- Ông có bình luận gì về việc Chính phủ ban hành Nghị quyết số 01/NQ-CP về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023?
TS Nguyễn Đình Cung: Nghị quyết năm nay đã có cách tiếp cận hoàn toàn mới, tích hợp Nghị quyết 01 và Nghị quyết 02. Với 11 nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước và cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2023, nghị quyết năm nay không chỉ dừng lại ở nhiệm vụ cho năm 2023 mà còn bám sát vào các mục tiêu, đột phá chiến lược cho cả nhiệm kỳ 2021 - 2025.
Nghị quyết 01 đã chỉ rõ quan điểm điều hành và đưa ra một nhóm trọng tâm nhiệm vụ giải pháp cụ thể. Các quan điểm điều hành rất đáng chú ý như: không chuyển trạng thái đột ngột, giật cục; nâng cao năng lực phân tích dự báo; điều hành cân bằng giữ kiểm soát lạm phát - tăng trưởng kinh tế, tỷ giá - lãi suất...
Ổn định vĩ mô và giữ vững mục tiêu tăng trưởng là những nội dung quan trọng của Nghị quyết 01. Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, bước sang năm nay, Việt Nam có nhiều thuận lợi, bởi năm 2022 đã tạo ra được nền tảng tăng trưởng tốt. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?
Tôi không nghĩ đơn giản như vậy, việc Việt Nam tăng trưởng năm 2022 đạt 8,02% và quý III tăng gần 14% thì lại là điều rất bình thường so với thế giới, bởi nền năm trước của chúng ta rất thấp. Năm 2021 tăng trưởng kinh tế toàn cầu và đặc biệt là những nước phát triển cũng đạt gần 6%, mức tăng này rất ngoạn mục trong khi đó Việt Nam chỉ tăng trưởng 2,58%. Vì vậy, bước sang năm nay, là một quốc gia đang phát triển, kể cả khi chúng ta tăng trưởng GDP 8% cũng không có gì là quá “ghê gớm”.
Cụ thể hơn, có hai yếu tố tạo nên sự bất thường trong tăng trưởng năm 2022 và đặc biệt là quý III. Thứ nhất, tăng trưởng quý III/2021 rất thấp, âm 6,3%. Thứ hai, từ quý IV/2021, Việt Nam bắt đầu mở cửa nền kinh tế, bỏ hết các biện pháp ngăn sông cấm chợ và giãn cách xã hội. Sau gần ba năm cầu tiêu dùng bị đè nén, đến quý II/2022 trở đi, tiêu dùng nội địa bùng nổ tạo nên động lực tăng trưởng. Tuy nhiên, hai yếu tố này chỉ là nhất thời của 9 tháng và không có tác động từ quý IV/2022 và các năm tiếp theo. Trong khi đó, lại có hàng loạt yếu tố bất lợi tác động đến kinh tế 2023.
- Nghĩa là chúng ta sẽ gặp nhiều bất lợi khi thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế 2023?
Kinh tế thế giới từ bùng nổ năm 2021, sang năm 2022 bắt đầu suy giảm và có thể suy giảm sâu vào năm 2023. Điều này có nghĩa là nhu cầu nhập khẩu các loại hàng hóa từ Việt Nam sẽ giảm. Hiện tại, có doanh nghiệp, lượng đơn hàng xuất khẩu đã giảm hơn 50%. Việc suy giảm đơn hàng buộc họ phải thu hẹp sản xuất, nghĩa là phải sa thải lao động, công nhân bị giảm giờ làm, nghỉ luân phiên. Bên cạnh đó, giá năng lượng tăng cao do xung đột Ukraine và Nga, tác động đến Việt Nam khiến chi phí nhập khẩu nguyên liệu gia tăng. Như vậy, có thể thấy, một bên là doanh thu giảm, cầu giảm, một bên là chi phí nguyên liệu gia tăng thì phần lợi nhuận của doanh nghiệp trở nên giảm và thậm chí là thua lỗ. Thực tế là trong mấy tháng gần đây, rất nhiều doanh nghiệp phải thu hẹp quy mô sản xuất kinh doanh, nhiều doanh nghiệp khó khăn khiến nhiều dự án đầu tư phải dừng lại hoặc chuyển đổi.
Thêm vào đó, tại thị trường trong nước, lạm phát gia tăng và có nguy cơ vượt chỉ tiêu mà Quốc hội đề ra. Điều này buộc Chính phủ phải thực hiện thắt chặt tiền tệ và thậm chí là cả tài khóa để chống lạm phát. Khi thắt chặt tiền tệ, lãi suất tăng, tín dụng suy giảm khiến tiếp cận vốn của doanh nghiệp trở lên khó khăn hơn nhiều so với trước. Thị trường tài chính đã có thời điểm chao đảo, lung lay và có phần mất niềm tin. Rõ ràng, trong bối cảnh như vậy, mọi người đều chọn phương án dừng lại, không tiếp tục đầu tư khiến thanh khoản toàn thị trường suy giảm. Dòng vốn trong nền kinh tế trở nên cạn kiệt. Với giải ngân vốn đầu tư công, Thủ tướng đã tích cực làm việc với các địa phương nhưng 11 tháng của năm 2022 mới giải ngân được hơn 50%.
- Tức là động lực tăng trưởng đang suy giảm, thưa ông?
Động lực tăng trưởng kinh tế của Việt Nam 2023 đang suy giảm dần. Cụ thể, động lực về xuất khẩu hiện đang suy giảm, chính sách tiền tệ hiện đang ưu tiên số một là chống lạm phát nên sẽ không thúc đẩy tăng trưởng, đầu tư công khó khăn và nhu cầu trong nước chắc chắn giảm do lạm phát tăng cao, thu nhập giảm.
Năm 2023 trở lên khó khăn hơn và trong bối cảnh khó khăn như vậy, để tạo động lực mới thì cần có những cải cách đột phá. Nhìn lại kinh nghiệm của Việt Nam qua các thời kỳ, khi có khủng hoảng thì luôn luôn có cải cách. Thời kỳ khó khăn 1997-2000, Luật Doanh nghiệp được ban hành tạo ra một luồng sinh khí mới trong môi trường kinh doanh. Đến thời kỳ 2010 - 2012 có chương trình tái cơ cấu tổng thể phục hồi tăng trưởng, sau đó từ năm 2014 chúng ta đã có những chương trình cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh bằng Nghị quyết 19 và Nghị quyết 02. Thời điểm hiện nay, rất cần có sự cải cách, đột phá như thế. Chúng ta cần đánh giá tình hình kinh tế 2022 đúng thực chất và có sự cải cách theo hướng thị trường nhiều hơn, tránh lạc quan thái quá khi nhìn vào những số liệu có phần “tô hồng” như vậy.
- Việc kiềm chế lạm phát cũng là một trong những nhóm nội dung quan trọng để thực hiện nghị quyết này. Theo ông, trong năm tới, chúng ta cần làm gì để kiềm chế lạm phát?
Chỉ tiêu kiểm soát lạm phát 2023 dưới 4,5% là thách thức rất lớn và cần cân nhắc vì không nên thắt chặt quá mức cả chính sách tiền tệ và chính sách tài khoá trong lúc này. Nếu thặt chặt tiền tệ thì cần nới lỏng chính sách tài khoá, giảm thuế, miễn thuế nhiều hơn nữa so với giá trị chương trình phục hồi và phát triển mà Quốc hội đã thông qua.
Không giống như năm 2022, lạm phát chủ yếu từ chi phí đẩy, lạm phát 2023 chịu tác động từ cả các yếu tố bên trong như: lãi suất tăng, tỷ giá tăng gần 10% tác động trực tiếp vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, chi phí đẩy nhập khẩu từ bên ngoài chắc chắn sẽ cũng sẽ tác động đến sản xuất kinh doanh.
- Vậy, trong bối cảnh đó, động lực quan trọng để thúc đẩy kinh tế Việt Nam 2023 là gì và làm thế nào để giữ được động lực tăng trưởng cho năm 2023?
Động lực quan trọng có thể thúc đẩy kinh tế năm 2023 không gì khác ngoài đầu tư công, đây là một thứ nằm trong tầm tay của Chính phủ. Tuy nhiên, cần có cách tiếp cận mới chi phối từ việc xây dựng, điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn, phân bố, lựa chọn dự án và triển khai thực hiện thì mới có thể đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, mang lại hiệu quả và tạo động lực đột phát cho nền kinh tế.
Cách tiếp cận mới đó là với những dự án quan trọng quốc gia, liên vùng mà có thể gọi là không thể không làm như: dự án vành đai 3, 4 TP. Hà Nội, TP. HCM, cảng hàng không quốc tế Long Thành, cao tốc Biên Hoà-Bà Rịa-Vũng Tàu… thì cần có cơ chế mới, lấy hiệu quả làm thước đo đánh giá. Đã là các dự án không thể không làm thì cần cơ chế đột phá và phải tập trung vốn, nguồn lực triển khai thật nhanh, lấy hiệu quả đặt lên hàng đầu, vì nếu triển khai chậm sẽ đội vốn, gây lãng phí, kém hiệu quả. Các quy định, thủ tục cuối cùng cũng là để đảm bảo hiệu quả thì nên dùng cách tiếp cận khác, lấy hiệu quả là thước đo, tập trung chỉ đạo, kiểm tra, kiểm soát, phối hợp giữa trung ương và địa phương, giữa các địa phương với nhau.
Giải ngân vốn đầu tư công hiện nay có tác động rất lớn đến toàn bộ nền kinh tế, từ thanh khoản, các tổ chức tín dụng, cách tiếp cận vốn của doanh nghiệp… Nếu tháo được “đập nước” đầu tư công, tôi tin rằng “cánh đồng” kinh tế sẽ tươi tốt trở lại.
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
