Liên quan đến vấn đề này, VietnamFinance đã có cuộc trao đổi với TS Lương Hoài Nam, một chuyên gia trong lĩnh vực giao thông.
- Ngày 20/12/2017, Toà án cấp cao nhất của liên minh Châu Âu (EU) đã có phán quyết “dịch vụ Uber cần được phân loại như một loại hình vận tải”, cá nhân ông đánh giá như thế nào về quan điểm này?
Phán quyết ngày 20/12/2017 của Tòa Công lý EU chỉ dài 1,5 trang giấy A4 và khá dễ đọc. Điều đáng tiếc là một số người, vì những mục đích nào đó, đã bóp méo nội dung của phán quyết, gây nên sự hiểu lầm không nhỏ trong dư luận.
Không có câu chữ nào trong phán quyết của Tòa Công lý EU coi Uber là “hãng vận tải”, “công ty vận tải”, càng không có chuyện Tòa phán quyết Uber là “hãng taxi”, “công ty taxi”.
Phán quyết của Tòa Công lý EU, về thực chất, là “liên kết giữa Uber và các lái xe không chuyên nghiệp tại địa phương tạo ra dịch vụ vận tải và dịch vụ đó phải được quản lý như dịch vụ vận tải (mà không phải là dịch vụ internet, dịch vụ thương mại điện tử)”.
Điều thú vị là, gần 2 năm trước phán quyết này, bằng Quyết định số 24/QĐ-BGTVT ngày 07/01/2016, Bộ GTVT Việt Nam đã hiểu đúng, làm đúng và coi liên kết giữa Grab với các lái xe tại Việt Nam tạo ra dịch vụ vận tải. Vì thế, Grab đã được tổ chức quản lý thông qua Kế hoạch thí điểm. Nếu không cho rằng, dịch vụ vận tải được tạo ra bởi sự liên kết này thì Bộ GTVT đã không quản lý nó.
- Thưa ông, Grab, Uber chỉ đóng vai trò cung cấp dịch vụ, ứng dụng kỹ thuật số làm trung gian giữa tài xế và hành khách. Như vậy, việc nói Uber là loại hình vận tải có đúng không?
Việc liên kết giữa Uber, Grab và các lái xe tại địa phương tạo ra dịch vụ vận tải không cho phép suy diễn Uber, Grab là hãng vận tải.
Tôi ví dụ, vợ chồng sinh ra các em bé, nhưng điều đó không cho phép duy diễn là mọi em bé đều được sinh ra bởi liên kết vợ chồng. Chúng ta biết có những em bé sinh ra không phải bởi liên kết vợ chồng, nhưng vẫn có đầy đủ mọi quyền trẻ em.
Trong trường hợp này cũng vậy, để tạo ra dịch vụ vận tải thông qua liên kết với các lái xe tại địa phương, Uber, Grab không nhất thiết phải là hãng vận tải. Nó không phải là hãng vận tải, không bao giờ là hãng vận tải.
Nếu Uber, Grab là hãng vận tải, thử hỏi FastGo của Việt Nam có phải hãng vận tải không? Tất nhiên là không. Tất cả họ đều là doanh nghiệp công nghệ. Họ sử dụng dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, nên công nghệ ở đây là 4.0 - thứ công nghệ của thời đại mới mà ở Việt Nam ta nói đến rất nhiều và rất muốn phát triển.
Trong mô hình dịch vụ Grab, Uber tại Việt Nam, các đơn vị này chỉ cung cấp các hợp đồng điện tử, còn việc đăng ký quản lý xe do Hợp tác xã quyết định.
-Vậy theo ông có cần Hợp tác xã là cầu nối trung gian trong dịch vụ này không?
Quản lý thông qua hợp tác xã là mô hình quản lý theo đề án thí điểm ở Việt Nam. Quyết định số 24/QĐ-BGTVT coi dịch vụ Grab là “ô-tô hợp đồng điện tử”, về bản chất không khác mấy so với việc Singapore coi Grab là “Private-Hire Car”, tức là dịch vụ cho thuê xe cá nhân.
Nhưng Singapore không quản lý lái xe thông qua các hợp tác xã. Cá nhân tôi thấy hợp tác xã không có nhiều ý nghĩa trong mô hình dịch vụ này. Vì thế, nên làm như Singapore.
- Việc Grab không có quan hệ trong việc đóng các hợp đồng bảo hiểm cho lái xe, không chịu trách nhiệm khi các xe xảy ra tai nạn... ông đánh giá thế nào về điều này?
Về bảo hiểm xã hội, lái xe ở các hãng taxi là người lao động làm thuê. Luật Lao động bảo vệ quyền lợi của người lao động làm thuê bằng việc buộc người sử dụng lao động phải mua bảo hiểm xã hội cho họ, để họ ốm thì được hưởng bảo hiểm y tế, về già có lương hưu.
Lái xe Grab không phải người lao động làm thuê cho Grab. Họ là người chủ của công cuộc kinh doanh (kinh doanh cùng với Grab). Xe (xe máy, ô-tô) là tài sản của họ. Tiếng Anh gọi những người này là "self-employed", nghĩa là làm việc cho chính mình, tự mình tuyển dụng mình.
Có mua bảo hiểm xã hội cho chính mình hay không (để khi ốm có bảo hiểm y tế, về già có lương hưu) là do họ tự quyết định. Nhà nước có hình thức bảo hiểm xã hội tự nguyện, mọi người có thu nhập đều có thể mua, chi 22% thu nhập để mua, nhà nước khuyến khích. Hoặc nếu tới đây nhà nước quy định tất cả những người lao động tự do đều phải mua bảo hiểm xã hội thì điều đó cũng sẽ áp dụng cho các lái xe Grab.
Còn về bảo hiểm xe, lái xe, hành khách, tài sản trên xe, bảo hiểm trách nhiệm với các bên thứ ba khi gây tai nạn, theo quy định của pháp luật, ai là chủ xe thì người đó có trách nhiệm mua bảo hiểm. Grab không phải chủ xe thì không thể mua được các loại bảo hiểm này. Nếu tôi sử dụng xe nhà để chạy Grab thì tôi phải mua các loại bảo hiểm đó vì tôi là chủ xe.
- Nếu có thể, xin ông “hiến kế” để vừa phát triển được Grab, Uber nhưng vẫn tạo sự cạnh tranh bình đẳng với taxi truyền thống?
Thứ nhất, taxi là taxi, còn Grab không phải taxi (“taxi công nghệ” chỉ là cách gọi dân gian, tên gọi đó không tồn tại trong văn bản quy phạm pháp luật nào), không thể nói về sự bình đẳng hay sự bất bình đẳng giữa hai loại hình vận tải khác nhau.
So với taxi, Grab cũng có những điều kiện thua thiệt chứ không phải toàn được lợi hơn (ví dụ, xe Grab không được xếp hàng đón khách ở những nơi dành cho taxi tại sân bay hoặc trong thành phố).
Thứ hai, taxi ở nước ta bị “trói” bởi nhiều điều kiện theo các quy định hiện hành, làm cho việc cạnh tranh với Grab rất khó khăn, gần như là bất khả thi. Cuộc cạnh tranh này giống như một cuộc đấu giữa một người bị trói tay, chân, với một người mà tay, chân được tự do.
Các cơ quan quản lý cần cởi trói tối đa cho taxi để các hãng taxi hoạt động hiệu quả hơn, có khả năng cạnh tranh tốt hơn với Grab, để cả hai loại hình cạnh tranh lành mạnh với nhau vì quyền lợi cao nhất của người dân. Tinh thần nhà nước kiến tạo phát triển cần được hiểu theo nghĩa cởi trói cho kẻ đang bị trói, chứ không phải trói kẻ đang được tự do hơn.
Thứ ba, bản thân các công ty taxi cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để mang lại cho hành khách nhiều tiện ích mà Grab có. Nhà tôi thường xuyên sử dụng Grab, FastGo, không phải vì giá cước rẻ hơn taxi, mà vì mình có thể nhìn thấy xe đang ở đâu, sắp tới chưa, điều đó các hãng taxi chưa làm được. So với Grab, FastGo, các phương thức thanh toán của taxi cũng nghèo nàn hơn. Khi đi taxi, nếu mình muốn nhận xét về lái xe với hãng cũng rất khó.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Tags:
(VNF) - Hướng tới xây dựng một cơ chế thị trường vốn dành riêng cho cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, Việt Nam đang trong quá trình chuẩn bị để hình thành sàn giao dịch chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp khởi nghiệp - một bước đi được đánh giá là quan trọng nhằm hoàn thiện chu trình đầu tư mạo hiểm từ nguồn vốn đầu vào đến điểm thoái vốn (exit) cho nhà đầu tư.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - Hướng tới xây dựng một cơ chế thị trường vốn dành riêng cho cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, Việt Nam đang trong quá trình chuẩn bị để hình thành sàn giao dịch chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp khởi nghiệp - một bước đi được đánh giá là quan trọng nhằm hoàn thiện chu trình đầu tư mạo hiểm từ nguồn vốn đầu vào đến điểm thoái vốn (exit) cho nhà đầu tư.
(VNF) - Dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng có tổng mức đầu tư lên đến 11.029 tỷ đồng dự kiến sẽ chính thức thông tuyến vào ngày 19/12.
