[Góc nhìn VNF] Đại biểu Quốc hội và lobby chính sách
Xuân Hải -
27/05/2019 07:57 (GMT+7)
(VNF) – Lobby chính sách không phải là câu chuyện mới lạ nhưng một đại biểu Quốc hội công khai nêu vấn đề lobby chính sách mới đây đã gây ra nhiều tranh cãi.
Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc khi phát biểu về dự Luật Phòng chống tác hại của rượu bia tại nghị trường hôm 23/5/2019
Cách đây 6 năm, khi trả lời các đại biểu Quốc hội trong phiên chất vấn tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường khi đó khẳng định: “Ở Việt Nam không có chuyện lobby trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật".
Nay thì lời khẳng định của ông Cường đã bị một vị đại biểu Quốc hội khác phủ nhận. Người đó là ông Dương Trung Quốc.
Trong phiên thảo luận tại nghị trường sáng 23/5, ông Dương Trung Quốc đã “gây bão” khi viện dẫn thơ Hồ Chí Minh “trong tù không rượu cũng không hoa” để yêu cầu Quốc hội xét lại việc xây dựng Luật Phòng chống tác hại của rượu bia.
Tại hành lang Quốc hội hôm 24/5, giải thích thêm cho quan điểm gây tranh cãi của mình, ông Dương Trung Quốc công khai thừa nhận ông đang lobby cho các doanh nghiệp sản xuất bia rượu.
“Có người bảo tôi lobby, đại biểu Quốc hội lobby. Tại sao không lobby?”; “Tôi dám bảo vệ ngành rượu bia Việt Nam để nó phát triển tích cực” – ông Quốc nói.
Sau phát ngôn này, những tranh cãi xung quanh dự luật phòng chống tác hại của rượu bia tiếp tục tăng lên. Và không chỉ dự luật, bản thân ông Dương Trung Quốc cũng trở thành một chủ đề tranh cãi, bởi đây là lần đầu tiên một vị đại biểu Quốc hội công khai thừa nhận mình đang lobby cho nhóm doanh nghiệp cụ thể.
Ông Dương Trung Quốc là đại biểu Quốc hội của tỉnh Đồng Nai, như vậy về lý thuyết, ông Quốc phải đại diện cho ý chí, nguyện vọng của cử tri Đồng Nai – những người đã ủy quyền cho ông thông qua lá phiếu bầu Quốc hội.
Cử tri Đồng Nai bỏ phiếu cho ông Quốc chắc chắn có nhóm người hoạt động trong ngành sản xuất bia rượu, nhưng cũng có nhóm người chống việc tiêu thụ quá mức rượu bia. Vậy là đại biểu của một tập hợp cử tri trái chiều nhau về quan điểm, ông Quốc phải lựa chọn nói lên tiếng nói của nhóm nào?
Như đã thấy, ông Quốc lựa chọn nhóm “cử tri rượu bia”! Việc đại biểu Quốc hội lựa chọn đại diện cho nhóm cử tri nào là chuyện của đại biểu Quốc hội. Không ai có quyền can thiệp, vì đó là lựa chọn chính trị của đại biểu.
Nhưng trong trường hợp của ông Dương Trung Quốc, đó dường như là một lựa chọn rủi ro, bởi ông có thể có 1 vạn phiếu của “cử tri bia rượu” nhưng lại mất 1 triệu phiếu của cư tri chống bia rượu. Và điều này, ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng tái cử của ông trong nhiệm kỳ tới.
Lobby chính sách: Không chỉ là thừa nhận
Mức độ rủi ro trong lựa chọn của ông Dương Trung Quốc còn tăng cao hơn khi ông là người đầu tiên (và rất có thể là người duy nhất trong Quốc hội) công khai thừa nhận mình đang lobby chính sách cho doanh nghiệp.
Việc thừa nhận mình đang lobby cho doanh nghiệp sẽ làm yếu các quan điểm và lập luận của ông Dương Trung Quốc trong mắt các đại biểu khác cũng như trong mắt của cử tri.
“Chí công vô tư” là một điều được đề cao trong văn hóa chính trị Việt Nam. Và với việc thừa nhận mình lobby cho doanh nghiệp, ông Quốc đã bị trừ không ít điểm.
Tuy nhiên, xét trên góc độ thể chế, việc ông Dương Trung Quốc thừa nhận mình đang lobby lại là một tín hiệu tích cực cho văn hóa nghị trường. Bởi ít ra, nó giúp cử tri thấy rõ động lực làm chính sách của các vị đại biểu.
Ở khía cạnh này, ông Dương Trung Quốc “quân tử” hơn vị đại biểu Quốc hội nào đó cũng lobby cho nhóm lợi ích nhưng ngấm ngầm và tỏ ra công tâm.
Nhưng thừa nhận mới chỉ là bước khởi đầu. Sẽ là minh bạch hơn nếu ông Dương Trung Quốc cho biết ông có được hưởng lợi gì từ việc lobby cho doanh nghiệp hay không.
Đây sẽ là một ví dụ rất điển hình để Quốc hội tham chiếu, từ đó xây dựng một bộ quy định về lobby chính sách, ngằm ngăn chặn việc thao túng, lũng đoạn chính sách ở Việt Nam.
Một cơ chế tốt là cơ chế cho thấy ai đang đại diện cho nhóm nào và hưởng lợi gì từ nhóm đó. Cử tri cần được biết người được họ ủy quyền có đang nói lên ý chí và nguyện vọng của họ hay không. Cử tri cần biết để bỏ lá phiếu cho người xứng đáng với sự ủy quyền của họ.
Đó mới thực sự là Quốc hội của dân, do dân và vì dân.
(VNF) - Được ví như một "Việt Nam thu nhỏ" với địa hình phức tạp và quy mô dân số đông, Thanh Hóa bước vào giai đoạn 2021 – 2025 với bộn bề thách thức trong việc đảm bảo an sinh xã hội tại khu vực miền núi "phên dậu". Thế nhưng, bằng tư duy quản trị quyết liệt và hiệu quả thực tế từ dòng vốn của 3 Chương trình Mục tiêu quốc gia, địa phương này đang tạo nên một kỳ tích giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.
(VNF) - Tiêu dùng của người dân chiếm gần 64% GDP đang suy yếu, kéo theo niềm tin giảm mạnh. Trong bối cảnh xuất khẩu bấp bênh, đầu tư công chậm giải ngân, các chuyên gia cảnh báo: muốn đạt tăng trưởng 10%, Việt Nam phải khơi thông túi tiền và củng cố niềm tin tiêu dùng của dân.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương
(CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng,
nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn
và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh
thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu
cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng
thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao
đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Được ví như một "Việt Nam thu nhỏ" với địa hình phức tạp và quy mô dân số đông, Thanh Hóa bước vào giai đoạn 2021 – 2025 với bộn bề thách thức trong việc đảm bảo an sinh xã hội tại khu vực miền núi "phên dậu". Thế nhưng, bằng tư duy quản trị quyết liệt và hiệu quả thực tế từ dòng vốn của 3 Chương trình Mục tiêu quốc gia, địa phương này đang tạo nên một kỳ tích giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.