Đề án cải cách chính sách bảo hiểm xã hội: 3 điểm đột phá lớn
Phong Cầm -
27/06/2018 16:35 (GMT+7)
(VNF) - Bà Nguyễn Thị Minh - Tổng giám đốc BHXH Việt Nam cho biết, Đề án cải cách chính sách bảo hiểm xã hội có 3 điểm đột phá quan trọng, nhiều người được đảm bảo an sinh và đảm bảo vững chắc hệ thống an sinh xã hội.
Đề án cải cách chính sách BHXH: 3 điểm đột phá lớn.
Bà Minh cho biết, trong nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo phát triển và thực hiện chính sách bảo đảm an sinh xã hội, thúc đẩy tiến bộ và công bằng xã hội, coi đó vừa là mục tiêu vừa là động lực đối với sự phát triển bền vững của đất nước và thể hiện tính nhân văn và bản chất tốt đẹp của chế độ ta. Các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị, xã hội, cộng đồng doanh nghiệp và người lao động đã tích cực triển khai chủ trương của Đảng về đổi mới, hoàn thiện, nâng cao hiệu quả của chính sách bảo hiểm xã hội đạt được nhiều kết quả quan trọng.
Bà Nguyễn Thị Minh - Tổng giám đốc BHXH Việt Nam
- Đề án Cải cách chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) vừa được Hội nghị Trung ương lần thứ 7 thảo luận, cho ý kiến. Bà có thể cho biết, đâu là những điểm đột phá và ý nghĩa trong cải cách chính sách BHXH được đề cập trong Đề án?
Bà Nguyễn Thị Minh: Đề án cải cách chính sách BHXH lần này có ba điểm đột phá lớn. Một là, mở rộng bao phủ BHXH hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân thông qua việc xây dựng hệ thống BHXH đa tầng; sửa đổi quy định về điều kiện đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu theo hướng giảm thời gian đóng BHXH xuống 15 năm và lộ trình hướng đến 10 năm; điều chỉnh công thức tính lương hưu theo nguyên tắc công bằng, đóng - hưởng, chia sẻ; mở rộng đối tượng tham gia bắt buộc đến nhóm chủ hộ kinh doanh cá thể, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương, người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt.
Cùng đó là tăng cường sự liên kết, hỗ trợ giữa các chính sách; cải cách trong thiết kế chính sách và tổ chức thực hiện nhằm củng cố niềm tin của người tham gia vào hệ thống; đẩy nhanh quá trình chuyển dịch lao động từ khu vực phi chính thức sang khu vực chính thức.
Hai là, đảm bảo cân đối tài chính quỹ trong dài hạn. Cụ thể, sửa đổi, khắc phục bất hợp lý về chế độ hưu trí theo hướng linh hoạt hơn về điều kiện hưởng, chặt chẽ hơn trong quy định hưởng BHXH một lần, tăng tuổi nghỉ hưu bình quân thực tế. Sửa đổi các quy định về mức đóng, căn cứ đóng BHXH để đạt mục tiêu tăng trưởng diện bao phủ với mức hưởng khiêm tốn thay vì mức hưởng cao nhưng diện bao phủ hẹp. Điều chỉnh tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa phù hợp thông lệ quốc tế.
Ba là, thực hiện điều chỉnh lương hưu độc lập tương đối và trong mối tương quan với tiền lương của người đang làm việc. Như vậy, khi triển khai thực hiện ba đột phá trên sẽ đem lại hiệu quả to lớn đó là sẽ có nhiều người được đảm bảo an sinh hơn, quỹ BHXH được cân đối trong dài hạn và đáp ứng được yêu cầu hội nhập quốc tế.
- Các giải pháp đã được đưa ra, vậy theo bà, chúng ta phải quan tâm đến điều gì trong khâu thực hiện để những chính sách BHXH trên thực sự mang lại hiệu quả như kỳ vọng?
Một điểm lớn trong nội dung cải cách chính sách BHXH là cải cách công tác tổ chức thực hiện để củng cố niềm tin của người tham gia vào hệ thống. Vì vậy, để đạt được hiệu quả khi triển khai, cần đặc biệt quan tâm đến một số nội dung sau:
Dự kiến đến tháng 5/2018 tổng số người tham gia BHXH là 14,035 triệu người, tăng 1,6% so với năm 2017, tuy nhiên để đạt được mục tiêu đến năm 2020 có khoảng 50% lực lượng lao động tham gia BHXH (theo Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 22/11/2012 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012 – 2020) hiện vẫn còn rất nhiều khó khăn, thách thức, theo tôi có một số nguyên nhân chính ảnh hưởng đến phát triển đối tượng tham gia BHXH là:
Đối với BHXH bắt buộc
Ý thức chấp hành pháp luật BHXH của một bộ phận chủ sử dụng lao động chưa nghiêm, nhất là khu vực ngoài nhà nước, thường trốn đóng, chậm đóng, chiếm dụng tiền đóng vào quỹ BHXH của người lao động. Một số doanh nghiệp còn thỏa thuận với người lao động để không đóng BHXH.
Việc quản lý, nắm bắt số đơn vị mới thành lập, đang hoạt động, đơn vị thay đổi địa chỉ gặp nhiều khó khăn. Nhiều trường hợp doanh nghiệp thay đổi địa bàn hoạt động mà không thông báo cho cơ quan BHXH và với các cơ quan quản lý hoặc doanh nghiệp có chủ nước ngoài bỏ trốn nên không xác định được địa chỉ để theo dõi.
Nhiều doanh nghiệp không thực hiện hoặc thực hiện không nghiêm túc công tác khai trình sử dụng lao động, đồng thời công tác quản lý về lĩnh vực này chưa được quan tâm một cách thỏa đáng nên không nắm bắt được chính xác số đơn vị thực tế đang hoạt động cũng như biến động lao động tại các doanh nghiệp.
Cán bộ công đoàn cơ sở ở doanh nghiệp do chủ sử dụng lao động trả lương nên chưa mạnh dạn đấu tranh bảo vệ quyền lợi BHXH cho người lao động. Chính quyền một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến chính sách BHXH; chưa giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH trong chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội, chưa tổng kết, đánh giá, kiểm điểm những tồn tại, hạn chế nguyên nhân chậm phát triển đối tượng tham gia BHXH.
Một bộ phận người lao động chưa hiểu đầy đủ về lợi ích khi tham gia BHXH nên thỏa thuận với doanh nghiệp không đóng BHXH; hoặc vì sợ mất việc làm nên không dám đấu tranh đòi hỏi quyền lợi tham gia BHXH.
Đối với BHXH tự nguyện
Đối tượng thuộc diện tham gia là người lao động trong khu vực phi chính thức, có thu nhập thấp, không ổn định nên không có điều kiện để tham gia; mặc dũ từ tháng 01/2018, ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng cho người tham gia nhưng mức hỗ trợ còn khiêm tốn chưa tạo động lực cho người tham gia.
Công tác tuyên truyền trong thời gian qua đã có nhiều chuyển biến tích cực nhưng chưa có các hình thức, nội dung tuyên truyền phù hợp cho các nhóm đối tượng đặc thù nên một bộ phận người dân chưa có nhiều thông tin về tình hình thực hiện chính sách pháp luật về BHXH.
Chưa hình thành được văn hóa đóng hưởng để tự đảm bảo an sinh. Điều kiện chưa cho phép thiết kế các gói quyền lợi BHXH ngắn hạn với mức đóng, mức hưởng, phương thức giao dịch phù hợp đối với người lao động trong khu vực phi chính thức.
Tăng cường công tác tuyên truyền với nội dung và hình thức phù hợp cho từng nhóm đối tượng để người dân, doanh nghiệp thấy được trách nhiệm và lợi ích khi tham gia BHXH; tuyên truyền phải đi trước một bước.
Giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH đến các địa phương. Giải quyết, chi trả các chế độ BHXH kịp thời, đầy đủ đến mọi người tham gia BHXH. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách BHXH để hạn chế trốn đóng, tránh đóng BHXH.
Tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng CNTT vào quản lý BHXH tạo tiền đề cho việc đơn giản hóa triệt để quy trình, thủ tục tham gia BHXH, đặc biệt là BHXH tự nguyện, tạo thuận lợi tối đa cho người tham gia và thụ hưởng chính sách. Mở rộng mạng lưới đại lý thu BHXH.
- Trong Đề án có đề xuất việc giảm số năm tham gia BHXH liên tục từ 20 năm còn 10 năm trước khi về hưu để được hưởng chế độ. Tại sao Đề án lại đề xuất như vậy, căn cứ trên tính toán nào để không bị ảnh hưởng đến quỹ lương hưu?
Tham gia BHXH để phòng ngừa rủi ro trong cuộc đời lao động và khi nghỉ hưu nghĩa là nâng cao khả năng tự đảm bảo an sinh là mục tiêu phát triển BHXH của tất cả các nước và hoàn toàn phù hợp với quan điểm của Đảng ta. Chúng ta cần chú trọng mở rộng diện bao phủ BHXH với lợi ích khiêm tốn hơn là diện bao phủ hẹp với mức hưởng lợi cao để tiến tới BHXH toàn dân.
Hiện nay, điều kiện tối thiểu về thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu của chúng ta khá dài (20 năm) nên một bộ phận người lao động không đủ điều kiện để tích lũy hoặc tâm lý chờ đợi lâu dẫn đến muốn nhận BHXH một lần, điều này đồng nghĩa với việc họ rời khỏi hệ thống và làm giảm diện bao phủ BHXH, ảnh hưởng đến mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội bền vững của Đảng và Nhà nước.
Vì vậy, cần thiết phải xem xét giảm điều kiện tối thiểu về thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu xuống mức thấp hơn để nhiều người được hưởng lương hưu hơn. Tất nhiên về công thức tính toán cần phải điều chỉnh lại để đảm bảo nguyên tắc đóng - hưởng, công bằng và chia sẻ. Như vậy, sẽ có nhiều người được đảm bảo an sinh hơn.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương
(CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng,
nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn
và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh
thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu
cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng
thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao
đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
Cụm chung cư Ngô Gia Tự (phường Vườn Lài, TP. HCM) được xây từ năm 1968 và hiện xếp loại D. Đến nay, việc tháo dỡ để xây mới vẫn dang dở, dự án cũng chưa có nhà đầu tư.