Ông Nguyễn Đăng Trương, Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) chia sẻ về những thay đổi tích cực của Nghị định 63/2018/NĐ-CP ngày 4/5/2018 về đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP), có hiệu lực từ ngày mai (19/6).
Ông Nguyễn Đăng Trương, Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư).
- Thưa ông, đâu là những thay đổi quan trọng trong Nghị định 63/2018/NĐ-CP về đầu tư theo hình thức PPP?
Nghị định này tập trung nhiều vào việc tháo gỡ vướng mắc đối với các dự án đang được triển khai, như quy định chặt chẽ hơn trong công tác chuẩn bị đầu tư, bổ sung quy định về việc công bố thông tin hợp đồng dự án, tăng cường sự giám sát của cộng đồng đối với việc triển khai dự án.
Theo đó, một số nội dung sửa đổi quan trọng là, quy định rõ về thủ tục quyết định chủ trương đầu tư dự án PPP; mở rộng các nguồn vốn nhà nước tham gia dự án PPP; quy định chặt chẽ hơn đối với dự án BT; bãi bỏ thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đối với dự án PPP; bổ sung quy trình thực hiện dự án PPP áp dụng công nghệ cao; đẩy mạnh việc phân cấp cho các đơn vị sự nghiệp công lập, đồng thời tiếp tục tăng cường công khai, minh bạch thông tin về dự án PPP.
- Thay đổi đó tác động thế nào đến các nhà đầu tư tư nhân trong nước và quốc tế?
Những thay đổi trên được kỳ vọng sẽ tạo niềm tin cho cộng đồng các nhà đầu tư về một môi trường đầu tư công khai, minh bạch.
Vốn đầu tư từ các khu vực tư nhân thông qua hình thức BOT, BT đã góp phần thay đổi diện mạo của các địa phương, cải thiện đáng kể hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông, như đã đưa vào sử dụng hàng ngàn km Quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên; xây dựng các cầu quy mô lớn (Cổ Chiên, Rạch Miễu, Việt Trì, Yên Lệnh...); xây dựng các công trình xử lý nước thải, rác thải, công trình y tế, giáo dục, thương mại...
Kết quả nêu trên rất đáng ghi nhận, tuy nhiên, cần lưu ý rằng, cơ chế PPP không phải là “cây đũa thần” để giải quyết nhu cầu “khát vốn”, cũng như không thể biến một dự án tồi thành một dự án PPP tốt.
Nhà đầu tư nước ngoài vẫn chưa mặn mà với các dự án hạ tầng giao thông theo hình thức PPP. Thưa ông, việc thiếu cơ chế bảo lãnh, chia sẻ rủi ro có phải là điểm nghẽn chính? Nghị định 63/2018/NĐ-CP tháo nút thắt này như thế nào?
Có thể nói, thiếu cơ chế bảo lãnh là một trong những nguyên nhân chính hạn chế sự hấp dẫn với các nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, còn nhiều việc cần quan tâm, quyết liệt cải cách và triển khai thực hiện mới khơi thông được phương thức đầu tư này, như phải lựa chọn dự án tốt, bố trí đủ nguồn lực tài chính của Nhà nước cho việc lập dự án và tham gia đầu tư, phải đấu thầu cạnh tranh rộng rãi, minh bạch thông tin, tăng cường năng lực về PPP cho các cấp thực hiện dự án.
Cơ chế bảo lãnh, chia sẻ rủi ro đã được thảo luận rất kỹ trong nhiều diễn đàn, hội nghị, tuy nhiên, Nghị định cần tuân thủ các quy định tại các luật hiện hành, nên chưa có đề xuất thay đổi đáng kể nào. Dự kiến, nội dung này sẽ được xem xét, bổ sung trong quá trình dự thảo Luật về PPP trong thời gian tới.
- Vậy đâu là giải pháp trong thời gian chờ đợi xây dựng Luật về PPP?
Khung pháp lý về PPP đã tương đối đầy đủ và phù hợp với thông lệ quốc tế. Bên cạnh đó, việc thu hút hiệu quả đầu tư PPP không chỉ dừng ở chính sách, mà phải giải quyết bài toán đồng bộ từ việc lựa chọn dự án, bố trí nguồn lực, minh bạch thông tin và tăng cường năng lực cho người làm. Do đó, trong thời gian tới, khi xây dựng Luật về PPP, cần đẩy mạnh các giải pháp để lựa chọn dự án tốt nhất đưa ra thị trường; bố trí đủ nguồn lực để lập dự án và tham gia đầu tư; tăng cường công khai, minh bạch thông tin và luôn quan tâm công tác đào tạo, tăng cường năng lực PPP cho các cấp triển khai.
Về tiến độ xây dựng Luật về PPP, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị Chính phủ là sẽ trình Quốc hội Dự thảo Luật tại Kỳ họp thứ 8 (tháng 11/2019) để cho ý kiến và sẽ được hoàn thiện trình Quốc hội xem xét, thông qua vào Kỳ họp thứ 9 (tháng 5/2020).
- Bài học kinh nghiệm từ các nước để thực hiện hiệu quả các dự án hạ tầng theo hình thức PPP là gì, thưa ông?
Kinh nghiệm các nước cho thấy, PPP không dễ dàng đối với bất cứ quốc gia nào. Do đó, có nhiều nước thành công, nhưng cũng có thất bại, kể cả nước phát triển.
Hiện được xem là thời điểm rất phù hợp (nhu cầu đầu tư rất lớn, các đối tác trong và ngoài nước quan tâm…) để Việt Nam thu hút đầu tư theo hình thức PPP. Chúng ta phải tận dụng cơ hội này, nếu không triển khai thành công trong vòng 5 năm tới, thì cơ hội sẽ không còn.
Theo kinh nghiệm quốc tế, để triển khai thành công mô hình PPP, cần đảm bảo một số yếu tố quan trọng dưới đây.
Thứ nhất, phải nhận thức đúng về PPP, đó là khó khăn, phức tạp và dài hạn; đồng thời, có cách làm bài bản, cầu thị và có trách nhiệm cao từ phía các cơ quan có liên quan của nhà nước.
Thứ hai, cần có quyết tâm chính trị cao ở tất cả các cấp và chỉ đạo thống nhất, xuyên suốt, rõ ràng thông qua các kế hoạch ngắn, trung và dài hạn.
Thứ ba, cần khung pháp lý đầy đủ, đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế.
Thứ tư, Nhà nước cần bố trí đủ nguồn lực tài chính cho việc lựa chọn dự án tốt, chuẩn bị dự án, tham gia đầu tư và sau này là các cơ chế bảo lãnh (nếu có).
Thứ năm, cán bộ trực tiếp làm PPP cần được bố trí theo chế độ chuyên trách, có chuyên môn tốt, được đào tạo bài bản.
Thứ sáu, nâng cao trách nhiệm của phía Nhà nước - một bên hợp đồng dự án PPP, hợp tác với nhà đầu tư - với nguyên tắc cùng có lợi.
Tóm lại, để thực hiện được PPP, phải hiểu đúng và có quyết tâm chính trị lớn từ cấp cao nhất; triển khai quyết liệt, đồng bộ; bố trí đủ nguồn lực và với cách làm bài bản.
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương
(CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng,
nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn
và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh
thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu
cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng
thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao
đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.