Cách đây 2 năm, Vinamilk (HoSE: VNM) là công ty lớn đầu tiên chuyển đổi mô hình quản trị từ hai cấp (có Ban kiểm soát) sang một cấp (không có Ban kiểm soát).
Kể từ sau VNM, trong 2 năm qua, trào lưu bỏ Ban kiểm soát để thay bằng Ban kiểm toán nội bộ thuộc hội đồng quản trị (HĐQT) đã diễn ra rầm rộ ở các doanh nghiệp khác.
Ban kiểm soát bị đánh giá là không có thực quyền, thậm chí là “on paper” (tồn tại trên giấy) hoặc “rubber stamp” (con dấu cao su – một phép ẩn dụ nói đến tổ chức có sức mạnh đáng kể nhưng sức mạnh thực tế lại rất ít). Vì vậy, việc bỏ Ban kiểm soát được xem là bước đi hợp lí. Tuy nhiên, việc thành lập Ban kiểm toán nội bộ thuộc HĐQT thay cho Ban kiểm soát có giúp làm tăng tính minh bạch và hiệu quả quản trị trong doanh nghiệp hay không lại là một câu chuyện khác.
VietnamFinance đã có cuộc trao đổi với ông Phan Lê Thành Long về chủ đề này.
- Hai năm qua, trào lưu bỏ Ban kiểm soát để thành lập Ban kiểm toán nội bộ thuộc HĐQT diễn ra rầm rộ. Theo ông trào lưu này có khiến việc quản trị công ty tốt hơn?
Ông Phan Lê Thành Long: Bỏ Ban kiểm soát để thành lập Ban kiểm toán nội bộ thuộc HĐQT là tuân theo Điều 134b, Luật Doanh nghiệp (2014). Đây là lần đầu tiên Luật Doanh nghiệp cho phép các công ty cổ phần áp dụng mô hình quản trị một cấp được cho là tiên tiến và áp dụng phổ biến trên thế giới.
Tuy nhiên, cá nhân tôi cho rằng phần lớn các trường hợp bỏ Ban kiểm soát để thành lập Ban Kiểm toán nội bộ hiện chưa đáp ứng được yêu cầu nâng cao năng lực quản trị đặc biệt là khả năng giám sát.
Nguyên do là Ban kiểm toán nội bộ vẫn không đảm bảo được thiết lập và vận hành theo thông lệ tốt nhất. Ban kiểm toán nội bộ - hay thông lệ quốc tế gọi là Uỷ ban Kiểm toán - phải do thành viên HĐQT độc lập thực sự kiểm soát và điều hành. Có như vậy mới đảm bảo được năng lực giám sát, bao gồm cả giám sát HĐQT, của mô hình quản trị này.
- Luật Doanh nghiệp 2014 quy định để lập Ban kiểm toán nội bộ thuộc HĐQT phải có 20% thành viên HĐQT là độc lập. Ông nghĩ 20% có đủ hay vấn đề con số % không quan trọng?
Điều 134b quy định để một công ty cổ phần có thể áp dụng mô hình có Ban kiểm toán nội bộ thuộc HĐQT thay vì Ban kiểm soát là HĐQT phải có 20% thành viên độc lập. Như tôi nói ở trên, thông lệ tốt nhất là Thành viên HĐQT độc lập phải kiểm soát và điều hành Ban kiểm toán nội bộ thì năng lực giám sát độc lập mới được đảm bảo.
Tôi cho rằng con số 20% thành viên HĐQT độc lập có đủ hay không thực ra không nhiều ý nghĩa bằng mức độ độc lập có thực sự hay không.
Thông lệ quốc tế trong con số này có ý nghĩa rằng cơ cấu HĐQT phải đảm bảo cân bằng với số lượng thành viên HĐQT độc lập đủ để đưa ra những phản biện độc lập và thực thi các vai trò như giám sát độc lập, cung cấp chuyên môn độc lập, giải quyết các vấn đề bổ nhiệm, lương thưởng độc lập.
Theo đó, việc Luật Doanh nghiệp chọn con số 20% hay một con số nào khác thì vấn đề là chính bản thân công ty phải nhận thức được vai trò độc lập của một số thành viên HĐQT trong việc tạo ra cơ chế phản biện và giám sát vững mạnh và khi đó đại hội đồng cổ đông sẽ lựa chọn một cơ cấu HĐQT tốt nhất.
- Quan điểm của ông về người đứng đầu Ban kiểm toán nội bộ. Theo ông, có nên bổ sung quy định về người đứng đầu ban kiểm toán nội bộ?
Người đứng đầu Ban kiểm toán nội bộ, theo thông lệ, tốt nhất phải là một thành viên HĐQT độc lập. Ban kiểm toán nội bộ có sự tham gia của các thành viên HĐQT độc lập, thậm chí có sự tham gia của các chuyên gia bên ngoài công ty.
Hiện tại, Luật Doanh nghiệp không quy định chi tiết về nội dung này. Theo tôi, các văn bản dưới luật nếu có thì nên quy định rõ về Ban kiểm toán nội bộ cũng như thành phần của Ban.
- Ông đã nhấn mạnh tới vai trò quan trọng của Thành viên HĐQT độc lập, nhưng hiện nay gần như không có Thành viên HĐQT độc lập đúng nghĩa?
Theo tôi, có hai vấn đề đang tạo ra rất nhiều khó khăn cho các công ty cổ phần tại Việt Nam muốn áp dụng mô hình quản trị với sự tham gia của các thành viên HĐQT độc lập.
Vấn đề thứ nhất là không dễ tìm được những ứng viên thực sự để mời trở thành thành viên HĐQT độc lập.
Vấn đề thứ hai là chính bản thân các “ông chủ” của công ty có muốn sự tham gia của một hoặc nhiều thành viên HĐQT độc lập thực sự hay không. Nguyên nhân có thể là do vấn đề về nhận thức về vai trò của thành viên HĐQT độc lập.
- Để có thành viên HĐQT độc lập, theo ông nên có giải pháp gì cả về chính sách lẫn thực tiễn tổ chức quản trị công ty?
Để cải thiện được tình trạng này, các cơ quan quản lý và các định chế tài chính quốc tế nên có sự hỗ trợ cho thị trường để nâng cao nhận thức của các thành viên HĐQT.
Hiện tại theo thông lệ ở nhiều quốc gia, Việt Nam cũng đã có Viện Các thành viên HĐQT (VIOD) do IFC, UBCK, HOSE, HNX, các quỹ đầu tư, các công ty niêm yết… cùng hỗ trợ thành lập và hoạt động. VIOD có chương trình nâng cao nhận thức và đào tạo cấp chứng chỉ đạt chuẩn thành viên HĐQT (Director Certification Program - DCP). Đó cũng sẽ là khởi nguồn để nâng cao năng lực cũng như tạo ra nhiều nguồn nhân sự cấp cao cho các vị trí Thành viên HĐQT độc lập.
Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!
Tags:
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
