Giá cả nhiều mặt hàng và nguyên, nhiên liệu trên thế giới tăng mạnh trong những tháng vừa qua, cộng với tình hình dịch bệnh chưa được kiểm soát, điều này sẽ tác động như thế nào đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm 2021? Chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực để làm rõ hơn vấn đề này.
Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực
-Thời gian qua, giá nhiều mặt hàng trên thế giới tăng mạnh, điều này sẽ tác động như thế nào đến mục tiêu kiểm soát lạm phát của Việt Nam, thưa ông?
Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực: Đúng vậy, trên thế giới giá xăng dầu, nguyên vật liệu, rồi giá lương thực, thực phẩm thời gian qua đều tăng mạnh, tính bình quân đến nay, rổ hàng hóa trên thế giới đã tăng khoảng 23% so với cuối năm 2020. Nhiều quốc gia trên thế giới cũng lo ngại lạm phát cao sẽ xảy ra. Lạm phát toàn cầu năm nay dự báo sẽ tăng lên mức 2,8% (từ mức 2% của năm 2020).
Tuy nhiên, giá cả hàng hóa trên thế giới tác động đến mức độ nào và liệu Việt Nam có đối mặt với nguy cơ lạm phát quá cao không? Theo tôi là có tạo áp lực, nhưng không quá lớn. Chúng tôi dự báo lạm phát (CPI bình quân) của Việt Nam năm 2021 sẽ tăng vào khoảng 3,4-3,6%.
Vì 3 lý do chính, thứ nhất, sức cầu trong nước vẫn còn yếu, dù giá cả có giảm nhưng người dân vẫn chưa thể đi du lịch được, cũng không đi ăn ở nhà hàng, khách sạn nhiều được do dịch bệnh còn phức tạp ở nhiều địa phương. Doanh số bán lẻ hàng hóa, dịch vụ tháng 5/2021 giảm 3,1% so với tháng 4 và giảm 1% so với cùng kỳ năm trước, dù năm ngoái tăng rất thấp; dự kiến tháng 6 tiếp tục giảm, điều đó cho thấy sức cầu tiêu dùng trong nước vẫn còn yếu.
Thứ 2, vòng quay của đồng tiền năm 2021 vẫn rất chậm, giảm mạnh từ mức 5,6 lần năm 1999 xuống 1 lần vào năm 2013 và chỉ còn khoảng 0,65 lần năm nay; trong khi, vòng quay đồng tiền càng nhanh thì lạm phát càng cao và ngược lại.
Lý do thứ 3 khiến lạm phát năm nay khó vượt 4% đó là, Chính phủ rất kiên định với mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, nên chỉ đạo phối hợp chính sách tiền tệ, tài khóa, giá cả hài hòa hơn, nhịp nhàng hơn. Theo đó, các mặt hàng thiết yếu do nhà nước quản lý như: Y tế, giáo dục, điện…sẽ chưa tăng, vì vậy năm nay chúng ta có thể tự tin với việc kiểm soát lạm phát dưới 4%.
-Bên cạnh giá cả nhiều mặt hàng tăng, tình hình dịch bệnh trên thế giới và Việt Nam vẫn đang diễn biến rất phức tạp. Điều này sẽ tác động như thế nào đến một số lĩnh vực kinh tế trong nước, thưa ông?
Có thể nói, dịch Covid-19 mà cụ thể là làn sóng dịch thứ 4 bắt đầu vào cuối tháng 4/2021 đã tác động lớn đến phục hồi, tăng trưởng kinh tế và việc hoàn thành mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trong năm nay. Trong đó, một trong những lĩnh vực tác động lớn nhất là công nghiệp chế biến, chế tạo, vì dịch đã đánh thẳng vào các khu công nghiệp tại Bắc Ninh, Bắc Giang, TP.Hồ Chí Minh và nhiều địa phương trong cả nước. Trong đó, Bắc Ninh, Bắc Giang là 2 địa bàn chiếm 10% giá trị sản xuất công nghiệp và khoảng 15% giá trị xuất khẩu toàn quốc.
Lĩnh vực thứ 2 chịu tác động là xuất khẩu, đây cũng là lý do 5 tháng đầu năm nhập siêu 370 triệu USD, nguyên nhân là do một số doanh nghiệp tại các khu công nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu đã phải ngừng hoạt động để phòng, chống dịch, khiến cho xuất khẩu những mặt hàng như: điện tử, điện máy, điện thoại, linh kiện chỉ tăng gần 20%, thấp hơn mức tăng chung là trên 30%.
Lĩnh vực thứ 3 chịu tác động nhiều bởi dịch Covid-19 là tiêu dùng; nhiều cửa hàng, cửa hiệu tại các địa phương phải đóng cửa, nhất là tại tại TP. Hồ Chí Minh hay Hà Nội bị giãn cách, trong khi hai thị trường này đóng góp đến 39% GDP toàn quốc, nên chắc chắn tiêu dùng tại đây cùng một số địa phuong khác bị giảm, chưa kể tầng lớp trung lưu ở hai Thành phố này rất nhiều.
Lĩnh vực thứ 4 là lĩnh vực vận tải, du lịch, lưu trú, ăn uống… cũng bị tác động rất mạnh, trong đó du lịch, vận tải hàng không thì gần như “đóng băng”. Bên cạnh đó, hệ thống ngân hàng cũng đang bắt đầu ngấm tác động (do có độ trễ), nợ xấu đang tăng và áp lực trích lập dự phòng rủi ro cũng tăng theo tinh thần Thông tư 03 của Ngân hàng Nhà nước vừa có hiệu lực hơn 1 tháng, sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của các ngân hàng trong năm nay và năm tới.
-Với những tác động trên, theo ông năm 2021 chúng ta có đạt được mục tiêu tăng trưởng 6,5% như Chính phủ đề ra không?
Theo tôi, tăng trưởng GDP năm 2021 của Việt Nam khó đạt được mục tiêu như mong muốn đề ra là 6,5%, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp như hiện nay. Hồi đầu năm, chúng tôi dự báo năm 2021 tăng trưởng GDP có thể đạt 6,5-6,7%, nhưng thời điểm hiện tại chúng tôi đã điều chỉnh hạ mức dự báo tăng trưởng năm nay xuống còn từ 6,1-6,3% (theo kịch bản cơ sở), tức là giảm khoảng 0,4 điểm phần trăm so với dự báo đầu năm.
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương
(CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng,
nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn
và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh
thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu
cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng
thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao
đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.