Giấc mơ mua nhà của người trẻ ngày càng xa vời

Người trẻ loay hoay bài toán mua nhà - lập gia đình – sinh con

Báo cáo vừa phát hành của PropertyGuru Việt Nam cho thấy, giá rao bán trung bình các loại hình nhà ở Hà Nội đạt 6,3 tỷ đồng/căn với nhà riêng lẻ và 4,1 tỷ đồng/căn đối với chung cư. Trong khi đó, ước tính thu nhập bình quân của người lao động ở Hà Nội năm 2023 khoảng 135 triệu đồng/năm. Như vậy, người lao động sẽ phải “dành dụm” tối thiểu 30 năm để sở hữu một căn hộ chung cư tại Hà Nội.

Nhiều nghiên cứu khác cũng ghi nhận mức tăng giá nhà ở Việt Nam qua các năm dần cao hơn nhiều lần so với tăng trưởng thu nhập của người dân. Đặc biệt, từ cuối năm 2023 đến nay, thị trường nhà chung cư tại Hà Nội được xem như phân khúc nhà ở vừa túi tiền có giá tăng đột biến. Cụ thể, vào quý III/2023, giá sơ cấp chung cư Hà Nội đạt trung bình 54 triệu đồng/m2, nhưng đến quý III năm nay, mức giá này đã lên tới 69 triệu đồng/m2 (tăng thêm 15 triệu đồng/m2), nghĩa là tăng vọt gần 30% trong vòng 1 năm.

Có thể thấy, giá nhà hiện tăng cao phi lý, vượt xa so với thu nhập của đại đa số người dân, khiến ước mơ mua nhà của nhiều người, trong đó có dự định “yên bề gia thất” của những người trẻ trở nên xa vời, chẳng hạn như với chị Thanh Hà (ngụ ở quận Cầu Giấy).

Chị Hà cho biết: “Dù đang đi làm với mức lương ổn định gần 15 triệu đồng/tháng, tuy nhiên chưa thể tính đến việc kết hôn vì thời điểm này chưa chắc chắn cuộc sống có ổn định sau khi lập gia đình hay không. Ông bà có nói ‘an cư lạc nghiệp’, tuy nhiên với mức giá nhà quá cao như hiện nay thì việc sở hữu nhà rất khó, còn nếu 2 vợ chồng thuê nhà để ở thì chi phí cũng rất cao, chưa kể sẽ khó khăn hơn khi sinh con sau này”.

Tương tự, anh Vũ Anh (ngụ tại quận Hoàng Mai) ngậm ngùi chia sẻ: “Giá nhà hiện tăng mạnh mà thu nhập không tăng thì không thể mơ đến việc mua nhà. Nên nếu lấy vợ thì chắc sẽ ở với bố mẹ, còn muốn ở riêng phải thuê nhà và chấp nhận ‘gồng gánh’ chi phí, tới đâu hay tới đó”.

Theo bà Phạm Miền, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam, khi giá nhà ngày càng tăng cao, kéo theo giá thuê nhà ở cũng tăng sẽ gây áp lực đến chi phí sinh hoạt thường nhật. Nhiều người trẻ có suy nghĩ phải mua được nhà trước khi kết hôn hoặc sinh con, nhưng do giá nhà đất hiện nay tăng vọt, không dễ để mua nên họ phải “cày ngày, cày đêm” để có thể mua nhà cho bằng được mà bỏ qua thời điểm “vàng” để lập gia đình, sinh con. Còn đối với vợ chồng trẻ, tiền trả lãi vay mua nhà nếu có hoặc tiền thuê nhà hàng tháng “nuốt” gần hết lương thì họ chỉ dám sinh 1 con hoặc trì hoãn việc sinh con.

Đại diện Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cũng cho rằng giá nhà tăng cao đã góp phần thúc đẩy xu hướng nhiều người trẻ lựa chọn cuộc sống đơn thân, không kết hôn, sinh con hay chọn lối sống “hai nguồn thu nhập, không con cái”.

Để “ước mơ” không trở nên xa vời

Theo khảo sát trên các sàn giao dịch bất động sản trực tuyến hiện nay, giá căn hộ chung cư đã qua sử dụng tại các quận trung tâm như Đống Đa, Thanh Xuân được rao bán gần 80 triệu đồng/m². Còn khu vực lân cận quanh trung tâm, tại các quận Bắc Từ Liêm, Gia Lâm cũng có giá trên 50 triệu đồng/m².

Bởi vậy, một số chuyên gia cho rằng, người trẻ mới đi làm nếu không nhận được sự hỗ trợ về tài chính từ gia đình thì mức thu nhập tối thiểu để có thể mua nhà phải từ 30-45 triệu đồng/tháng. Ngưỡng thu nhập này có thể giúp những người trẻ đủ khả năng tích lũy được một khoản tiền trả trước và gánh vác việc trả lãi ngân hàng. Tuy nhiên, thực tế mức thu nhập của họ sau khi ra trường 10 năm mới chỉ đạt 9-13 triệu đồng/tháng. Như vậy, “giấc mơ” mua nhà giá vừa túi tiền của một bộ phận giới trẻ trở nên xa vời.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Phạm Văn Ngọc, Giám đốc Công ty Cổ phần dịch vụ Địa ốc Hà Nội StarLand (HNS Land), cho hay chi phí sống tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. HCM ngày càng “đắt đỏ”, trong khi đó thu nhập không tăng theo nên việc mua nhà đã khó nay càng trở nên khó khăn hơn. Do vậy, để có thể sở hữu được một căn nhà, không còn cách nào khác, các bạn trẻ phải tìm cách gia tăng thu nhập, tiết kiệm chi tiêu.

Bên cạnh đó, họ cũng có thể tính đến việc mua nhà ở nơi cách xa trung tâm thành phố, dùng đòn bẩy ngân hàng hoặc thậm chí là kêu gọi sự trợ giúp tài chính từ người thân như bố mẹ, họ hàng. Còn nếu chờ đợi cho đến khi đủ tiền để mua nhà thì e rằng, giá nhà không giữ ở mức cố định mà đã vượt rất xa số tiền mà họ có thể tích cóp đủ.

Về mặt chính sách, Nghị định 100 của Chính phủ hướng dẫn một số điều Luật Nhà ở 2023 về phát triển, quản lý NƠXH được ban hành cuối tháng 7/2024 đã nới lỏng điều kiện về thu nhập với người có nhu cầu thuê, mua loại nhà này. Cụ thể, người có thu nhập mỗi tháng không quá 15 triệu đồng sẽ được thuê, mua NƠXH từ 1/8/2024, tăng thêm 4 triệu so với quy định hiện tại. Đồng thời, Ngân hàng Chính sách xã hội cũng thực hiện lãi suất cho vay mua, thuê mua NƠXH từ mức 4,8%/năm lên 6,6%/năm. Mức vay này tương đương với lãi suất cho vay hộ nghèo hiện tại là 6,6%/năm.

Đại diện Ngân hàng Chính sách xã hội cho biết mức lãi suất cho vay này đã được cơ quan có thẩm quyền tổng kết, đánh giá, tính toán kỹ lưỡng nhằm đảm bảo cân đối, ổn định và dài hạn, với thời hạn vay lên đến 25 năm.

Đối với các gia đình trẻ, VARS vừa qua đã đề xuất ưu tiên hỗ trợ một lần khi mua NƠXH với cặp vợ chồng có 2 con nhằm cải thiện tình trạng mức sinh thấp. Đây cũng là ý kiến tương tự Sở Y tế TP. HCM vào tháng 8/2023, khi đề xuất cặp vợ chồng sinh đủ 2 con được ưu tiên hỗ trợ mua NƠXH một lần để họ an tâm sinh đẻ và nuôi dạy con cái.

Ngoài ra, theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính & Bất động sản Toàn Cầu, cần có những chính sách ưu đãi về thuế. TS Hiếu ví dụ, ở Mỹ, họ có chính sách thuế ưu đãi cho người mua nhà lần đầu tiên, nếu vay ngân hàng thì số tiền lãi đó không phải đóng thuế. Tiền lãi đó là một phần của thu nhập, họ lấy từ thu nhập của họ để trả tiền lãi ngân hàng thì phần thu nhập đó không phải đóng thuế. Tức là Chính phủ hy sinh phần thuế đáng lẽ trích ra từ thu nhập của người dân, nếu người dân dùng một phần thu nhập đó để trả lãi cho ngân hàng để mua căn nhà lần đầu thì sẽ được Chính phủ giúp đỡ. Những biện pháp về thuế như vậy được cho là cần thiết để khuyến khích người lao động tích lũy tiền và dành tiền để mua nhà.