Mô hình BOT (Đầu tư - Xây dựng - Chuyển giao) đã xuất hiện hơn 10 năm qua với hơn 60 dự án BOT giao thông trên cả nước, ông đánh giá như thế nào về "kênh" hút vốn này, thưa ông?
Trên thực tế, chủ trương hút vốn tư nhân theo mô hình BOT để xây dựng hạ tầng giao thông là cần thiết trong bối cảnh vốn ngân sách hạn hẹp. Thời gian qua, nhờ có nguồn vốn đầu tư tư nhân mà rất nhiều công trình đã được hoàn thành, đóng góp vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế chính trị - xã hội và an ninh quốc phòng.
Đối với các quốc gia khác trên thế giới, mô hình BOT, PPP đã ghi nhận những thành công nhất định, nhưng tại Việt Nam, vẫn đang trong quá trình hoàn thiện nên còn một số bất cập.
Đặc biệt, trong quá trình vận hành, khai thác, các doanh nghiệp BOT thời gian qua gặp nhiều khó khăn. Một công trình giao thông nhà đầu tư phải bỏ nguồn vốn rất lớn nhưng thu hồi vốn kéo dài tới hàng chục năm theo kiểu "bỏ tiền chẵn, thu tiền lẻ".
Vì thế, nhiều dự án BOT đang gặp rủi ro trong phương án tài chính, cảnh báo nguy cơ nợ xấu tại các ngân hàng.
Vừa qua, các dự án BOT xảy ra không ít điều tiếng, ông đánh giá như thế nào về vấn đề này?
Trước đây 10 năm, quá trình triển khai một số BOT có những "khuyết tật" như: nâng cấp, trải thảm một vài con đường, rồi thu phí... vì thế, đã có những cách nhìn phiến diện về BOT nhưng tôi vẫn cho rằng BOT là một hình thức hút vốn khá thành công.
Hiện chúng ta chưa có sự điều chỉnh chính sách thích hợp, dẫn đến sự "nguội lạnh" của các nhà đầu tư đối với hình thức BOT.
Để hoàn thiện mô hình BOT, Chính phủ, Quốc hội đã thông qua Luật đầu tư Công tư (PPP) mới, vậy ông kỳ vọng gì về mô hình này?
Mặc dù hiện nay đã có Luật đầu tư PPP mới, tuy nhiên, tôi nhận thấy, nhà đầu tư chưa mặn mà với "kênh" gọi vốn này khi mô hình BOT đang liên tiếp gặp khó khăn. Vì thế, chúng ta cần nhìn vào thực tiễn để tháo gỡ cho mô hình BOT từ những bài học đã có.
Mặt khác, xét cho cùng, dự án PPP giao thông (là mô hình hoàn thiện hơn của BOT), có doanh thu chủ yếu từ thu phí đường bộ, doanh nghiệp dùng kinh phí đó trả lãi ngân hàng và thực hiện các chi phí vận hành dự án, duy tu sửa chữa... Tuy nhiên, hiện rất khó khăn vì lưu lượng xe thực tế rất ít, hụt xa so với dự báo.
Ví dụ như cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, trước đây kỳ vọng rất lớn nhưng khi đưa vào sử dụng lượng xe thấp, vì thế, thu phí còn chưa đủ bù lỗ khoản lãi vay ngân hàng.
Hay như Hầm đường bộ Đèo Cả, chúng ta cứ nghĩ Khu kinh tế Vân Phong và Cảng trung chuyển quốc tế Vân Phong phát triển với kỳ vọng 9.000 xe/ngày/đêm nhưng hiện nay chỉ đạt 6.000 xe/ngày/đêm khiến nhà đầu tư rất khó khăn về tài chính.
Một dự án khác cũng đang thiếu hiệu quả là cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn, một con đường huyết mạch như vậy nhưng nếu được nối thông tới Hữu Nghị thì hấp dẫn ngay. Rất tiếc, dự án làm xong không có kết nối nên trở thành "đường cụt" với lượng xe rất ít. Nhà đầu tư đang mắc kẹt với các phương án tài chính dự án.
Rõ ràng, rất nhiều các dự án BOT đang gặp khó khăn, trong đó nguồn lãi vay ngân hàng rất cao từ lên tới 6-9%/năm. Đặc biệt, những năm đầu thu lãi nhiều hơn các năm sau, điều này có hợp lý không, thưa ông?
Có thể nhận thấy, đầu tư một dự án BOT giao thông chi phí rất lớn, nhưng những năm đầu tiên nguồn thu hồi vốn sẽ rất èo uột và tăng dần vào các năm sau. Ở chiều ngược lại, mức thu lãi ngân hàng những năm đầu rất nặng, các năm sau lại ít đi.
Tôi cho rằng, đây là "bài toán ngược" trong nguồn vốn vay đối với các dự án BOT, PPP. Vì thế, Hiệp hội VARSI đã có kiến nghị tới Chính phủ và Bộ Tài chính.
Hiện tại, phía Bộ Tài chính cũng đang nghiên cứu về vấn đề này, tuy nhiên, theo tôi, để chậm ngày nào thì nhà đầu tư sẽ gặp khó khăn ngày đó vì BOT hiện đang hụt thu, trong khi mức lãi ngân hàng là gánh nặng đối với các BOT.
Vì thế, VARSI tiếp tục đề xuất, cần phải có phương án phân bổ và hạch toán lãi vay đối với các dự án BOT.
Tôi cũng xin lưu ý rằng, vốn cho các giao thông khác hoàn toàn với các nguồn vốn vay khác. Ví dụ như bất động sản, họ làm xong sẽ bán ngay, nhưng vốn cho hạ tầng đâu phải thế, một dự án giao thông có hợp đồng tới hàng chục năm...
Theo tôi, cần có sự điều chỉnh lãi vay cho từng dòng đối tượng. Đồng thời, đề xuất phải điều chỉnh lãi vay theo quy luật của các dự án BOT phù hợp phương án đầu tư.
Một điểm nghẽn khác hiện tại là việc hoàn thuế giá trị gia tăng phát sinh tại các gói thầu, dự án giao thông chưa được thực hiện. Điều này ảnh hưởng như thế nào đến phương án tài chính các BOT, PPP thưa ông?
Vừa qua, VARSI ghi nhận nhiều ý kiến từ các doanh nghiệp về việc hỗ trợ được hoàn thuế giá trị gia tăng (GTVT).
Ví dụ như Tập đoàn Đèo Cả đơn vị thi công 4 dự án hầm đường bộ như: Đèo Cả, Cù Mông, Cổ Mã, Hải Vân. Theo phương án tài chính của Bộ GTVT phê duyệt thì tiền hoàn thuế là dòng tiền đóng vào dự án ban đầu.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện phương án tài chính đã có sự thay đổi, cụ thể, các hoá đơn đầu vào thực hiện dự án phát sinh sau hoạt động thu phí thì không được hoàn thuế giá trị gia tăng, hay những hoá đơn đầu vào phục vụ cho hoạt động đầu tư xây dựng cũng không hoàn thuế được. Khối lượng kinh phí này vướng mắc tại nhiều nhà thầu, nhiều dự án, kéo dài nhiều năm. Vì thế, việc tồn đọng thuế giá trị gia tăng tại hồ sơ thầu là khá lớn.
Ví dụ như Tập đoàn Đèo Cả hiện đang tồn 202 tỷ đồng, nếu số vốn này không được hoàn thuế GTGT thì buộc phải bù trừ vào dòng tiền, sẽ ảnh hưởng tới phương án tài chính tiếp theo.
Trước những bất cập trên, chúng tôi đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính tháo gỡ cho các doanh nghiệp. Theo tôi được biết, hiện Bộ Tài chính đang có hướng xử lý vấn đề trên.
Trong bối cảnh hiện nay, nếu để chậm ngày nào thì các BOT sẽ tiếp tục thành nợ xấu, "lãi chồng lãi và lỗ chồng lỗ".
Xin cảm ơn ông!
| Nợ xấu BOT, BT trên 2.100 tỷ đồng Tại Báo cáo số 09/BC-UBKT15 về thẩm tra đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm 2021 và các giải pháp chủ yếu những tháng cuối năm, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội một lần nữa phải lưu ý lưu ý nợ xấu BOT. Theo Ủy ban Kinh tế, mặc dù nợ xấu tín dụng của các dự án BOT, BT giao thông là 2.116 tỷ đồng, ở mức 1,95%, giảm so với cuối năm 2020 (ở mức 4,6%), nhưng chưa phản ánh chất lượng nợ, do nợ nhóm 2 là 5.912 tỷ đồng, chiếm 5,48% và hiện có 54 dự án có doanh thu từ phí không đạt như phương án tài chính. Các ngân hàng đã phải cơ cấu lại nợ đối với nhiều dự án, khả năng tiếp tục phát sinh nợ xấu trong thời gian tới là hiện hữu. Dù dư nợ cho lĩnh vực BOT giao thông so với tổng dư nợ của nền kinh tế chỉ khoảng 1%, nhưng các ngân hàng đều xếp các dự án BOT giao thông vào nhóm có độ rủi ro cao và thận trọng khi thu xếp tín dụng, kể cả với các dự án PPP thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020, được cập nhật nhiều cơ chế mới của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư. |
Tags:
(VNF) - Theo ThS Nguyễn Anh Dương, đầu cơ là một phần của thị trường bất động sản, góp phần tạo lập cân bằng cung – cầu. Tuy vậy, hoạt động này cần được điều tiết một cách hợp lý để thị trường vận hành ổn định và phát triển bền vững.
(VNF) - Thị trường bất động sản TP. Đà Nẵng ghi nhận phân khúc căn hộ tiếp tục khởi sắc về nguồn cung, thanh khoản cải thiện rõ rệt. Trong khi đó, phân khúc shophouse nghỉ dưỡng vẫn "ngủ đông".
(VNF) - UBND TP.HCM,trình HĐND danh mục 63 khu đất được đề xuất triển khai dự án thí điểm nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất, thay vì phải thu hồi đất như cơ chế cũ
(VNF) - Thị trường bất động sản đang tồn tại những dấu hiệu bất ổn như giá nhà vượt xa thu nhập, thanh khoản suy giảm và tồn kho lan rộng. Giới chuyên môn cảnh báo tình trạng đầu cơ, lệ thuộc tín dụng và ngân sách phụ thuộc vào nguồn thu đất đai đang gây sức ép lên ổn định vĩ mô. Bối cảnh đó đặt ra yêu cầu về biện pháp để đưa thị trường trở lại quỹ đạo bền vững.
(VNF) - Novaland chuẩn bị công bố cột mốc quan trọng tại dự án Aqua City, Long Thành Riverside mở bán NƠXH iD Town, tạm tính 23 triệu/m2... là những tin tức đáng chú ý về bất động sản 15/11.
(VNF) - Công ty Đầu tư và phát triển Hải Dương - Hải Phòng làm nhà đầu tư dự án khu dân cư mới xã Đồng Cẩm, vốn gần 1.140 tỷ đồng.
(VNF) - Xuyên suốt hơn 3 thập kỷ, Tập đoàn Nam Long vẫn kiên định theo đuổi sứ mệnh cốt lõi: “Kiến tạo môi trường sống, sản phẩm giá trị vì cộng đồng". Đội ngũ Nam Long không ngừng đổi mới, kiến tạo di sản sống bền vững, nơi con người, cộng đồng và thiên nhiên cùng phát triển hài hòa, vì một Việt Nam vững bền.
(VNF) - Đà Nẵng đang xây dựng dự thảo bảng giá đất mới, với mức tăng cao nhất lên tới hơn 80%. Các chuyên gia nhận định, việc điều chỉnh giá đất là cần thiết để tiệm cận giá thực tế, nhưng nếu thiếu lộ trình và chính sách hỗ trợ, doanh nghiệp và người dân có thể gặp khó khăn trong thích ứng, gây áp lực tài chính và ảnh hưởng đến tiến độ các dự án.
(VNF) - Dù đã trả tiền thuê đất đầy đủ từ nhiều năm, trong đó có doanh nghiệp thanh toán từ 2019, nhưng 18 doanh nghiệp tại KCN An Dương vẫn chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nguyên nhân do đâu?
(VNF) - Hội tụ trọn vẹn cả ba giá trị nghỉ dưỡng, an cư và đầu tư, Meypearl Harmony Phú Quốc mang đến sự lựa chọn lý tưởng cho những ai đang tìm kiếm sự cân bằng giữa tận hưởng cuộc sống và đầu tư sinh lời.
(VNF) - Trong đợt mở bán đầu tiên, chủ đầu tư Công ty cổ phần Long Thành Riverside sẽ nhận hồ sơ đăng ký mua 314 căn hộ với giá tạm tính khoảng 23 triệu đồng/m2.
(VNF) - Hải Phòng công bố dự thảo bảng giá đất mới, cao nhất 160 triệu đồng/m2, Vingroup đầu tư khu bến cảng – logistics 4.300 ha tại Hải Phòng, TP. HCM thu hơn 69.000 tỷ đồng từ đất... là những tin tức nổi bật về thị trường bất động sản ngày 14/11.
(VNF) - TP. HCM, trong 10 tháng năm 2025, thu từ đất hơn 69.600 tỷ đồng, nâng tổng thu từ lĩnh vực tài nguyên và môi trường lên 75.195 tỷ đồng, tăng 353% so với cùng kỳ.
(VNF) - Không chỉ sở hữu điểm đến du lịch vang danh toàn cầu, Khánh Hòa những năm gần đây liên tục được định vị là nơi an cư lý tưởng nhờ lợi thế tổng hòa hoàn hảo giữa điều kiện tự nhiên, con người, khí hậu và tầm nhìn phát triển.
(VNF) -Dự án khu nhà ở xã hội tại xã Lạc Đạo, tỉnh Hưng Yên có quy mô 4,12ha, tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 950 tỷ đồng.
(VNF) - Một khu đất từng được kỳ vọng trở thành trung tâm thương mại – dịch vụ hiện đại của Nghệ An, sau hơn 15 năm vẫn chỉ là bãi xe, quán tạm và những mảng tường loang lổ giữa trung tâm thành Vinh.
(VNF) - Giá nhà tăng nóng đang tiềm ẩn rủi ro bong bóng cho thị trường bất động sản. Việc khơi thông nguồn cung nhà ở giá phù hợp để thị trường tự điều tiết và tránh lệch pha cung - cầu có ý nghĩa quan trọng để ngăn ngửa rủi ro này.
(VNF) - Dự án Nhà ở xã hội Đức Thượng có quy mô 20 tầng, được xây dựng trên lô đất 2,6ha tại xã Hoài Đức, Hà Nội.
(VNF) - Bảng giá đất của Hải Phòng dự kiến áp dụng từ 1/1/2026. Trong đó, giá cao nhất lên đến 160 triệu đồng/m2, trong khi trước đây cao nhất ở mức 85 triệu đồng/m2
(VNF) - Gần 30.000 căn nhà ở xã hội dự kiến hoàn thành trong 2025, dự án One Central HCM được gia hạn tiến độ thêm 4 năm, Tây Ninh triển khai dự án khu phức hợp Dragon Eden 147ha... là những tin tức nổi bật về thị trường bất động sản ngày 13/11.
(VNF) - UBND TP. HCM vừa có công văn đồng ý gia hạn tiến độ thực hiện dự án One Central HCM, đối diện chợ Bến Thành thêm 48 tháng.
(VNF) - Tỉnh Quảng Ninh đang gấp rút hoàn thiện thủ tục để dự án khu đô thị phức hợp Hạ Long Xanh - siêu dự án có tổng vốn đầu tư gần 18 tỷ USD của Vingroup có thể chính thức khởi công vào ngày 19/12 tới.
(VNF) - Tình trạng nguồn cung tăng mạnh, giá nhà chạm trần đã tạo ra "cuộc chiến ngầm" giữa các chủ đầu tư trên thị trường bất động sản Hà Nội.
(VNF) - Đà Nẵng đã quy hoạch và bố trí quỹ đất để hình thành một số khu vực phục vụ phát triển Trung tâm tài chính quốc tế, đảm bảo yêu cầu về vị trí trung tâm, thuận lợi kết nối sân bay quốc tế Đà Nẵng.
(VNF) - Hàng nghìn doanh nghiệp mới xuất hiện, hàng nghìn khác biến mất - thị trường bất động sản Việt Nam đang bước vào chu kỳ tái cấu trúc sâu nhất một thập kỷ, nơi sức mạnh vốn và pháp lý quyết định ai trụ, ai rời.
(VNF) - Theo ThS Nguyễn Anh Dương, đầu cơ là một phần của thị trường bất động sản, góp phần tạo lập cân bằng cung – cầu. Tuy vậy, hoạt động này cần được điều tiết một cách hợp lý để thị trường vận hành ổn định và phát triển bền vững.
(VNF) - Dự án Nhà ở xã hội Đức Thượng có quy mô 20 tầng, được xây dựng trên lô đất 2,6ha tại xã Hoài Đức, Hà Nội.
