Những ngày qua, thông tin các cá nhân, doanh nghiệp Trung Quốc sở hữu, “núp bóng” sở hữu và thuê nhiều lô đất/thửa đất tại Đà Nẵng đã gây xôn xao dư luận.
Đã có những lo ngại về lỗ hổng trong cơ chế chính sách khiến cá nhân, doanh nghiệp Trung Quốc thâu tóm đất đai tại Việt Nam.
Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, VietnamFinance đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Minh Đức, chuyên gia pháp chế thuộc Ban Pháp chế - Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI):
- Ông nhìn nhận như thế nào về hiện tượng doanh nghiệp Trung Quốc thâu tóm đất đai tại Việt Nam?
Ông Nguyễn Minh Đức: Tôi nghĩ ở đây cần phải hiểu một cách chính xác rằng không phải doanh nghiệp Trung Quốc mà là doanh nghiệp có chủ sở hữu là người Trung Quốc đang mua đất tại Việt Nam.
Về mặt pháp lý thuần túy, doanh nghiệp có 100% vốn Trung Quốc đi chăng nữa vẫn là doanh nghiệp có quốc tịch Việt Nam, vì được thành lập tại Việt Nam, do Nhà nước Việt Nam cấp đăng kí kinh doanh.
Và doanh nghiệp này thì vẫn có quyền sử dụng đất tại Việt Nam. Chính phủ Việt Nam không phân biệt đối xử giữa doanh nghiệp 100% vốn Trung Quốc hay 100% vốn Mỹ.
Tuy nhiên, doanh nghiệp vốn nước ngoài có quyền sử dụng đất hạn chế hơn so với doanh nghiệp vốn trong nước. Quy định này đã có trong Luật Đất đai 2013 (Điều 184).
Còn đối với các doanh nghiệp mang quốc tịch nước ngoài (không thành lập pháp nhân tại Việt Nam) thì không không có quyền mua đất tại Việt Nam. Cá nhân không mang quốc tịch Việt Nam cũng không thể mua đất tại Việt Nam.
Vấn đề mà dư luận lo ngại là hiện tượng người Trung Quốc mua lại cổ phần của công ty Việt Nam, qua đó giành được quyền “sở hữu” đất (chính xác là quyền sử dụng đất).
Về vấn đề này, pháp luật cũng đã có điều chỉnh. Khi cổ đông/thành viên người Việt Nam tại một công ty bán lại cổ phần/vốn góp cho cổ đông/thành viên nước ngoài, họ sẽ tự động bị chuyển phân loại đối tượng và quyền sử dụng đất của họ cũng bị thay đổi.
Vướng mắc chỉ nằm ở việc: cơ quan đăng kí kinh doanh thì nắm được thông tin về thay đổi vốn/cơ cấu cổ đông của doanh nghiệp nhưng cơ quan quản lý đất đai lại không nắm được để áp quy định tương ứng.
Cách giải quyết rất đơn giản là đồng bộ thông tin giữa các cơ quan.
- Liệu có thể ngăn chặn việc doanh nghiệp Việt bán cổ phần cho đối tác Trung Quốc?
Trước hết phải nói là chính quyền các cấp cũng tỏ ra thận trọng với hiện tượng doanh nghiệp Trung Quốc mua bán đất đai tại Việt Nam. Việc từ chối doanh nghiệp Trung Quốc xin đất cũng không phải hiếm, dù không ai nói thẳng lý do. Cái này không phải do luật nào điều chỉnh mà là do cách hành xử của các cấp chính quyền.
Trong trường hợp một doanh nghiệp Việt Nam có đất, sau đó bán cổ phần cho người Trung Quốc, các cấp chính quyền không thể ngăn chặn được, vì thủ tục này không cần phải xin phép chính quyền.
Tuy vậy, có một cách để ngăn chặn điều này là tòa án tuyên bố vô hiệu đối với giao dịch chuyển nhượng cổ phần đó. Nhưng để làm được điều này thì Việt Nam phải sửa luật. Theo đó, Chính phủ trình Quốc hội bổ sung 1 quy định vào luật rằng trong trường hợp vì lý do an ninh quốc gia, chính quyền có thể yêu cầu toà án tuyên vô hiệu một giao dịch chuyển nhượng cổ phần.
- Theo ông nên bổ sung quy định này vào luật nào?
Có thể bổ sung vào Luật Đầu tư, Luật Đất đai hoặc Luật Doanh nghiệp nhưng theo tôi, toàn diện nhất là Luật An ninh quốc gia, vì chúng ta hướng tới không chỉ giao dịch chuyển nhượng cổ phần hay chuyển nhượng đất mà còn gồm các loại giao dịch khác như mua bán tài sản, cho thuê mượn tần số viễn thông, hợp đồng hợp tác kinh doanh với nước ngoài...
Tuy vậy, tôi khuyến nghị rằng việc xây dựng, bổ sung điều luật này cần rất thận trọng vì nó sẽ tạo ra nguy cơ cản trở hoạt động chuyển nhượng chính đáng của doanh nghiệp. Ví dụ một doanh nghiệp Việt muốn bán cổ phần nhà đầu tư Mỹ nhưng chính quyền vẫn có thể tuyên giao dịch mua bán này vô hiệu khiến nhà đầu tư Mỹ lo sợ sự bất ổn của môi trường đầu tư Việt Nam.
Tất nhiên, ở các nước, việc tuyên vô hiệu giao dịch cũng có không ít, nhưng vì hệ thống tư pháp của họ rất tốt nên nhà đầu tư tin tưởng, còn ta thì chưa thể được như vậy.
- Như các phân tích ở trên của ông thì cơ chế “đánh chặn” nhà đầu tư Trung Quốc thâu tóm đất đai, doanh nghiệp của Việt Nam hiện đang tồn tại lỗ hổng?
Có thể nói rất tiếc là Luật An ninh quốc gia của Việt Nam hiện nay chưa giải quyết được bài toán phát triển kinh tế và an ninh quốc phòng. Trong khi đó, ở Luật Đấu thầu, chúng ta xác lập cơ chế ưu tiên lựa chọn nhà thầu có năng lực cao nhất, phương án kỹ thuật tốt nhất và giá thấp nhất, nhưng chúng ta không biết làm thế nào nếu nhà thầu tốt nhất đó lại là một doanh nghiệp quân đội của một quốc gia khác.
Hay như hiện nay, ta không thể ngăn chặn được việc doanh nghiệp của một quốc gia có xung đột với Việt Nam mua lại dự án của công ty Việt Nam, mà dự án đó lại nằm ở vị trí quan trọng về an ninh quốc phòng.
Theo tôi được biết, cách “đánh chặn” của Việt Nam hiện nay là “ẩn” dưới các dạng giấy phép. Ví dụ để được cấp phép, nhà đầu tư phải nộp hồ sơ để phía chính quyền Việt Nam thẩm định. Trong quá trình thẩm định, cơ quan chức năng của Việt Nam sẽ cân nhắc yếu tố an ninh và viện dẫn một lý do khác để từ chối.
Cách làm này cũng có hiệu quả nhưng lại rất rủi ro, vì nó phụ thuộc rất lớn vào cán bộ thực thi. Đó là chưa kể cơ chế “đánh chặn” này phải dựa vào một thủ tục hành chính và nếu nguy cơ mất an ninh đến từ các giao dịch không cần thủ tục thì chúng ta “hết võ”.
- Vậy khuyến nghị của ông là gì?
Ngoài ý tưởng bổ sung một điều luật để tòa tuyên vô hiệu các giao dịch như đã nói ở trên, tôi nghĩ cách làm hiệu quả hơn là Luật An ninh quốc gia nên liệt kê các “vùng cấm” như: khu vực nào, ngành nghề nào, loại hình nào không cho hoặc hạn chế nhà đầu tư nước ngoài. Cách làm này minh bạch và chắc chắn hơn.
Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!
Tags:
(VNF) - Năm 2025, DN phải đối mặt với nhiều khó khăn cả trong và ngoài nước. Thị trường thế giới tiềm ẩn nhiều biến động khi cuộc chiến thuế quan này càng nóng lên, nhu cầu trong nước phục hồi chậm... Trong khi đó những điểm nghẽn về môi trường kinh doanh, thiếu vốn vẫn chưa được xử lý dứt điểm.
(VNF) - PGS-TS Trần Đình Thiên - Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng cao cần cách tiếp cận khác thường. Theo đó, để hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam đặt mục tiêu và hướng đi trong năm 2025 là tập trung phát triển kinh tế số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và kinh tế xanh.
(VNF) - Ông Nguyễn Hoàng Linh, Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản lý Quỹ VCBF cho biết: Trong cơ cấu vốn đầu tư toàn xã hội, thực tế đầu tư tư nhân mới chiếm tỷ trọng cao nhất. Trong những năm gần đây, đầu tư tư nhân tăng trưởng rất chậm, năm 2023 là gần 3% năm 2024 là khoảng 8 - 9%, thấp hơn mức tăng trưởng trung bình 15% của các năm trước dịch.
(VNF) - Về quyết định Mỹ áp thuế 25% với mặt hàng sắt thép của tất cả các nước, một số doanh nghiệp sắt thép khẳng định khi các doanh nghiệp ở các nước khác cũng chịu cùng chung mức thuế như Việt Nam khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt sẽ cao hơn.
(VNF) - Trong những năm qua, chúng ta thường tiếp cận với thông tin rằng tăng trưởng GDP của Việt Nam chủ yếu dựa vào khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), còn doanh nghiệp tư nhân trong nước chỉ đóng góp rất ít, thậm chí chỉ chiếm 10% GDP. Tuy nhiên, thông tin này không chính xác và đã trở nên lạc hậu, theo chia sẻ của doanh nhân Đỗ Cao Bảo, thành viên HĐQT tập đoàn FPT.
(VNF) - Ông Phan Đức Hiếu - Uỷ viên thường trực, Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội khẳng định, nếu chúng ta phát huy được năng lực của doanh nghiệp nội địa cũng như nguồn lực trong nước thì sự phát triển sẽ bền vững và lâu dài hơn.
(VNF) - Khi nhu cầu đầu tư và tích trữ vàng của người dân vẫn duy trì ở mức cao, thị trường vàng trở nên sôi động nhưng cũng tiềm ẩn nhiều biến động. Chính vì vậy, việc đưa ra các giải pháp quản lý hiệu quả không chỉ giúp ổn định thị trường mà còn góp phần đảm bảo sự minh bạch, hạn chế rủi ro và bảo vệ quyền lợi của người dân.
(VNF) - Để có được mức tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số, Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI khẳng định: Thể chế là yếu tố mang tính quyết định việc chúng ta tiến hay lùi và vươn mình đến đâu.
(VNF) - Để nền kinh tế có thể đảm bảo tốc độ tăng trưởng trong 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số nếu có điều kiện thuận lợi, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP. HCM cho rằng, chúng ta cần thực thi chính sách tiền tệ linh hoạt và theo diễn biến của thị trường, kèm theo đó là cần có những công cụ dự báo tốt, việc điều hành chính sách mang tính kịp thời hơn, tránh trường hợp sự việc đã xảy ra chúng ta mới tìm cách ứng phó thì sẽ không kịp bởi chính sách tiền tệ thường có độ trễ.
(VNF) - Về mục tiêu tăng trưởng 8%, thậm chí đạt hai con số nếu điều kiện thuận lợi, trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, đây là mục tiêu cao, nhiều thách thức nhưng có thể đạt được và cần quyết tâm đạt được để tạo đà tăng trưởng bứt phá cho kỷ nguyên phát triển mới.
(VNF) - Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số trong dài hạn. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động khó dự đoán, những khó khăn và thách thức trong nước vẫn khó đoán định thì việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng như trên dường như không phải dễ dàng.
(VNF) - PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP. HCM) cho rằng câu chuyện của năm sau sẽ là sự đánh đổi giữa lãi suất và tỷ giá. Nếu muốn giảm lãi suất, Chính phủ phải hy sinh tỷ giá và ngược lại.
(VNF) - Để duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025, việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô với sự kết hợp cân bằng hơn giữa các chính sách tiền tệ và tài khóa là điều cần thiết. Trong thời gian tới, các chính sách phối hợp là rất quan trọng để hỗ trợ phục hồi kinh tế.
(VNF) - Trong bối cảnh nền kinh tế quốc dân còn nhiều khó khăn phía trước, kinh tế thế giới có nhiều biến động khó đoán, các động lực tăng trưởng cũ đã cạn, thì doanh nghiệp tư nhân được xem là sự kỳ vọng của nền kinh tế. Bởi vậy, đẩy mạnh cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh là điều hết sức quan trọng để doanh nghiệp tư nhân phát huy tối đa tiềm lực và phát triển mạnh mẽ.
(VNF) - Trong một thế giới VUCA (Biến động – Không chắc chắn – Phức tạp – Mơ hồ) thì có một điều ngày càng trở nên rõ ràng hơn là vai trò và vị thế không ngừng gia tăng của Việt Nam. Việc trở thành đối tác chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ cùng với đó là sự nâng cấp mối quan hệ ngoại giao với nhiều quốc gia lớn đã đưa vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế gia tăng và mở ra những vận hội mới cho đất nước.
(VNF) - Nhân dịp Xuân Ất Tỵ 2025, ông Norman Lim - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Singapore tại Việt Nam (SingCham Việt Nam) đã chia sẻ với Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance về những triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm mới với những yếu tố định hình tăng trưởng bền vững.
(VNF) - Trao đổi cùng Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương, khẳng định chính hệ thống pháp luật hiện nay là “thủ phạm” khiến chúng ta tự trói buộc chính mình, kìm hãm sự phát triển. Ông cho rằng nếu khơi thông điểm nghẽn này thì việc kinh tế Việt Nam tăng trưởng hai con số là điều hoàn toàn có thể đạt được.
(VNF) - Giám đốc Quốc gia, Viện Tony Blair tại Việt Nam cho rằng, nền tảng thiết yếu để một Trung tâm tài chính quốc tế thành công là ở thiết kế thể chế.
(VNF) - TS Phạm Hùng Tiến - Chuyên gia về đầu tư FDI chỉ ra rằng, các tỉnh Phía Bắc có giá trị xuất khẩu thuộc nhóm dẫn đầu cả nước nhưng lại nằm ngoài nhóm 10 thu ngân sách lớn. Điều này phần nào cho thấy, phần nhận được từ các "kỳ tích" xuất khẩu mà doanh nghiệp FDI mang lại là không tương xứng, thậm chí là rất ít.
(VNF) - Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành khẳng định, các tập đoàn lớn trên thế giới đang bắt tay tạo ra những 'game' mới và điều ngại là liệu các doanh nghiệp Việt có đủ năng lực để ứng xử với những 'gã khổng lồ', các tập đoàn đa quốc gia hay không chứ chưa nói đến câu chuyện vốn hay công nghệ.
(VNF) - TS. Lê Minh Nghĩa - Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn tài chính Việt Nam đã có các phân tích về thách thức của Trung tâm tài chính Đà Nẵng.
(VNF) - Ông Andy Khoo - CEO Terne Holdings cho rằng: “Trung tâm Tài chính quốc tế Đà Nẵng không chỉ là một dự án phát triển, mà còn là một tuyên ngôn táo bạo về khát vọng của Việt Nam trong việc dẫn đầu trên thị trường tài chính toàn cầu”
(VNF) - Trùng Khánh - một thành phố tại phía tây nam Trung Quốc, không chỉ thu hút du khách nhờ phong cảnh độc đáo mà còn sở hữu "chuỗi công nghiệp" đặc biệt được tạo nên từ món lẩu cay nồng đặc trưng nơi đây.
(VNF) - TS Lê Xuân Nghĩa đánh giá các động lực tăng trưởng của Việt Nam đang đối diện nhiều thách thức trong năm 2025. Do vậy, nếu phấn đấu tích cực, khả năng GDP năm 2025 sẽ đạt được mức tăng trưởng như năm 2024.
(VNF) - PGS.TS Phạm Thế Anh, Trưởng khoa Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân bày tỏ lo ngại: "Nguồn lực trong nước có xu hướng tìm kiếm lợi nhuận từ chênh lệch giá trên thị trường tài sản, thay vì đầu tư vào sản xuất để tạo giá trị gia tăng cho nền kinh tế".
(VNF) - Năm 2025, DN phải đối mặt với nhiều khó khăn cả trong và ngoài nước. Thị trường thế giới tiềm ẩn nhiều biến động khi cuộc chiến thuế quan này càng nóng lên, nhu cầu trong nước phục hồi chậm... Trong khi đó những điểm nghẽn về môi trường kinh doanh, thiếu vốn vẫn chưa được xử lý dứt điểm.
(VNF) - Dự án Tổ hợp thương mại, dịch vụ - nhà ở cao cấp (Lavida Green) có mức đầu tư hơn 2.110 tỷ đồng, diện tích đất thực hiện dự án là 45.640,7m2 do Công ty TNHH SUFAT Việt Nam làm chủ đầu tư.
