Kẽ hở nghề môi giới khiến nhà đầu tư sập bẫy

Lùa khách với hình thức tinh vi hơn

Trong giai đoạn trước đây, thị trường đã ghi nhận không ít công ty bất động sản “nói một đằng, làm một nẻo”, lập ra dự án “ma”, đưa ra thị trường những sản phẩm nhập nhèm về điều kiện bán hàng hoặc thiếu các thủ tục pháp lý… rồi sử dụng chiêu bài “chim mồi” và hiệu ứng đám đông để “câu” khách hàng. Hậu quả là gây ra nhiều bất ổn cho thị trường bất động sản Việt Nam với những vụ khách hàng, nhà đầu tư khiếu nại, kiện cáo, tranh chấp, biểu tình….

Sau thời gian, chiêu trò này bị lật tẩy, hàng loạt dự án “ma” bị xử phạt, các cơ quan quản lý nhà nước liên tục đưa ra văn bản cảnh báo, tỷ lệ khách chịu lên xe đi thăm dự án vơi dần. Tuy nhiên, thời gian gần đây, các hình thức lừa đảo trở nên tinh vi hơn, khiến nhiều nhà đầu tư tiếp tục bị “lùa”.

Điển hình mới đây nhất là vụ lừa đảo của Công ty Lộc Phúc (trụ sở quận Tân Bình, TP. HCM). Để đưa các nhà đầu tư “vào tròng”, công ty này đã tuyển một lượng lớn nhân sự, trong đó có cả trăm sinh viên đóng vai làm môi giới bất động sản và khách hàng, sau đó hướng dẫn họ vào các trang mạng xã hội lấy hình ảnh những căn nhà đẹp, đăng lên website của công ty và các nền tảng khác để giới thiệu bán.

Nhiều người có nhu cầu mua nhà ở sẽ được hẹn gặp tại một địa điểm, rồi công ty này đưa khách lên xe, chở đến một địa điểm hoàn toàn không liên quan tới nơi giới thiệu dự án ban đầu. Lúc này, trên xe đã bố trí sẵn những “diễn viên quần chúng” được thuê làm “cò mồi” lôi kéo, dụ dỗ khách hàng cùng tham gia. Hầu hết khách hàng bị thao túng với những lời tư vấn quá “bùi tai” và các bài chim mồi, đánh vào tâm lý khách hàng như có khách chốt cọc liên tục, khách mua gần hết lô đẹp, chiết khấu giảm giá chỉ trong ngày duy nhất, rút thăm trúng thưởng…

Trong trường hợp khách hàng phát hiện ra lô đất đó cao hơn giá trị thực tế, yêu cầu trả lại cọc, nhân viên sẽ từ chối. Đến khi thanh toán hết số tiền trong hợp đồng, khách hàng mới nhận được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, vị trí lô đất không phải nơi công ty đưa khách hàng đến xem và đặt cọc lúc đầu mà là ở chỗ khác, cách xa hàng chục km, giá trị cũng thấp hơn rất nhiều. Sau khi đường dây này bị phát hiện, đã có 60 khách hàng là nạn nhân đến tố cáo bị lừa đảo hơn 70 tỷ đồng, ước tính có hàng trăm khách hàng đã sập bẫy.

Trên thực tế, không phải tất cả nhà đầu tư đều vì hám lợi mà mắc bẫy, lao vào những dự án “ma”. Bên cạnh những nhà môi giới vừa có tâm vừa có tầm, một bộ phận không nhỏ “cò” nhà đất hám lợi tận dụng thời cơ để lừa khách hàng, đặc biệt là khách hàng sẵn tiền nhưng kiến thức còn non, không thể chọn lọc được thông tin tiếp nhận.

Cơ chế tạo kẽ hở cho cá nhân tự cho là môi giới

Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), cho biết nhiều vụ việc kéo dài từ năm này sang năm khác, với phương thức kinh doanh bất động sản “ma” như kiểu đa cấp với số nạn nhân lên đến hàng nghìn… có nguyên do chủ yếu là thị trường và pháp luật hiện hành đang thiếu cơ chế ràng buộc đối với các đối tượng trung gian tư vấn, cung cấp thông tin sản phẩm, dự án bất động sản.

Đặc biệt, môi giới bất động sản vẫn là ngành nghề gần như không có rào cản khi gia nhập hay rút lui, mọi người, mọi chủ thể, mọi cá nhân đều dễ dàng tham gia. Theo đó, luật pháp hiện hành đã có các quy định xử phạt môi giới bất động sản không cung cấp, cung cấp không đầy đủ hoặc không chính xác hồ sơ, thông tin về bất động sản cũng như kinh doanh dịch vụ môi giới mà không có chứng chỉ hành nghề hoặc chứng chỉ hết hạn. Dù vậy, mức phạt không nhiều, dao động 10 - 25 triệu đồng. Hơn thế nữa, pháp luật cũng chưa có quy định cơ quan nào quản lý; người dân phản ánh ở đâu, với ai; phạt xong thì sao; làm sao dân biết...?

Ông Đính cho hay thông thường, đến thời điểm sốt nóng, lao động từ các ngành nghề khác gia nhập vào thị trường môi giới với tốc độ tăng trưởng rất nhanh, từ xe ôm, người bán nước tới công chức nhà nước... đều có thể tham gia kết nối thực hiện giao dịch. Thực tế, đây cũng chẳng phải là môi giới bất động sản đúng nghĩa. Các cá nhân này không được đào tạo, không có kiến thức hành nghề, hoạt động mang tính tự phát, không chịu sự quản lý chuyên nghiệp của bất kỳ cơ quan nào. Họ chỉ quan tâm làm sao để giao dịch diễn ra nhanh nhất, lợi dụng thời cơ “thổi giá” nhà đất để chuộc lợi, ôm hàng, lừa đảo khách hàng... gây lũng đoạn thị trường.

Do đó, để bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư hoặc người mua nhà khi tham gia giao dịch, Chủ tịch VARS kiến nghị cần có cơ chế pháp luật ràng buộc về vai trò, trách nhiệm của môi giới bất động sản trong việc tư vấn, cung cấp thông tin. Tất cả những người hành nghề tư vấn môi giới cho khách hàng phải hoàn thành đúng, đủ các quy định trước khi hoạt động, trong đó bắt buộc phải có chứng chỉ hành nghề môi giới.

“Chứng chỉ này sẽ được mã hóa, số hóa dưới hình thức thẻ hành nghề, hình thành hệ thống thông tin dữ liệu để cơ quan nhà nước quản lý. Người có thẻ sẽ là người giao dịch cuối cùng, xác nhận thông tin cần thiết tư vấn cho khách hàng; mã thẻ sử dụng khi ký hợp đồng sẽ là căn cứ để đánh giá trách nhiệm liên đới khi giao dịch xảy ra vấn đề và như vậy người hành nghề bắt buộc hoạt động nghiêm túc, có uy tín”, Chủ tịch VARS cho hay.

Bên cạnh đó, ông Đính cũng cho rằng sẽ rất khó để thực thi những vấn đề nêu trên nếu chỉ có sự quản lý trực tiếp của nhà nước. Do đó, để hướng đến một thị trường dịch vụ bất động sản chuyên nghiệp, góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường bất động sản Việt Nam theo chiều hướng lành mạnh và bền vững, cần phải có những giải pháp đồng bộ từ phía chính sách của nhà nước cùng việc phát huy tối đa vai trò của các tổ chức xã hội nghề nghiệp, cụ thể là nghề môi giới bất động sản Việt Nam.

“Mạnh dạn bổ sung vào Luật Kinh doanh bất động sản các điều khoản cụ thể về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của các tổ chức xã hội nghề nghiệp về bất động sản và môi giới bất động sản. Điều này không chỉ giúp nhà nước trong việc quản lý, giám sát thị trường bất động sản, tiết kiệm ngân sách quốc gia, mà còn rất phù hợp với chuẩn mực pháp luật của nhiều quốc gia”, ông Đính kiến nghị.