Đến giờ giải lao, giáo sư Nguyễn Văn Hiệu giới thiệu chúng tôi với vị khách. Biết chúng tôi là hai nhà thơ đang làm việc ở tuần báo Văn nghệ của Hội Nhà văn Việt Nam, ông Gold Smith rất lịch sự và vui vẻ trả lời các câu hỏi. Ông cho biết, ông sớm bị mồ côi và tự nguyện đăng lính vào đội cận vệ Hoàng gia Anh khi còn rất trẻ. Mãn hạn lính, trong tay chỉ có 5 bảng Anh, ông phải làm đủ việc để kiếm sống. Cuộc sống có khi cau mặt, có khi mỉm cười đối với ông. Sau hai mươi năm thử sức trên thương trường, ông đã trở thành một trong những người giàu nhất châu Âu. Ông đứng đầu một tập đoàn khai thác vàng lớn nhất ở châu Phi, đồng thời là một nhà doanh nghiệp nổi tiếng nhất nước Anh về các lĩnh vực thực phẩm, dược phẩm và báo chí.
Trả lời câu hỏi của chúng tôi: “Tại sao một người đồng thời có thể làm được nhiều việc lớn như vậy?”, ông từ tốn trả lời: “Các bạn thấy những vị đi cùng với chúng tôi chứ. Đó là những giáo sư giỏi của trường Đại học Harvard, Hoa Kỳ. Họ giúp tôi hình thành một tổ hợp trí tuệ. Các bạn hỏi bí quyết làm giàu à? Có 3 bí quyết: Ý chí làm giàu; Những người đồng hành; May rủi”.
Gold Smith chỉ là một trong muôn vàn những người thành đạt. Nếu quan niệm phát triển là sự thay đổi một trạng thái, thay đổi một thân phận, thay đổi một trình độ, thì họ quả là những dẫn chứng rất sinh động. Hiệu quả thì mức độ khác nhau nhưng cạnh tranh thì quyết liệt, ở đó, có việc chưng cất các tiềm năng, trước hết là chất xám. Túi khôn nhân loại là vô tận. Nhưng vận may chỉ mỉm cười với những ai biết đầu tư và hợp tác trí tuệ.
Người ta nói, mọi tài nguyên thiên nhiên đều sẽ đến lúc cạn kiệt, duy chỉ có tài nguyên trí tuệ, càng khai thác càng giàu có. Đó là tiền đề cho một nền kinh tế mới, có tên là nền kinh tế tri thức. Trong nền kinh tế trí thức, ai làm chủ được ngân hàng trí tuệ, người ấy cầm cờ phát triển.
Ngân hàng trí tuệ tồn tại ở đâu? Ở tất cả mọi lĩnh vực! Đại thể, có thể chia ra ba khu vực lớn: Đó là khu vực riêng tư của gia đình, khu vực không gian công và khu vực quản lý công. Trong đó, khu vực không gian công là vùng đệm giữa không gian gia đình và quản lý công, và ngày càng được mở rộng. Vì, dù có cố gắng đến đâu, lại đang trong tiến trình tinh giảm bộ máy biên chế như hiện nay, thì khu vực quản lý công cũng không thể hút hết nguồn nhân lực sau đào tạo. Trong khi đó, số người đến tuổi về hưu ngày càng nhiều, đó là nguồn bổ sung hầu như vô tận cho không gian công.
Không gian công bao gồm các hội khoa học, kỹ thuật, công nghệ, văn hóa, là quân số cơ hữu hoặc hợp đồng với các doanh nghiệp, các câu lạc bộ nghề nghiệp, thậm chí là tại các quán cà phê, các nhóm thân hữu. Đó là một đội quân đông đảo, còn sức khỏe, học vấn cao, lại có quá trình tích lũy vốn sống và kinh nghiệm, sẵn sàng cung cấp chất xám một cách đa dạng và hào hiệp cho một nền kinh tế đa dạng và phát triển. Tôi đã thấy một số học viện và các trường đại học của ta và nước ngoài sử dụng rất thành công các ngân hàng trí tuệ từ khu vực không gian công.
Chính họ, những đại diện ưu tú của ngân hàng trí tuệ, sẽ góp phần làm tăng tính nghiêm túc của khoa học và tính chuyên nghiệp cho các cơ sở dịch vụ công, các dự án. Với cách làm đó, chúng ta mở rộng tinh thần trọng dụng nhân tài, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao các đơn đặt hàng của xã hội phát triển, tránh được các cú sốc cho nền kinh tế, tránh được các rủi ro, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.
Viết tới đây tôi nhớ lại cử chỉ rất trân trọng và thân mật của ông Gold Smith đối với các giáo sư Harvard mà ông gọi là những người đồng hành. Đó là kho trí tuệ của không gian công, nhân tố quan trọng của phát triển bền vững.
Thế nào là phát triển bền vững. Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam: “Phát triển bền vững là sự phát triển đáp ứng được nhu cầu của hiện tại mà không phương hại đến khả năng đáp ứng của các thế hệ tương lai”. Một định nghĩa hàm xúc và rất khái quát, là kết tinh trí tuệ của một tập thể các nhà khoa học hàng đầu của Việt Nam và thế giới, tập trung trong Ủy ban Thế giới về phát triển môi trường (WCED).
Ủy ban này đã thảo luận và tổng kết một cách hết sức cô đọng các sáng kiến, các kiến nghị, các giải pháp sâu rộng của Hội nghị quốc tế và môi trường tại thành phố Rio de Janeiro (Brazil) năm 1992. Đây là một trong những hội nghị quốc tế lớn nhất hành tinh với sự tham gia của 179 lãnh đạo quốc gia và hàng trăm các quan chức khác của các tổ chức thuộc Liên hiệp quốc, các tổ chức kinh doanh khoa học, các tổ chức phi chính phủ. Bên cạnh các cuộc họp chính thức đã có hàng loạt các cuộc thảo luận về môi trường và phát triển, thu hút 180.000 nhân vật tham dự đến từ 106 quốc gia. Như vậy đủ thấy tầm quan trọng và sự quan tâm mang tầm quốc tế rộng lớn đối với sự phát triển bền vững như thế nào.
Có thể nói, trong thế giới ngày nay, không một quốc gia nào, không một nền kinh tế nào, thậm chí không một doanh nghiệp nào muốn làm ăn “hòa phát” mà không bị hút vào câu chuyện phát triển bền vững. Từ kết quả của các cuộc thảo luận rộng lớn, mang tính lý luận và thực tiễn cao, các nhà khoa học đã khái quát 9 nguyên tắc sống và hành động của phát triển bền vững như sau:
1. Tôn trọng và quan tâm đến đời sống cộng đồng.
2. Cải thiện chất lượng đời sống con người.
3. Đảm bảo sức sống và tính đa dạng sinh học.
4. Hạn chế đến mức thấp nhất việc làm giảm các nguồn tài nguyên không tái tạo được.
5. Giữ vững khả năng chịu đựng của trái đất.
6. Thay đổi thái độ và thói quen sống hoang phí.
7. Cho phép các cộng đồng quản lý lấy môi trường của mình.
8. Tạo ra một cơ cấu quốc gia thống nhất, thuận lợi cho việc phát triển và bảo vệ.
9. Xây dựng một cơ cấu liên minh toàn cầu.
Gần 30 năm, thông điệp với những lời cảnh báo nghiêm trọng từ Hội nghị Rio de Janeiro được gửi đến khắp hành tinh, nhưng ngôi nhà chung của trên 6 tỷ dân toàn thế giới vẫn không ngừng bị vi phạm và tổn thương. Một vấn đề có tầm chiến lược và nhân văn đến thế nhưng đã vấp phải biết bao rào cản. Khí thải, cháy rừng, bãi rác công nghiệp, chạy đua vũ trang, tàn phá môi sinh, hóa chất độc hại, rò rỉ hạt nhân đang hàng ngày tàn phá không thương tiếc môi trường sống của chúng ta. Mà nó diễn ra sờ sờ ra đấy, sát sườn, từng giờ từng phút, nhưng hầu như chưa đủ thức tỉnh cần thiết. Hoa sữa nở trái mùa. Từng đoàn người bịt khẩu trang ra đường. Nền nhiệt tiếp tục tăng chưa có bất cứ dấu hiệu nào chững lại... Tất cả một mối lo canh cánh bên cạnh mối lo cơm áo gạo tiền.
Xử lý các vấn đề trên, lại phải bắt đầu bằng văn hóa. Hơn một lần, nhà triết học Mary Nidglei, người Anh, đã phải thốt lên: “Ta xoay xở thế nào nếu không có văn hóa?”. Và bà giải thích thêm: “Văn hóa là hiện tượng tự nhiên. Chúng ta đã tiến hóa thành giống nòi có văn hóa. Có thể nói ta dệt nên văn hóa như loài nhện dệt nên tơ. Nếu đúng là như vậy thì thiếu văn hóa là ta sẽ không làm được gì nhiều hơn một con nhện, một con nhện khi không có mạng nhện của nó”. Như vậy, với trí tuệ sắc bén của mình, bà đã chứng minh tính chất độc nhất vô nhị của con người là sáng tạo văn hóa.
Ngày nay, văn hóa đang tham gia như là một bộ phận cấu thành không thể thiếu của một nền kinh tế phát triển bền vững. Kinh tế phát triển bền vững thì xã hội phát triển bền vững. Vì thế, một khái niệm mới được hình thành để chế ngự những mặt trái của thị trường là văn hóa kinh doanh. Ở đâu có văn hóa kinh doanh lành mạnh, ở đó xây dựng được lòng tin, xây dựng được thương hiệu, xây dựng được phẩm cách, và có nhiều cơ may để phát triển bền vững.
Do đó, một sản phẩm được đưa ra thị trường là tổng thành của một kết cấu tổng hợp gồm vật liệu, trí tuệ, công nghệ, kỹ thuật và văn hóa. Đặc tính này tạo ra một sự thay đổi giữa nhà sản xuất, nhà kinh doanh và khách hàng. Vật trao đổi ngang giá ngày xưa lạnh lùng bao nhiêu thì nay nhờ có văn hóa kinh doanh mà trở nên ấm áp gần gũi bấy nhiêu.
Không có văn hóa không thể nói đến phát triển, càng không thể nói đến phát triển bền vững. Kinh tế phát triển bền vững đến lượt nó lại tác động trở lại làm cho văn hóa nở hoa. Mối quan hệ biện chứng này trở thành chìa khóa trong tay các nhà doanh nghiệp, là bí quyết để giương cao ngọn cờ phát triển.
Hà Nội, 4/12/2019
Tags:
(VNF) - Từ những lớp học nghề đỏ đèn đến tận đêm khuya, đến dòng công nhân trẻ nối nhau vào Khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh đang chứng kiến cuộc “lột xác” lớn nhất 10 năm: chuyển từ lao động phổ thông sang lực lượng lao động kỹ thuật. Một hành trình bắt đầu từ nông thôn, nhưng đang làm thay đổi cả bản đồ việc làm của tỉnh.
(VNF) - Theo đại biểu Tạ Đình Thi, việc ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô cần tập trung vào các lĩnh vực chiến lược nơi Hà Nội có lợi thế, nhằm tháo gỡ điểm nghẽn thể chế và tạo động lực phát triển bền vững, lan tỏa.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Tiêu dùng của người dân chiếm gần 64% GDP đang suy yếu, kéo theo niềm tin giảm mạnh. Trong bối cảnh xuất khẩu bấp bênh, đầu tư công chậm giải ngân, các chuyên gia cảnh báo: muốn đạt tăng trưởng 10%, Việt Nam phải khơi thông túi tiền và củng cố niềm tin tiêu dùng của dân.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Sau một năm triển khai, VIFTA đã bước đầu phát huy hiệu quả, song quá trình tận dụng ưu đãi cho thấy các ngành hàng vừa có thuận lợi, vừa phát sinh vướng mắc, đòi hỏi giải pháp phù hợp để khai thác hiệu quả hơn trong thời gian tới.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Luật Thủ đô (sửa đổi) mở ra không gian phát triển mới cho Hà Nội với nhiều cơ chế quyền hạn đặc thù, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững và đồng bộ. Luật cũng đặt trọng tâm nâng cao hiệu quả quản lý đô thị, bảo tồn văn hóa và thúc đẩy chuyển đổi số - những yếu tố thiết yếu để Thủ đô vươn tầm trong thời kỳ mới.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ những lớp học nghề đỏ đèn đến tận đêm khuya, đến dòng công nhân trẻ nối nhau vào Khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh đang chứng kiến cuộc “lột xác” lớn nhất 10 năm: chuyển từ lao động phổ thông sang lực lượng lao động kỹ thuật. Một hành trình bắt đầu từ nông thôn, nhưng đang làm thay đổi cả bản đồ việc làm của tỉnh.
(VNF) - Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh có tổng chiều dài 121km, phân kỳ thành 2 giai đoạn với tổng mức đầu tư gần 23000 tỷ đồng và dự kiến thông tuyến vào ngày 19/12 tới đây.
