Tại một buổi sinh hoạt chuyên đề mới đây, TS Nguyễn Sĩ Dũng đã kể lại cuộc trò chuyện giữa ông và nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt về những bất cập của mô hình tổ chức nhà nước Việt Nam.
Ông kể, cách đây khá lâu, có lẽ trước khi ông Kiệt mất khoảng 1,5 năm, ông được ông Kiệt mời ăn cơm. Lần đó, nguyên Thủ tướng hỏi: "Theo Dũng, vấn đề lớn nhất của nước mình là gì". Ông Dũng nói: "Vấn đề lớn nhất là vấn đề hai nhà nước trong một nhà nước". Ông Kiệt thốt lên: "Có lẽ đúng rồi”.
Ông Dũng cho biết thông thường ở các nước, quy trình chính trị để cầm quyền là công việc của đảng, còn quy trình chính sách pháp luật là quy định của nhà nước. Hai quy trình đó không lẫn vào nhau. Còn nếu bị lẫn vào nhau, ít nhất sẽ có 4 hệ lụy.
Một là quy trình chính sách hết sức phức tạp và rắc rối. “Ở ta, một chính sách, nếu là chính sách lớn, phải vào được văn kiện của Đại hội Đảng. Ví dụ nhà nước kiến tạo phát triển là một thứ rất cần cho nước mình, Thủ tướng cũng thúc đẩy, nhưng nó chỉ nằm ở các câu khẩu hiệu hoặc một vài cố gắng là chính. Thậm chí bây giờ khái niệm của nó như nào vẫn chưa được làm rõ. Một trong những nguyên nhân là nó không nằm trong văn kiện của Đại hội Đảng".
“Như vậy một chính sách lớn muốn triển khai được thì nó phải vào văn kiện Đại hội Đảng. Sau đó, nó được đưa vào các hội nghị trung ương. Nếu nó không nằm trong hội nghị trung ương, chính sách lớn lớn không thể có được. Nếu một chính sách cấp bách, nhưng trong kế hoạch lại nằm ở kì họp trung ương gần cuối chẳng hạn, thì nó cũng không triển khai sớm được".
Hệ lụy thứ hai, theo TS Nguyễn Sĩ Dũng, là rất khó xác lập chế độ trách nhiệm.
“Tôi nói với ông Kiệt, sai một chính sách thì ai chịu trách nhiệm? Có thể nói là cả hệ thống dính vào nhưng chẳng ai dính sâu cả. Như vậy, xác lập chế độ trách nhiệm là rất khó khăn, rất khó.
“Chúng ta có thể thấy thị trường không có lợi nhuận sẽ đứng im. Nếu có bảo đảm lợi nhuận, thị trường lên trên trời ngay. Nhưng trong quản trị công, nếu anh đẩy lợi ích, việc quản trị sẽ bị làm méo mó. Anh chỉ có thể đẩy trách nhiệm thôi. Nhưng mà chế độ trách nhiệm không vận hành, nền quản trị công sẽ rất khó khăn".
Một hệ lụy khác được ông Dũng đưa ra là sự trùng lặp, chồng chéo. “Nếu ta làm chính sách ở cả bên Đảng, Chính phủ và Quốc hội thì cái cần thiết là phải có chuyên gia rất giỏi. Ví dụ với thị trường chứng khoán, chính trị chỉ quyết có hay không có thị trường, còn việc vận hành thi trường thế nào, kiểm soát ra sao, đảm bảo không bị thao túng như thế nào thì đó là vấn đề kĩ trị, vấn đề của chuyên môn, của chuyên gia.
“Nếu chúng ta muốn bên Đảng quyết, không thể thiếu đội ngũ chuyên gia đó. Nếu chúng ta muốn bên Chính phủ thi hành tốt, càng không thể thiếu chuyên gia. Nếu muốn bên Quốc hội thẩm định tốt, cũng không thể thiếu đội ngũ chuyên gia đó được.
“Thế thì ở một nơi chúng ta đã không đủ chuyên gia, làm sao lại còn chia ba ra nữa. Giả dụ chúng ta có đủ chuyên gia để chia ba chăng nữa thì nó sẽ cũng sẽ trùng lặp, chồng chéo”, ông Dũng nhận định.
Hệ lụy thứ tư được ông Dũng chỉ ra là có những băn khoăn về tính chính danh. “Băn khoăn này bắt đầu từ nguyên tắc tập trung dân chủ của Đảng. Nguyên tắc này trong hội nghị trung ương hoàn toàn được bảo đảm. Nhưng nếu trung ương quyết rồi mà Quốc hội phải theo (vì Quốc hội đa số là đảng viên và một trong những nội dung của nguyên tắc tập trung dân chủ là cấp dưới phục tùng cấp trên) thì trường hợp này để lại băn khoăn. Lý do là tất cả đảng viên trong Quốc hội, không chắc đều là cấp dưới.
“Nếu anh đảm bảo nguyên tắc tập trung dân chủ thì đảng viên trong Quốc hội phải được thảo luận và sau đó đa số ở Quốc hội thế nào thì phải tuân theo... Đấy là chưa nói chuyện những đảng viên mà Đảng bầu lên đấy (tất nhiên làm lãnh đạo), nhưng mà đảng viên trong Quốc hội vừa làm lãnh đạo, vừa nhận được ủy quyền của dân thì không khéo dễ xảy ra trường hợp người vừa lãnh đạo, vừa được sự ủy quyền lại phải nghe những người không được ủy quyền".
“Đấy là vấn đề và nó dễ đẻ ra tâm tư lắm”, ông Dũng nhìn nhận.
Theo đánh giá nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, nếu nhất thể hóa, quyền lực của Đảng sẽ cao hơn nhiều, vì Đảng và Nhà nước sẽ là một. Như vậy quyền sẽ tập trung ở một nơi.
Bình luận về việc Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng được Trung ương giới thiệu để Quốc hội bầu làm Chủ tịch nước, TS Dũng cho rằng đó chưa gọi là nhất thể hóa.
"Dù chưa nói là nhất thể hóa nhưng ta đã tiến một bước rất dài để kết nối được những điều Hiến pháp quy định và thực tế. Nó cũng nằm trong xu hướng chung chứ không phải một trường hợp cụ thể", ông nói.
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Hàng loạt dự án nhà ở xã hội tại Đà Nẵng như An Trung 2, Đại Địa Bảo, Ecohome Hòa Hiệp… đang được đẩy nhanh tiến độ, cung cấp hàng nghìn căn hộ cho thị trường, đáp ứng nhu cầu an cư của người thu nhập thấp.
