55 triệu thẻ ngân hàng ở Việt Nam là thẻ 'rác'

Theo các chuyên gia, việc các ngân hàng đua nhau phát hành thẻ để đạt chỉ tiêu và mở rộng thị phần, bất chấp khách hàng đó có nhu cầu sử dụng hay không... là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng có hàng chục triệu thẻ "rác", gây lãng phí cùng nhiều hệ lụy khác.

Chạy đua phát hành thẻ "rác"

Theo ông Đào Minh Tuấn - Chủ tịch Hội Thẻ Việt Nam, có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng số thẻ "rác" ngân hàng lên tới hàng chục triệu thẻ. Trong đó, số thẻ "rác" lớn nhất là những thẻ mà ngân hàng phát hành để đạt chỉ tiêu trong khi chủ thẻ không có nhu cầu sử dụng, không kích hoạt.

"Lẽ ra các ngân hàng phải trừ số thẻ không kích hoạt này nhưng lại cộng dồn dẫn đến số lũy kế thẻ đã phát hành rất lớn", ông Tuấn nói.

Trưởng phòng thẻ một ngân hàng lớn tại TP. HCM thừa nhận nhiều ngân hàng chỉ chạy theo chỉ tiêu phát hành thẻ, tìm mọi cách chào mời khách hàng mở thẻ mà không quan tâm đến việc thẻ có được sử dụng hay không.

Nhiều ngân hàng tính toán chiến lược theo kiểu chịu lỗ trước để phát hành thẻ, rồi tìm cách khai thác dịch vụ khác như tài trợ thương mại với doanh nghiệp trả lương, hoặc cho vay với chủ thẻ... Nhưng thực tế không phải khi nào cũng thành công.

"Hội sở giao chỉ tiêu đến chi nhánh, chi nhánh lại giao chỉ tiêu về phòng giao dịch và nhân viên tìm mọi cách để phát hành thẻ càng nhiều càng tốt. Họ tận dụng mọi mối quan hệ, từ bạn bè, người quen, thậm chí rao lên mạng xã hội để kiếm người mở thẻ", vị này nói.

Ngoài việc chào mời nhỏ lẻ, theo ông Lê Huỳnh Hà - trưởng phòng quản lý ATM Ngân hàng Vietcombank chi nhánh TP. HCM, nhiều ngân hàng lôi kéo khách mở thẻ bằng các ưu đãi để công ty chấp nhận trả lương qua ngân hàng. Khi một doanh nghiệp có 4.000-5.000 lao động thay đổi ngân hàng chi trả lương, cũng đồng nghĩa với hàng nghìn thẻ ATM thành thẻ "ma" vì công nhân sẽ không sử dụng thẻ đó nữa.

"Như vậy có nhiều thẻ ATM dù được phát hành đúng đối tượng nhưng trong quá trình sử dụng bị biến thành thẻ rác", ông Hà nói. Ngoài ra, theo ông Đào Minh Tuấn, việc xuất hiện hàng triệu thẻ rác còn do các ngân hàng phát hành để đạt chỉ tiêu mà chủ thẻ khi nhận không dùng, không kích hoạt nhưng thay vì phải loại trừ các thẻ này, ngân hàng lại cộng vào dẫn đến số lũy kế thẻ đã phát hành rất lớn.

Không chỉ thẻ ATM, theo ông Đào Minh Tuấn, một lượng lớn thẻ tín dụng phát hành ra cũng không được sử dụng. Nhiều chủ thẻ được chào mời phát hành một lúc 2-3 thẻ để được hưởng chương trình khuyến mãi, tích điểm mà không có nhu cầu thật sự nên nhiều thẻ phát hành ra sau đó khách hàng không kích hoạt, hoặc kích hoạt nhưng không xài lần nào.

Nên có biện pháp quản lý

Do được miễn phí mở thẻ và không cần có số dư tối thiểu, nhiều khách hàng vô tư mở thẻ, có người mở đến 5-7 thẻ với suy nghĩ "không mất gì" dù không có nhu cầu. Trong thực tế, nhiều chủ thẻ đã phải "trả giá" cho suy nghĩ này.

Chị T. (Q.Tân Bình, TP. HCM) cho biết từng mở cùng lúc 4 loại thẻ của ngân hàng để được tặng một vé máy bay khứ hồi đi Hong Kong, theo lời tư vấn ngon ngọt của nhân viên một ngân hàng nước ngoài. Do chỉ có nhu cầu sử dụng 2 thẻ để thanh toán, chị T. không đụng đến 2 thẻ còn lại và nghĩ rằng mình chưa kích hoạt thẻ xem như không sử dụng, chắc không có vấn đề gì.

Tuy nhiên, do không đọc kỹ hợp đồng khi mở thẻ, chị T. không biết rằng sau một năm cả hai thẻ kia sẽ tự động phát sinh phí thường niên. Chỉ đến khi vào kiểm tra sao kê trên mạng chị T. mới "tá hỏa" khi một thẻ đã phát sinh 880.000 đồng phí thường niên và một thẻ khác phát sinh phí 660.000 đồng.

Chưa hết, một thẻ đã quá hạn thanh toán một ngày và phát sinh thêm 300.000 đồng phí phạt trễ hạn. Khi chị T. liên hệ để tìm hiểu, nhân viên ngân hàng này "dọa" rằng nếu không sử dụng mà không hủy, thẻ vẫn phát sinh phí thường niên. "Tôi đã chấp nhận trả phí và đóng thẻ. Xem đó như bài học cho mình", chị T. nói.

Để hạn chế phát sinh thẻ "rác", theo chuyên gia thẻ Trần Quang Thoại, các ngân hàng cần quy định chỉ tiêu cho nhân viên dựa trên số lượng thẻ có hoạt động thực sự, có phát sinh giao dịch thay vì số lượng thẻ phát hành nhằm hạn chế thẻ "ma".

Trong một thời gian nhất định, khách không sử dụng thẻ, ngân hàng phải liên hệ để tìm hiểu về nhu cầu của khách hàng. Việc thu phí quản lý tài khoản cũng là một trong những biện pháp hạn chế. "Cơ quan quản lý cũng nên có biện pháp để các ngân hàng báo cáo đầy đủ và chính xác số liệu thẻ hơn", ông Thoại kiến nghị.

Ông Đào Minh Tuấn cho rằng khi phát hành thẻ, ngân hàng không thu khoản này cũng sẽ thu khoản kia, như thu phí duy trì tài khoản hay phí thường niên, trong đó phí thường niên với thẻ tín dụng lên đến vài trăm ngàn đồng hoặc cả triệu đồng/năm tùy loại thẻ.

"Phương thức thanh toán ngày càng đa dạng, như thanh toán online, thanh toán di động, QR Code..., các ngân hàng cũng nên tính toán chiến lược đầu tư phù hợp thay vì chỉ tập trung phát hành thẻ", ông Tuấn nói.