GS Đặng Hùng Võ: 'Để khơi thông sông Cổ Cò hiệu quả cần bàn kĩ quy hoạch, kiến trúc và nguồn vốn'

Tại hội thảo “Khơi thông sông Cổ Cò: Đột phá mới cho phát triển kinh tế - xã hội Quảng Nam và Đà Nẵng” diễn ra chiều nay (8/1), GS Đặng Hùng Võ đánh giá TP. Hội An vẫn được coi là đô thị cổ, thương cảng cổ nhất Việt Nam, có sức hút khách du lịch nước ngoài rất mạnh.

Ngược lên phía trên, Đà Nẵng đã phát triển rất mạnh cũng dựa trên vùng sông nước gắn với sông Hàn đổ ra vịnh Đà Nẵng. Đà Nẵng xưa có trung tâm ở phía tây sông Hàn, không gian từ sông Hàn tới bờ biển là vùng không phát triển, giá đất rất thấp.

Theo GS Võ, một thành công lớn làm cho Đà Nẵng phát triển là chính quyền thành phố đã nhìn thấy tiềm năng của vùng đất giữa sông Hàn và bờ biển. Đầu tư vào rất nhiều cầu bắc qua sông Hàn đã làm cho Đà Nẵng trở thành thành phố của những cây cầu có nhiều kiểu dáng khác nhau, đồng thời tạo động lực để vùng đất cũ với giá đất rất thấp trước đây có giá trị đất đai tăng thêm rất cao, cao hơn cả trung tâm xưa của Đà Nẵng.

“Giá đất tăng lên là nguồn lực chính để phát triển thành phố”, GS Võ nói và cho rằng một quy hoạch hợp lý đã đưa Đà Nẵng trở thành một thành phố đáng sống với giá đất tăng lên đáng kể.

Một đặc điểm đáng quan tâm, ông Võ nhấn mạnh Đà Nẵng phát triển mạnh chỉ dựa vào nguồn lực từ đất, không dựa vào bất kỳ nguồn lực tài chính nào khác, cụ thể hơn là dựa vào giá trị đất đai tăng thêm trên dải đất từ sông Hàn tới bờ biển.

Rất nhiều dự án đã được giao đất để phát triển bất động sản nhà ở và du lịch, nghỉ dưỡng. Một dự án rất điển hình, đầy tham vọng trở thành khu vui chơi của thế giới là dự án Cocobay của Công ty Thành Đô. Dự án này lấy tên sông Cổ Cò để đặt tên cho dự án.

Tuy nhiên, GS Võ bày tỏ rất tiếc là dự án lớn như vậy nhưng không được triển khai như dự định ban đầu. Lý do chính là khoảng trống pháp luật cho condotel không phù hợp với thực tế phát triển các bất động sản du lịch kiểu mới. Cocobay đành phải đề nghị điều chỉnh quy hoạch.

Cũng theo ông Võ, việc khơi thông sông Cổ Cò như xưa không gặp bất kỳ trở ngại nào về kỹ thuật; để đạt hiệu quả cao nhất, cần bàn kỹ 2 vấn đề, một là quy hoạch và kiến trúc cảnh quan, hai là thu xếp nguồn lực vốn đầu tư.

“Vấn đề quy hoạch và kiến trúc cảnh quan là điều cần xem xét trước vì giá trị đất đai tăng thêm cao hay thấp là do yếu tố này tạo ra”, ông nói.

Để giải quyết vấn đề này, GS Võ kiến nghị cần tới sự đóng góp của các nhà quy hoạch và các kiến trúc sư giỏi. Một cách thức thường áp dụng là mở cuộc thi về phương án quy hoạch và kiến trúc cảnh quan, từ đó có thể lựa chọn phương án phù hợp nhất theo ý kiến từ nhiều phía khác nhau, từ hội đồng chuyên môn và từ phản hồi của dân.

Tuy nhiên, vấn đề phức tạp và khó khăn hơn là tạo nguồn lực tài chính. Nguyên Thứ trưởng Bộ TN&MT cho hay ở nhiều quốc gia khác, giá trị đất đai tăng thêm không do đầu tư của người sử dụng đất tạo ra được thu bằng các sắc thuế phù hợp.

“Rất tiếc là Luật Đất đai 2003 và Luật Đất đai 2013 đều có quy định mang tính nguyên tắc là nhà nước thu lại giá trị đất đai tăng thêm không do đầu tư của người sử dụng đất tạo ra, nhưng quy định này hoàn toàn không có biện pháp để thực hiện”, GS Võ phân trần.

Vậy, giải pháp hiện có thể sử dụng chỉ là động viên sự đóng góp tự nguyện. Phần kinh phí còn thiếu để thực hiện dự án, các địa phương có thể vay của quỹ phát triển đất và từ kho bạc nhà nước. Các khoản thu từ đất với giá trị đất đai cao hơn sau khi dự án hoàn thành sẽ trả lại các khoản đã vay.

“Về nguyên tắc, kinh phí thực hiện dự án khơi thông sông Cổ Cò hoàn toàn có thể lấy từ giá trị đất đai tăng thêm trong tương lai”, ông nhấn mạnh.

>>> Xem thêm: Khơi thông sông Cổ Cò: Mở lối phát triển đô thị Điện Bàn và các dự án ven biển