Những ngày qua, thông tin các cá nhân, doanh nghiệp Trung Quốc sở hữu, “núp bóng” sở hữu và thuê nhiều lô đất/thửa đất tại Đà Nẵng đã gây xôn xao dư luận.
Đã có những lo ngại về lỗ hổng trong cơ chế chính sách khiến cá nhân, doanh nghiệp Trung Quốc thâu tóm đất đai tại Việt Nam.
Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, VietnamFinance đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Minh Đức, chuyên gia pháp chế thuộc Ban Pháp chế - Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI):
- Ông nhìn nhận như thế nào về hiện tượng doanh nghiệp Trung Quốc thâu tóm đất đai tại Việt Nam?
Ông Nguyễn Minh Đức: Tôi nghĩ ở đây cần phải hiểu một cách chính xác rằng không phải doanh nghiệp Trung Quốc mà là doanh nghiệp có chủ sở hữu là người Trung Quốc đang mua đất tại Việt Nam.
Về mặt pháp lý thuần túy, doanh nghiệp có 100% vốn Trung Quốc đi chăng nữa vẫn là doanh nghiệp có quốc tịch Việt Nam, vì được thành lập tại Việt Nam, do Nhà nước Việt Nam cấp đăng kí kinh doanh.
Và doanh nghiệp này thì vẫn có quyền sử dụng đất tại Việt Nam. Chính phủ Việt Nam không phân biệt đối xử giữa doanh nghiệp 100% vốn Trung Quốc hay 100% vốn Mỹ.
Tuy nhiên, doanh nghiệp vốn nước ngoài có quyền sử dụng đất hạn chế hơn so với doanh nghiệp vốn trong nước. Quy định này đã có trong Luật Đất đai 2013 (Điều 184).
Còn đối với các doanh nghiệp mang quốc tịch nước ngoài (không thành lập pháp nhân tại Việt Nam) thì không không có quyền mua đất tại Việt Nam. Cá nhân không mang quốc tịch Việt Nam cũng không thể mua đất tại Việt Nam.
Vấn đề mà dư luận lo ngại là hiện tượng người Trung Quốc mua lại cổ phần của công ty Việt Nam, qua đó giành được quyền “sở hữu” đất (chính xác là quyền sử dụng đất).
Về vấn đề này, pháp luật cũng đã có điều chỉnh. Khi cổ đông/thành viên người Việt Nam tại một công ty bán lại cổ phần/vốn góp cho cổ đông/thành viên nước ngoài, họ sẽ tự động bị chuyển phân loại đối tượng và quyền sử dụng đất của họ cũng bị thay đổi.
Vướng mắc chỉ nằm ở việc: cơ quan đăng kí kinh doanh thì nắm được thông tin về thay đổi vốn/cơ cấu cổ đông của doanh nghiệp nhưng cơ quan quản lý đất đai lại không nắm được để áp quy định tương ứng.
Cách giải quyết rất đơn giản là đồng bộ thông tin giữa các cơ quan.
- Liệu có thể ngăn chặn việc doanh nghiệp Việt bán cổ phần cho đối tác Trung Quốc?
Trước hết phải nói là chính quyền các cấp cũng tỏ ra thận trọng với hiện tượng doanh nghiệp Trung Quốc mua bán đất đai tại Việt Nam. Việc từ chối doanh nghiệp Trung Quốc xin đất cũng không phải hiếm, dù không ai nói thẳng lý do. Cái này không phải do luật nào điều chỉnh mà là do cách hành xử của các cấp chính quyền.
Trong trường hợp một doanh nghiệp Việt Nam có đất, sau đó bán cổ phần cho người Trung Quốc, các cấp chính quyền không thể ngăn chặn được, vì thủ tục này không cần phải xin phép chính quyền.
Tuy vậy, có một cách để ngăn chặn điều này là tòa án tuyên bố vô hiệu đối với giao dịch chuyển nhượng cổ phần đó. Nhưng để làm được điều này thì Việt Nam phải sửa luật. Theo đó, Chính phủ trình Quốc hội bổ sung 1 quy định vào luật rằng trong trường hợp vì lý do an ninh quốc gia, chính quyền có thể yêu cầu toà án tuyên vô hiệu một giao dịch chuyển nhượng cổ phần.
- Theo ông nên bổ sung quy định này vào luật nào?
Có thể bổ sung vào Luật Đầu tư, Luật Đất đai hoặc Luật Doanh nghiệp nhưng theo tôi, toàn diện nhất là Luật An ninh quốc gia, vì chúng ta hướng tới không chỉ giao dịch chuyển nhượng cổ phần hay chuyển nhượng đất mà còn gồm các loại giao dịch khác như mua bán tài sản, cho thuê mượn tần số viễn thông, hợp đồng hợp tác kinh doanh với nước ngoài...
Tuy vậy, tôi khuyến nghị rằng việc xây dựng, bổ sung điều luật này cần rất thận trọng vì nó sẽ tạo ra nguy cơ cản trở hoạt động chuyển nhượng chính đáng của doanh nghiệp. Ví dụ một doanh nghiệp Việt muốn bán cổ phần nhà đầu tư Mỹ nhưng chính quyền vẫn có thể tuyên giao dịch mua bán này vô hiệu khiến nhà đầu tư Mỹ lo sợ sự bất ổn của môi trường đầu tư Việt Nam.
Tất nhiên, ở các nước, việc tuyên vô hiệu giao dịch cũng có không ít, nhưng vì hệ thống tư pháp của họ rất tốt nên nhà đầu tư tin tưởng, còn ta thì chưa thể được như vậy.
- Như các phân tích ở trên của ông thì cơ chế “đánh chặn” nhà đầu tư Trung Quốc thâu tóm đất đai, doanh nghiệp của Việt Nam hiện đang tồn tại lỗ hổng?
Có thể nói rất tiếc là Luật An ninh quốc gia của Việt Nam hiện nay chưa giải quyết được bài toán phát triển kinh tế và an ninh quốc phòng. Trong khi đó, ở Luật Đấu thầu, chúng ta xác lập cơ chế ưu tiên lựa chọn nhà thầu có năng lực cao nhất, phương án kỹ thuật tốt nhất và giá thấp nhất, nhưng chúng ta không biết làm thế nào nếu nhà thầu tốt nhất đó lại là một doanh nghiệp quân đội của một quốc gia khác.
Hay như hiện nay, ta không thể ngăn chặn được việc doanh nghiệp của một quốc gia có xung đột với Việt Nam mua lại dự án của công ty Việt Nam, mà dự án đó lại nằm ở vị trí quan trọng về an ninh quốc phòng.
Theo tôi được biết, cách “đánh chặn” của Việt Nam hiện nay là “ẩn” dưới các dạng giấy phép. Ví dụ để được cấp phép, nhà đầu tư phải nộp hồ sơ để phía chính quyền Việt Nam thẩm định. Trong quá trình thẩm định, cơ quan chức năng của Việt Nam sẽ cân nhắc yếu tố an ninh và viện dẫn một lý do khác để từ chối.
Cách làm này cũng có hiệu quả nhưng lại rất rủi ro, vì nó phụ thuộc rất lớn vào cán bộ thực thi. Đó là chưa kể cơ chế “đánh chặn” này phải dựa vào một thủ tục hành chính và nếu nguy cơ mất an ninh đến từ các giao dịch không cần thủ tục thì chúng ta “hết võ”.
- Vậy khuyến nghị của ông là gì?
Ngoài ý tưởng bổ sung một điều luật để tòa tuyên vô hiệu các giao dịch như đã nói ở trên, tôi nghĩ cách làm hiệu quả hơn là Luật An ninh quốc gia nên liệt kê các “vùng cấm” như: khu vực nào, ngành nghề nào, loại hình nào không cho hoặc hạn chế nhà đầu tư nước ngoài. Cách làm này minh bạch và chắc chắn hơn.
Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
