Việt Nam cần hành động để tránh những hệ lụy từ thương chiến Mỹ-Trung
Đào Tùng -
28/07/2019 09:21 (GMT+7)
Tờ Nikkei Asia Review vừa đăng bài phân tích với tiêu đề “Việt Nam cần hành động táo bạo để tránh bị dồn vào bước đường cùng bởi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung”.
Bài viết của chuyên gia William Pesek, tác giả cuốn sách nổi tiếng “Nhật Bản hóa: Những điều thế giới có thể học được từ những thập kỷ mất mát của Nhật Bản”, về tác động của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung tới Việt Nam.
Theo nội dung bài viết, giữa lúc mức thuế 25% mà Mỹ áp lên hàng hóa Trung Quốc đã gây thiệt hại cho các chuỗi cung ứng, các nhà máy của Việt Nam nhận được cơ hội kinh doanh từ các công ty đa quốc gia trong nỗ lực tìm lối thoát để tránh các tác động của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.
Các nhà máy này đã tăng cường sản xuất điện thoại thông minh, giày dép, quần áo, đồ gỗ. Trong 5 tháng đầu năm 2019, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đã tăng 36% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong giai đoạn này, dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam cũng tăng 69% so với cùng kỳ năm ngoái lên gần 17 tỷ USD.
Đội ngũ quan chức của Tổng thống Mỹ Trump đã lưu ý tới vấn đề này. Họ biết các nhà cung ứng đã sử dụng các thủ thuật để lách luật và tránh các biện pháp thuế quan của Washington.
Hàn Quốc và vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) đã bắt đầu xuất khẩu thép sang Mỹ thông qua Việt Nam để tránh thuế. Ban đầu, Nhà Trắng nói bóng gió về sự bất mãn của họ trước thực trạng này vào tháng 5/2019 khi đưa Việt Nam vào danh sách các nước phải theo dõi về thao túng tiền tệ.
Đầu tháng này, Mỹ tiếp tục đưa ra các biện pháp trừng phạt thuế quan đối với Việt Nam cao hơn 18 lần so với những gì mà họ đã áp đặt lên Bắc Kinh. Mức thuế 456% đối với thép nhập khẩu từ Việt Nam thể hiện quyết tâm của Tổng thống Trump buộc Việt Nam phải khuất phục. Đây cũng là dấu hiệu báo trước về những xáo trộn lớn hơn sắp diễn ra.
Đầu tiên, ông Trump chĩa mũi dùi vào Trung Quốc. Bây giờ là Việt Nam. Sắp tới có thể là Nhật Bản, Liên minh châu Âu (EU) và sau đó có thể lại là Trung Quốc - quốc gia mà ông Trump đã nhiều lần cáo buộc “đánh cắp” nhiều việc làm của người Mỹ hơn bất cứ nước nào khác.
Hiện nay, đội ngũ quan chức của Tổng thống Trump đã hiểu rõ cuộc chơi và chắc chắn sẽ có thêm các hành động chống lại hàng hóa có gắn mác “Made in Vietnam”. Bộ Tài chính Mỹ sẽ tăng cường theo dõi các biến động về tỷ giá giữa đồng USD và VND.
Nền kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng 6,71% trong quý 2/2019, một trong những mức tăng trưởng cao nhất ở Đông Nam Á, chủ yếu nhờ động lực “thay thế cho Trung Quốc”. Tỷ giá VND/USD thấp cũng đang hỗ trợ cho đà tăng trưởng. Không giống sự tăng giá của các đồng tiền của Indonesia, Thái Lan và Philippines, đồng VND của Việt Nam hầu như không thay đổi so với USD khi đồng USD có xu hướng yếu đi. Điều đó không thoát khỏi con mắt của ông Trump.
Mặc dù vậy, nhà kinh tế Rob Carnell của ngân hàng ING Bank cho rằng Việt Nam chỉ hưởng lợi “một cách tự nhiên”. “Bạn tăng chi phí và người ta sẽ cố gắng tìm cách khác để né tránh”.
Chẳng hạn, Nintendo đang chuyển sản lượng máy chơi game Switch của mình từ Trung Quốc sang Việt Nam. Các công ty khác như GoPro, Hasbro, Ikea, Nike đều làm tương tự.
Và như Nikkei Asian Review đã đưa tin hôm 17/7, Apple đã bắt đầu sản xuất thử nghiệm sản phẩm tai nghe không dây AirPods ở Việt Nam chứ không phải Trung Quốc. Thậm chí, ngay cả trước khi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung nổ ra, Việt Nam đã ký nhiều thỏa thuận với các tập đoàn như Samsung Electronics, Intel hay Nestle nhờ chính sách thương mại mở, chi phí nhân công thấp và vị trí địa lý gần các nền kinh tế năng động nhất châu Á của nước này.
Người cầm đầu chủ trương bảo hộ của Mỹ (Tổng thống Trump) muốn Việt Nam phải kiềm chế thặng dư thương mại. Cho đến nay, Việt Nam đã học theo Nhật Bản và đề nghị mua hàng hóa của Mỹ. Chính phủ Việt Nam đã bày tỏ sẵn sàng tăng số lượng đơn hàng đặt mua máy bay Boeing cũng như năng lượng và một số sản phẩm khác.
Capital Economics nhận định nếu Tổng thống Trump áp đặt mức thuế 25% lên Việt Nam như ông đã từng làm với Trung Quốc, xuất khẩu của Việt Nam sẽ giảm 25%. Đây sẽ là thiệt hại rất lớn đối với nước phụ thuộc vào xuất khẩu như Việt Nam. Cho đến nay, Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu chủ chốt của Việt Nam.
Trong những năm gần đây, các nỗ lực đa dạng hóa thị trường xuất khẩu của Việt Nam có thể giúp giảm bớt thiệt hại. Cùng với việc tham gia Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Việt Nam đã ký các hiệp định thương mại tự do với Liên minh châu Âu (EU) và các thị trường khác.
Vì vậy, những chỉ trích của Tổng thống Trump có thể là lời cảnh tỉnh để Việt Nam hiện đại hóa nền kinh tế và giảm sự phụ thuộc vào xuất khẩu.
Trong báo cáo ngày 8/7, hãng xếp hạng tin nhiệm Fitch Ratings cảnh báo lĩnh vực ngân hàng của Việt Nam đang trở nên “dễ tổn thương hơn trước các cú sốc do việc sử dụng các công cụ đòn bẩy đang tăng”. Theo ước tính của Fitch Ratings, tín dụng ngân hàng đã đạt ngưỡng 134% GDP vào cuối năm 2018. Con số này cao hơn nhiều so với mức bình quân 60% của các nước có cùng xếp hạng tín dụng BB.
Trong khi đó, nền kinh tế có quy mô 266 tỷ USD của Việt Nam đang phải đối mặt với sự "rung lắc" kinh niên. Tâm lý của các nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng chuyển từ lạc quan một cách phi lý sang tiêu cực quá mức, khiến Việt Nam dễ phải đối mặt với nguy cơ dòng vốn tháo chạy khỏi nước này.
Một ưu tiên hàng đầu đối với Việt Nam là đẩy nhanh các nỗ lực tư nhân hóa hàng trăm doanh nghiệp quốc doanh. Khu vực tư nhân đang giữ vai trò quan trọng đối với sự cạnh tranh.
Điều quan trọng khác nữa là vượt qua “bẫy thu nhập trung bình”. Giống như Indonesia, Malaysia và Philippines, Việt Nam đang đối mặt với rủi ro của nước có thu nhập bình quân đầu người ở dưới 10.000 USD/năm. Ngày nay, thu nhập danh nghĩa ở Việt Nam là 2.600 USD. Với tỷ lệ 70% dân số ở độ tuổi dưới 35, Việt Nam phải tạo ra hàng triệu việc làm được trả lương cao, không phải chỉ là các công việc tạm thời ở các nhà máy.
Thúc đẩy đổi mới, sáng tạo có ý nghĩa sống còn đối với Việt Nam nhằm giúp sản sinh ra một hoặc hai “kỳ lân công nghệ” để làm sinh động hơn bức tranh IPO (chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng) của nước này.
Khi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung đang trở nên quyết liệt hơn, Việt Nam hầu như không có lựa chọn nào khác ngoài việc đẩy nhanh việc đa dạng hóa các động lực tăng trưởng và chuyển đổi nền kinh tế. Đó là một công việc khó khăn. Nhưng trên thực tế, Tổng thống Trump buộc Việt Nam phải làm điều mà nước này cần phải làm.
(VNF) - Theo chuyên gia truyền thông Lê Quốc Vinh, xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế không chỉ là bài toán kinh tế học, mà là một chiến dịch xây dựng thương hiệu quốc gia (Nation Branding) ở cấp độ cao nhất. VietnamFinance trân trọng giới thiệu góc nhìn của ông về vấn đề này.
(VNF) - Những đồng vốn nhỏ, được phân bổ từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025, đang từng bước trở thành “bệ phóng” giúp người nghèo Hà Tĩnh chuyển từ tư duy trông chờ hỗ trợ sang chủ động tổ chức sản xuất, nâng thu nhập và hình thành sinh kế ổn định.
(VNF) - Từ những lớp học nghề đỏ đèn đến tận đêm khuya, đến dòng công nhân trẻ nối nhau vào Khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh đang chứng kiến cuộc “lột xác” lớn nhất 10 năm: chuyển từ lao động phổ thông sang lực lượng lao động kỹ thuật. Một hành trình bắt đầu từ nông thôn, nhưng đang làm thay đổi cả bản đồ việc làm của tỉnh.
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hữu Huân - Trưởng Bộ môn Thị trường Tài chính (ĐH Kinh tế TP.HCM) cho rằng, mục tiêu tăng trưởng GDP từ 10% trở lên trong năm 2026 không phải là quá sức với Việt Nam. Tuy nhiên, khả năng hiện thực hóa mục tiêu này phụ thuộc quyết định vào chất lượng triển khai cải cách, từ chuyển đổi mô hình tăng trưởng, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế đến năng lực thực thi chính sách ở cấp vĩ mô và địa phương.
(VNF) - Được ví như một "Việt Nam thu nhỏ" với địa hình phức tạp và quy mô dân số đông, Thanh Hóa bước vào giai đoạn 2021 – 2025 với bộn bề thách thức trong việc đảm bảo an sinh xã hội tại khu vực miền núi "phên dậu". Thế nhưng, bằng tư duy quản trị quyết liệt và hiệu quả thực tế từ dòng vốn của 3 Chương trình Mục tiêu quốc gia, địa phương này đang tạo nên một kỳ tích giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới.
(VNF) - Hướng tới xây dựng một cơ chế thị trường vốn dành riêng cho cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, Việt Nam đang trong quá trình chuẩn bị để hình thành sàn giao dịch chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp khởi nghiệp - một bước đi được đánh giá là quan trọng nhằm hoàn thiện chu trình đầu tư mạo hiểm từ nguồn vốn đầu vào đến điểm thoái vốn (exit) cho nhà đầu tư.
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.
(VNF) - Năm 2025, giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, Việt Nam nổi lên như điểm đến hấp dẫn của dòng vốn FDI và quỹ đầu tư toàn cầu. Không chỉ duy trì đà tăng trưởng FDI mạnh mẽ, Việt Nam còn trở thành "cường quốc ASEAN" trong mắt nhà đầu tư quốc tế.
(VNF) - Theo đại biểu Tạ Đình Thi, việc ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô cần tập trung vào các lĩnh vực chiến lược nơi Hà Nội có lợi thế, nhằm tháo gỡ điểm nghẽn thể chế và tạo động lực phát triển bền vững, lan tỏa.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Tiêu dùng của người dân chiếm gần 64% GDP đang suy yếu, kéo theo niềm tin giảm mạnh. Trong bối cảnh xuất khẩu bấp bênh, đầu tư công chậm giải ngân, các chuyên gia cảnh báo: muốn đạt tăng trưởng 10%, Việt Nam phải khơi thông túi tiền và củng cố niềm tin tiêu dùng của dân.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Sau một năm triển khai, VIFTA đã bước đầu phát huy hiệu quả, song quá trình tận dụng ưu đãi cho thấy các ngành hàng vừa có thuận lợi, vừa phát sinh vướng mắc, đòi hỏi giải pháp phù hợp để khai thác hiệu quả hơn trong thời gian tới.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo chuyên gia truyền thông Lê Quốc Vinh, xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế không chỉ là bài toán kinh tế học, mà là một chiến dịch xây dựng thương hiệu quốc gia (Nation Branding) ở cấp độ cao nhất. VietnamFinance trân trọng giới thiệu góc nhìn của ông về vấn đề này.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.