Volkswagen phá vỡ điều cấm kỵ: ‘Khi ngành ô tô bị ho, Đức không tránh khỏi cảm cúm’

Bức tranh ảm đạm

Ngành công nghiệp ô tô của Đức từng được cả thế giới công nhận vì những chiếc xe động cơ đốt trong chất lượng cao và liên tục đổi mới. Sở hữu một chiếc ô tô Đức từng là biểu tượng của sự xa xỉ và địa vị. Và các nhà sản xuất ô tô phát triển mạnh mẽ đã thúc đẩy nền kinh tế của nước này. Nhưng bức tranh hiện tại đã trở nên ảm đạm.

Dẫn chứng mới nhất là diễn biến tại Volkswagen. “Gã khổng lồ” ô tô Đức đầu tuần này cho biết họ không thể loại trừ khả năng đóng cửa nhà máy tại quê nhà Đức và có thể phải chấm dứt thỏa thuận bảo vệ việc làm đã có hiệu lực tại quốc gia này từ năm 1994.

Ông Andreas Ries, giám đốc toàn cầu về ô tô tại KPMG, chia sẻ với CNBC rằng: ”Đối với các nhà sản xuất ô tô Đức vốn là những người dẫn đầu thị trường trong gần 140 năm và hầu như không phải lo lắng về doanh số bán hàng hay sự cạnh tranh, thì đây là một tình huống khá lạ lẫm”.

Ông nói thêm rằng hiện nay ngành công nghiệp này đang trải qua sự chuyển đổi lớn nhất từ trước đến nay.

Dữ liệu từ Viện kinh tế Ifo cho thấy kỳ vọng kinh doanh trong 6 tháng tới của ngành ô tô là “cực kỳ bi quan” và Volkswagen không phải là hãng duy nhất gặp khó khăn.

Trong loạt báo cáo thu nhập mới nhất, bộ phận xe hơi của Mercedes đã cắt giảm dự báo biên lợi nhuận hàng năm, trong khi mảng ô tô của BMW cho biết biên lợi nhuận của họ trong quý II thấp hơn dự kiến. Porsche cắt giảm triển vọng doanh số năm 2024, mặc dù cho rằng điều đó là do thiếu hợp kim nhôm đặc biệt.

Các vấn đề trong ngành ô tô cũng có thể có tác động lan tỏa đến nền kinh tế Đức nói chung, vốn đã dao động quanh và trong vùng suy thoái trong suốt năm nay và năm ngoái. Trong quý II/2024, tổng sản phẩm quốc nội của Đức đã giảm 0,1% so với quý trước.

Ông Ries cho rằng câu nói “Khi ngành ô tô bị ho, Đức không tránh khỏi cảm cúm” mô tả chính xác tình hình hiện tại.

Ông giải thích rằng ngành công nghiệp ô tô không chỉ bao gồm các công ty lớn mà còn có hàng nghìn doanh nghiệp vừa, nhỏ và rất nhỏ trên khắp cả nước và xác định đây là một trong những ngành công nghiệp quan trọng nhất trong cả nước.

Thách thức bủa vây và những tia hy vọng

Các chuyên gia và tổ chức trong ngành cho biết có nhiều yếu tố dẫn đến tình hình hiện tại và đang gây sức ép lên thị trường.

“Chúng tôi đang phải đối mặt với nhiều thách thức”, một phát ngôn viên của Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Đức (VDA) nói với CNBC. Họ cho biết điều đó vẫn bao gồm hậu quả của đại dịch Covid-19, cũng như “căng thẳng địa chính trị và các yêu cầu cao ở cấp quốc gia và châu Âu”.

VDA cho biết thêm rằng sản xuất ô tô cũng bị ảnh hưởng do nhu cầu trong nước yếu hơn, do tình hình chung của nền kinh tế Đức, đồng thời lưu ý rằng các xu hướng kinh tế vĩ mô rộng hơn cũng tác động đến lĩnh vực ô tô.

Nhưng hai vấn đề liên tục xuất hiện trong cuộc tranh luận xung quanh ngành ô tô Đức là Trung Quốc và sự chuyển dịch sang xe điện và sự chồng chéo của chúng.

Trong khi thị trường ô tô đang phục hồi ở Trung Quốc, các nhà sản xuất ô tô Đức vẫn chưa cảm nhận được tác động của sự phục hồi đó vì các đối thủ cạnh tranh đã chiếm lĩnh thị phần, ông Horst Schneider, giám đốc nghiên cứu ô tô châu Âu tại Bank of America cho biết.

Ông cũng nói thêm rằng đây cũng là vấn đề về giá cả, lưu ý rằng xe điện Đức quá đắt, trong khi sản phẩm Trung Quốc tốt hơn ở một số khía cạnh lại có giá cả phải chăng hơn.

Căng thẳng xung quanh thuế quan thương mại và nhập khẩu giữa EU và Trung Quốc cũng đang gây áp lực lên thị trường.

“Các nhà sản xuất Đức rất dễ bị ảnh hưởng bởi chính trị thương mại, trước đây 40 - 50% thu nhập được tạo ra ở Trung Quốc và thị trường Trung Quốc đang bắt đầu thu hẹp lại một chút… Đồng thời, chúng ta có tỷ lệ xe điện cao hơn nhưng không có lợi nhuận cao bằng xe ô tô chạy bằng động cơ đốt trong”, ông Schneider cho biết, đồng thời nói thêm rằng điều này đã tạo ra “vấn đề kép”.

VDA cho biết việc kết thúc chương trình trợ cấp xe điện ở Đức cũng đã gây sức ép lên thị trường. Một kế hoạch đưa ra các mức giảm thuế mới để thúc đẩy việc sử dụng xe điện hiện đang được triển khai.

Tuy vậy, ông Ries cho biết một số tia hy vọng đã xuất hiện giữa những thách thức. Ví dụ, công nghệ xe hybrid có thể sẽ được sử dụng lâu hơn dự kiến và doanh số bán xe động cơ đốt trong đang phần nào phục hồi, ông giải thích.

Nhưng ông cho biết các nhà chính trị, doanh nghiệp và các nhà nghiên cứu cần phải hợp tác với nhau để tạo ra khuôn khổ giải quyết các vấn đề như quy định.

VDA cũng nhìn thấy nhu cầu về các điều kiện sản xuất khác nhau. “Chúng ta cần sự kết hợp hiện đại giữa chính sách kinh tế định hướng thị trường và định hình chính sách công nghiệp”, người đứng đầu hiệp hội cho hay.

Ông Schneider của Bank of America cho biết nhiều nhà sản xuất ô tô vẫn đưa ra dự đoán cho thấy hiệu suất hoạt động của họ trong nửa cuối năm có thể tốt hơn so với nửa đầu năm.