng bộ, hiện đại thì nền kinh tế sẽ hiệu quả hơn, sức cạnh tranh cao hơn chứ. Thật sự là tôi rất trăn trở.
- Tôi được biết, cách đây 8 năm, trước khi Quốc lộ 1 A được mở rộng, ông từng trình bày cả ở bên Đảng và Chính phủ một đề án xây dựng đường cao tốc Bắc Nam vừa được thông qua kỳ trước. Cụ thể việc này như thế nào?
Lúc đó vừa Đại hội X xong, tôi trình bày đề án cần làm đường cao tốc Bắc Nam dài 2.000 km có đầy đủ các phương án vốn ở đâu, làm bằng cách nào. Tôi nhớ từng khẳng định, nếu mở rộng Quốc lộ 1A thì như lấy đá ghè chân mình… Dù được nhiều người ủng hộ song rất tiếc là đề án không được thông qua.
Tôi rất băn khoăn là trước đó còn xem xét đầu tư đường sắt cao tốc Bắc Nam gần 55 tỷ đô la, mà lại bỏ qua đường bộ cao tốc hơn 10 tỷ đô la. Lẽ ra, nếu hồi đó quyết làm thì nay chúng ta đã có cả tuyến đường bộ cao tốc Bắc Nam rồi.
- Thưa bộ trưởng, ông nghĩ như thế nào về chủ trương huy động nguồn lực từ khu vực tư cho phát triển cơ sở hạ tầng?
Chúng ta đã làm được một số công trình BOT tốt, nhưng cũng có một số khuyết điểm, hạn chế nên bây giờ đầu tư của tư nhân chững lại. Nếu các cơ quan, kể cả báo chí không ủng hộ, hay ít nhất là phản ánh một cách khách quan mang tính xây dựng thì rất nguy hiểm. Đây là một chủ trương đúng, chắc chắc chắn chúng ta không thể trông chờ vào đầu tư của riêng nhà nước được. Còn sai ở đâu thì phải sửa, cá nhân sai thì xử lý, luật pháp thiếu thì xây dựng. Nghị định 15 về hợp tác công tư (PPP) sẽ được nâng lên thành luật.
Nhiều lãnh đạo tỉnh nói với tôi giờ họ rất ngại, các bộ cũng thế. Các nhà đầu tư thì vô cùng ngại; ngân hàng làm sao dám cho vay. Chúng ta không thể huy động được vốn trong thời gian tới nếu chúng ta không có cái nhìn tích cực khách quan.
- Liên quan đến chuyện phân bổ vốn đầu tư, Bộ trưởng có biết người ta nói cơ quan ông là cơ quan xin cho?
Có người tiếp cận theo cách tiêu cực nói Bộ Kế hoạch và Đầu tư là siêu bộ, là cơ quan xin-cho. Thực chất là công việc được phân công thì chúng tôi làm. Tôi đã nói nhiều lần, cần phải dũng cảm vượt qua chính mình. Vấn đề này rất thấm thía đối với chúng tôi.
Trước đây, Bộ tham gia rất cụ thể, trực tiếp vào việc phân bổ vốn, nhưng bây giờ không còn làm như thế nữa. Hiện nay, chúng tôi chỉ còn thực hiện việc quản lý nhà nước thông qua việc xây dựng các nguyên tắc và tiêu chí phân bổ vốn, báo cáo Chính phủ để trình ra Quốc hội theo kế hoạch đầu tư 5 năm.
Trên tiêu chí đó, các bộ ngành địa phương về tự phân bổ cho dự án nào, dự án nào mới, dự án nào tiếp tục, dự án nào dừng. Sau khi bộ ngành địa phương quyết định xong, gửi lại danh sách thì Bộ Kế hoạch và Đầu tư làm nhiệm vụ là tổng hợp, rà soát lại tiêu chí xem đúng không, nếu đúng thì trình Chính phủ giao vốn. Quy trình này rất khác so với ngày xưa. Cái vượt lên chính mình chính là chỗ đó, vì anh đã từ bỏ quyền lực của anh.
Tôi nói với nhiều anh em: quyền lực hay lợi ích chỉ ở một vài cơ quan, đơn vị, con người nào đó thôi, chứ không phải tất cả anh em ở bộ. Có một vài chuyên viên, cán bộ cấp vụ đang nhầm rất lớn, tưởng rằng ta có quyền rất lớn, cho người này cái này cái kia. Đừng nghĩ như thế. Đừng nhầm để biến quyền lực của nhà nước, mà thực chất của nhân dân thành quyền lực của cơ quan đơn vị hay cá nhân. Các đồng chí không có quyền, tôi cũng không có quyền đó. Chỉ là một bộ phận rất nhỏ thôi, nhưng nhưng có tư tưởng như thế, tôi chia sẻ rất thật. Tinh thần phải vì cái chung, làm những cái có ích cho đất nước và cho người dân.
- Tôi vừa đi thăm hệ thống máy chủ rất đồ sộ quản lý dự án đầu tư công cả nước. Phải nói là rất ấn tượng…
Trước đây chúng tôi quản lý các dự án đầu tư công hoàn toàn bằng thủ công, bằng phần mềm excel. Nhiều cán bộ 11 giờ đêm mới về, đợt cao điểm làm đến 3 giờ sáng, mà kéo dài suốt từ tháng 8 đến tháng 12. Ai cũng chỉ loanh quanh với mấy con số, sai là sửa chóng cả mặt mà chả tạo ra giá trị gì.
Giờ tôi cho xây dựng hệ thống quản lý đầu tư bằng phần mềm, bạn đã thấy. Các bộ, ngành và địa phương báo cáo trực tiếp lên hệ thống, nếu sai là hệ thống báo ngay lập tức. Bây giờ chỉ cần 1 tuần là xong tất cả, không còn cảnh làm đêm.
Cái hay nhất của hệ thống này là không một ai can thiệp được, dù vô tình hay cố ý. Can thiệp là chúng tôi biết ngay. Tôi nói thế để thấy, chúng tôi luôn hướng tới chuyên nghiệp, hiệu quả hơn. Nhưng phải nói thật, bên ngoài cũng có nhiều ý kiến ngược, không đồng tình ủng hộ đâu. Bên trong cũng thế. Nhưng tôi nói, cứ cái đúng mà làm.
- Làm việc với Bộ gần đây, Thủ tướng đã nhắn nhủ Bộ phải là Bộ cải cách và phát triển. Ông nhìn nhận điều này như thế nào?
Chúng tôi đã chuẩn bị đề án cho việc này. Chúng tôi nghĩ đã đến lúc phải cải tổ lại Bộ theo hướng tập trung vào những vấn đế chiến lược, định hướng phát triển. Thực tế, chúng tôi là bộ tổng hợp, đa ngành, liên quan đến rất nhiều ngành nghề lĩnh vực khác nhau. Chúng tôi phải chịu một áp lực rất lớn là toàn làm những điều mới, những điều đụng chạm.
Tôi luôn nói với cán bộ là cần phải động não xem việc đó có cần không, có tốt cho xã hội, cho đất nước không; nếu cần thì phải thay đổi thế nào, thuyết phục mọi người ra sao.
Con người chúng ta có 5 chức năng mà nhiều người hỏng mất. Đọc – không đọc vì lười. Nghe – không nghe vì vô cảm, có nhiều thứ hay mà không chịu nghe. Nghĩ – không nghĩ, không động não, cái gì đã thành thói quen cứ thế mà làm, vừa nhanh, vừa lành; tư duy đó thì chết, bao nhiêu cái hay của thế giới hay thực tiễn của đất nước thì phải nghĩ để làm làm chứ. Nói – có nhiều người nói mà chẳng có nội hàm nào, lại có người còn không nói được. Cuối cùng là viết.
Trước còn viết tay, nhiều người còn viết còn tốt, nay dựa vào máy tính, lười viết, không viết nổi. Khi mới làm bộ trưởng, họp 800 người ở Bộ, tôi yêu cầu mỗi người lấy giấy và bút trả lời ba câu hỏi, đất nước đang như thế nào, bộ phải làm gì, và đơn vị phải làm gì. Tôi muốn kiểm tra trình độ, năng lực và tâm huyết của cán bộ đến đâu. Kết quả là không có bài nào xuất sắc, nhiều bài buồn cười.
Thực tế là chúng tôi phải thay đổi hơn nữa. Tôi ý thức bộ phải có bản lĩnh, nói thật đúng, thật thuyết phục. Đúng rồi thì phải bảo vệ. Còn cứ giữ thái độ thờ ơ, bình bình với sự phát triển của đất nước thì chúng ta còn tụt hậu.
Tags:
(VNF) - Theo Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình, với việc ban hành đồng bộ 8 nghị định, Chính phủ khẳng định quyết tâm xây dựng một trung tâm tài chính phát triển nhanh, bền vững, có tính cạnh tranh và tiệm cận chuẩn mực quốc tế.
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hữu Huân - Trưởng Bộ môn Thị trường Tài chính (ĐH Kinh tế TP.HCM) cho rằng, mục tiêu tăng trưởng GDP từ 10% trở lên trong năm 2026 không phải là quá sức với Việt Nam. Tuy nhiên, khả năng hiện thực hóa mục tiêu này phụ thuộc quyết định vào chất lượng triển khai cải cách, từ chuyển đổi mô hình tăng trưởng, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế đến năng lực thực thi chính sách ở cấp vĩ mô và địa phương.
(VNF) - Được ví như một "Việt Nam thu nhỏ" với địa hình phức tạp và quy mô dân số đông, Thanh Hóa bước vào giai đoạn 2021 – 2025 với bộn bề thách thức trong việc đảm bảo an sinh xã hội tại khu vực miền núi "phên dậu". Thế nhưng, bằng tư duy quản trị quyết liệt và hiệu quả thực tế từ dòng vốn của 3 Chương trình Mục tiêu quốc gia, địa phương này đang tạo nên một kỳ tích giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.
(VNF) - Hướng tới xây dựng một cơ chế thị trường vốn dành riêng cho cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, Việt Nam đang trong quá trình chuẩn bị để hình thành sàn giao dịch chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp khởi nghiệp - một bước đi được đánh giá là quan trọng nhằm hoàn thiện chu trình đầu tư mạo hiểm từ nguồn vốn đầu vào đến điểm thoái vốn (exit) cho nhà đầu tư.
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.
(VNF) - Năm 2025, giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, Việt Nam nổi lên như điểm đến hấp dẫn của dòng vốn FDI và quỹ đầu tư toàn cầu. Không chỉ duy trì đà tăng trưởng FDI mạnh mẽ, Việt Nam còn trở thành "cường quốc ASEAN" trong mắt nhà đầu tư quốc tế.
(VNF) - Theo đại biểu Tạ Đình Thi, việc ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô cần tập trung vào các lĩnh vực chiến lược nơi Hà Nội có lợi thế, nhằm tháo gỡ điểm nghẽn thể chế và tạo động lực phát triển bền vững, lan tỏa.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Tiêu dùng của người dân chiếm gần 64% GDP đang suy yếu, kéo theo niềm tin giảm mạnh. Trong bối cảnh xuất khẩu bấp bênh, đầu tư công chậm giải ngân, các chuyên gia cảnh báo: muốn đạt tăng trưởng 10%, Việt Nam phải khơi thông túi tiền và củng cố niềm tin tiêu dùng của dân.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Sau một năm triển khai, VIFTA đã bước đầu phát huy hiệu quả, song quá trình tận dụng ưu đãi cho thấy các ngành hàng vừa có thuận lợi, vừa phát sinh vướng mắc, đòi hỏi giải pháp phù hợp để khai thác hiệu quả hơn trong thời gian tới.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Theo Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình, với việc ban hành đồng bộ 8 nghị định, Chính phủ khẳng định quyết tâm xây dựng một trung tâm tài chính phát triển nhanh, bền vững, có tính cạnh tranh và tiệm cận chuẩn mực quốc tế.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.
