TP. HCM: Ông Hoàng Như Cương vi phạm gì tại tuyến metro số 1?

Điều chỉnh tổng mức đầu tư không đúng thẩm quyền

Kiểm toán Nhà nước vừa có báo cáo kết quả về dự án metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) của TP. HCM chỉ ra nhiều sai phạm của dự án này.

Theo Kiểm toán Nhà nước, UBND TP. HCM phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư theo quyết định 4480/QĐ-UBND ngày 2/9/2011 là chưa đúng giá trị, chưa tuân thủ trình tự thủ tục và chưa đúng thẩm quyền.

Cụ thể, dự án điều chỉnh tổng mức đầu tư (TMĐT) là 47.325 tỷ đồng và đã trở thành dự án trọng điểm quốc gia (lớn hơn 35.000 tỷ đồng) theo quy định tại Nghị quyết 49/2010, dự án phải trình Quốc hội xem xét. Và theo quy định, thẩm quyền quyết định các dự án quan trọng quốc gia là Thủ tướng Chính phủ.

Bên cạnh đó, quyết định phê duyệt điều chỉnh dự án khi chưa có báo cáo đánh giá hiệu quả đầu tư và chưa rõ ràng về nguồn vốn. Theo Kiểm toán Nhà nước, thư của JICA (Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản) chỉ xác nhận việc sẽ tính đến việc bổ sung vốn, chưa xác nhận về cho vay.

Quyết định phê duyệt TMĐT điều chỉnh không đúng giá trị lập. Cụ thể, giá trị TMĐT được lập với hai loại tiền, với mỗi loại tiền lại được tính toán trượt giá khác nhau (tiền đồng là 10,6%/năm, tiền yên là 2,4%/năm). Giá trị phê duyệt 236.626 triệu yên chỉ là giá trị tương đương tại thời điểm lập tháng 10/2009.

Trường hợp phê duyệt chỉ bằng một loại tiền yên thì tất cả trượt giá phải được tính theo tiền yên và giá trị TMĐT điều chỉnh chỉ là 206.126 triệu yên (giảm 30.500 triệu yên).

Đáng chú ý, UBND TP phê duyệt điều chỉnh thời gian thực hiện dự án từ hoàn thành năm 2017 sang hoàn thành năm 2019 (theo quyết định 299/QĐ-UBND năm 2015) là không tuân thủ trình tự và thẩm quyền.

“Với dự án quan trọng quốc gia, khi kéo dài thời gian thực hiện từ một năm trở lên, Chính phủ phải báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định” – báo cáo Kiểm toán Nhà nước nêu rõ.

Ông Hoàng Như Cương dính đến sai phạm tuyến metro số 1

Cũng theo Kiểm toán Nhà nước, Phó trưởng Ban quản lý đường sắt đô thị TP. HCM Hoàng Như Cương phê duyệt điều chỉnh dự án tại quyết định số 178/QĐ-BQLĐSĐT ngày 7/7/2014 là trái thẩm quyền, bởi ông Cương chỉ có vai trò là Phó Trưởng Ban mà điều chỉnh TMĐT và quy mô của dự án quan trọng quốc gia.

Cụ thể, về quy mô đầu tư, theo quyết định 4480/QĐ-UBND TP, quy mô nhà ga Bến Thành là 2 tầng diện tích sàn 12.720m2 với chức năng ga trung tâm.

Tuy nhiên, quy mô đầu tư được điều chỉnh lên 4 tầng với diện tích sàn hơn 30.000m2 với chức năng ga trung tâm tích hợp trung tâm thương mại ngầm.

Ngoài ra, quyết định số 178 còn điều chỉnh 310m kết cấu hầm với kết cấu vòm sang kết cấu hộp kết hợp tường vây.

Trong khi đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư TP thực hiện thẩm định tại dự án để phê duyệt là không đúng thẩm quyền, do dự án đã phát sinh vấn đề thuộc tiêu chí công trình quan trọng quốc gia. Theo quy định tại Nghị quyết 49/2010/QH12, việc thẩm định phải được thực hiện bởi Hội đồng thẩm định Nhà nước.

Tuyến metro số 1 bị "đội vốn" và có nguy cơ trễ hẹn về đích năm 2020 (ảnh: Phạm Nguyễn)

Theo Kiểm toán Nhà nước, nội dung thẩm định không đảm bảo theo quy định, như không đánh giá TMĐT, kiểm tra tính đầy đủ, hợp lý của các khoản mục chi phí trong TMĐT; chưa xem xét các yếu tố đảm bảo tính hiệu quả kinh tế - xã hội của dự án...

Ngoài ra, UBND TP chỉ đạo đơn vị thẩm định sử dụng kết quả thẩm tra TMĐT của tư vấn CPG&SMRT (do JICA thuê) là không phù hợp quy định.

Kiểm toán Nhà nước khẳng định theo quy định đơn vị thẩm tra phải do người quyết định đầu tư thuê, Bộ GTVT có đề nghị nhưng UBND TP.HCM vẫn chỉ đạo đơn vị thẩm định sử dụng kết quả thẩm tra TMĐT của tư vấn CPG&SMRT (do JICA thuê) là không phù hợp quy định.

Cũng theo Kiểm toán Nhà nước, công tác lập, thẩm định và phê duyệt dự án tại gói thầu CP1a (đoạn ga Bến Thành – ga Nhà hát TP) còn tồn tại, hạn chế, thiếu sót trong công tác xác định đơn giá và tính toán giá trị là gia tăng giá trị dự toán hơn 1,6 ngàn tỷ chiếm 26,9%. Trong đó, sai đơn giá 1,56 ngàn tỷ đồng.

Kiểm toán Nhà nước chỉ ra giá trị dự toán tính toán lại sau khi loại bỏ các sai sót thấp hơn giá trị trúng thầu 486 tỷ đồng. Ban Quản lý đường sắt đô thị phê duyệt kết quả thẩm định dự toán là không đúng thẩm quyền.

Công tác đàm phán, ký kết hợp đồng thực hiện hợp đồng gói thầu CP1a cũng có những điểm không phù hợp. Cụ thể, không có biên bản đàm phán hợp đồng CP1a giữa đoàn đàm phán với liên danh nhà thầu Sumitomo Mitsui-Cienco4; Trưởng Ban Quản lý đường sắt đô thị không có trong danh sách đàm phán nhưng vẫn đàm phán là “không phù hợp”, kết quả đàm phán không báo cáo kịp thời là chưa đúng chỉ đạo của UBND TP.

Vì nhiều bất cập, hạn chế trong thiết kế, phê duyệt dự án đầu tư, tuyến metro số 1 của TPHCM có nguy cơ trễ hẹn về đích năm 2020. Tuyến metro số 2 cũng xin chậm về đích đến 4 năm (dự kiến 2024). Cả 2 dự án đều trong tình trạng chờ cấp thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư.

Trong khi tuyến metro số 1 “đội vốn” từ 17.400 tỷ đồng lên hơn 47.300 tỷ đồng thì tuyến số 2 tăng từ 1,374 tỷ USD lên 2,173 tỷ USD (tăng thêm 58%).

>> Xem thêm: Phó Ban quản lý đường sắt đô thị TP. HCM đi nước ngoài khi chưa được phép