Giấc mơ an cư ngày càng xa vời với người trẻ

Giấc mơ an cư xa vời

Khi chủ nhà bất ngờ đòi lại căn hộ đang thuê để rao bán, gia đình chị N.N.T (quận 7, TP. HCM) rơi vào cảnh gấp gáp tìm nơi ở mới. Là cặp vợ chồng trẻ, cả hai đều dưới 30 tuổi, với thu nhập ở mức trung bình, vợ chồng chị T. xác định sẽ tìm mua một căn hộ ở khu vực quận 7 – nơi gần chỗ làm và trường học của con nhỏ. Thế nhưng, thị trường nhà ở hiện nay không dành cho những người trẻ vội vàng với tài chính không cao. Những dự án hợp pháp, ngân hàng cho vay dễ dàng đều vượt quá khả năng tài chính của gia đình chị. Không còn lựa chọn, chị T. buộc phải tìm đến những dự án có mức giá mềm hơn, nhưng lại đang “kẹt” pháp lý ở khu vực quận 7 và Nhà Bè.

Tưởng đã chạm tay vào giấc mơ an cư, gia đình chị vấp phải một hiện thực khác: dự án vướng mắc khiến thủ tục vay ngân hàng trở nên rối rắm. Có nơi ngân hàng từ chối giải ngân, có nơi chỉ cho vay nếu theo gói tài chính riêng với điều kiện ngặt nghèo. Quá nhiều bất ổn, quá nhiều rủi ro khiến hai vợ chồng quyết định tạm dừng cuộc chạy đua sở hữu nhà. Họ quay trở lại phương án cũ – tiếp tục thuê một căn hộ gần nơi sinh hoạt thường ngày. “Phải ở một nơi thoải mái, không quá áp lực tài chính thì vợ chồng mới đủ tinh thần làm việc và nuôi con”, chồng chị T. nói. Và như thế, giấc mơ an cư của đôi vợ chồng trẻ lại một lần nữa lùi xa.

Đây không chỉ là câu chuyện của gia đình chị T., mà còn là tiếng nói chung của phần đông người trẻ hiện nay. Trong dòng chảy đô thị hóa và áp lực chi phí sinh hoạt ngày một gia tăng, việc sở hữu một căn nhà – từng là cột mốc quan trọng để “an cư lạc nghiệp” – nay dường như đã trở thành điều xa xỉ. Với thu nhập trung bình, không có hỗ trợ từ gia đình, nhiều người trẻ buộc phải đảo ngược thứ tự ưu tiên: lập nghiệp trước để mong một ngày nào đó có thể an cư.

Trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance, ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc khu vực miền Nam của Batdongsan.com.vn, cho rằng nếu tính theo thu nhập bình quân đầu người và mức giá nhà hiện tại tại TP. HCM hay Hà Nội, một người trẻ phải làm việc liên tục từ 18–20 năm mới có thể đủ tiền mua được một căn nhà. “Nói cách khác, gần như phải làm việc cả đời mới có thể mua được một căn nhà để ở”, ông Tuấn nhận định.

Áp lực ấy càng trở nên nặng nề hơn trong bối cảnh giá nhà liên tục bị đẩy lên cao. Không chỉ vì chi phí đầu vào tăng, mà còn bởi các chủ đầu tư hiện nay thường áp giá bán “cho tương lai” – nghĩa là gộp cả phần lạm phát, lãi suất, chi phí chậm tiến độ… và niêm yết giá bán cao hơn 2–3 năm. Cùng lúc, nguồn cung nhà ở phù hợp với khả năng tài chính của người trẻ ngày càng khan hiếm. Các dự án nhà ở thương mại trung cấp hoặc nhà ở xã hội ra hàng nhỏ giọt, trong khi phần lớn sản phẩm trên thị trường lại nhắm đến nhà đầu tư hơn là người mua ở thực. “Hiện không có chính sách cụ thể cho người trẻ, cũng không có nguồn cung phù hợp. Thậm chí có thì cũng khó đủ điều kiện tiếp cận”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Trong bối cảnh đó, thuê nhà đang trở thành một giải pháp thực tế và bớt áp lực hơn. Theo khảo sát của Batdongsan.com.vn, nhiều người trẻ, đặc biệt là thế hệ Gen Z, chọn thuê nhà ở trung tâm để thuận tiện công việc và giữ cho mình trạng thái tinh thần thoải mái. Tính linh hoạt cao, cùng với việc giá thuê tại TP. HCM hầu như không tăng trong ba năm gần đây, càng khiến xu hướng thuê nhà trở nên phổ biến.

“Người trẻ hiện nay có độ nhạy với công việc rất cao. Làm việc ở đâu, họ sẽ thuê nhà gần đó”, ông Tuấn cho biết. Theo ông, xu hướng này không chỉ mới diễn ra trong 1-2 năm trở lại đây mà đã bắt đầu từ năm 2022 cho đến giờ.

Tuy vậy, so với các nước phát triển – nơi người dân có thể thuê nhà dài hạn từ 10–20 năm – thị trường Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế. Mô hình cho thuê dài hạn ở Việt Nam gần như chưa xuất hiện rõ ràng, chủ yếu là thuê ngắn hạn từ các chủ đầu tư tư nhân. Ông Tuấn cho rằng nếu TP. HCM mở rộng đô thị về hướng Tây Bắc và Đông Bắc, có thể dành riêng quỹ đất phát triển các dự án cho thuê dài hạn, tạo ra lựa chọn ổn định hơn cho nhóm dân cư không muốn – hoặc không thể – mua nhà.

Phải có chính sách riêng, sản phẩm riêng cho người trẻ

Không thể giải quyết bài toán an cư cho người trẻ nếu tiếp tục áp dụng một khung chính sách chung cho tất cả các nhóm dân cư. Giới phân tích cho rằng, điều cấp thiết nhất hiện nay là phải thiết kế chính sách tín dụng và sản phẩm nhà ở riêng biệt cho nhóm người trẻ – nhóm vừa có nhu cầu ở thật, vừa là lực lượng lao động chủ lực trong đô thị.

“Muốn người trẻ mua được nhà, trước hết họ phải được hỗ trợ tài chính một cách thiết thực. Các gói vay hiện tại ưu đãi lãi suất chỉ trong 2-3 năm đầu không giải quyết được vấn đề, vì thời hạn vay mua nhà thường kéo dài 15–20 năm. Sau giai đoạn ưu đãi, họ sẽ phải gồng mình với lãi suất thả nổi. Điều này vô hình chung đang đẩy người trẻ vào con đường trả nợ cả đời”, ông Đinh Minh Tuấn cảnh báo.

Không ít chương trình vay mua nhà hiện nay được quảng bá là “hướng đến người trẻ”, nhưng theo ông Tuấn, phần lớn mang tính thương mại và tiếp thị để thu hút khách hàng nhiều hơn là phục vụ thật sự cho người trẻ.

Tuy nhiên, tài chính chỉ là một nửa vấn đề. Phần còn lại – và cũng là điểm nghẽn lớn nhất – nằm ở nguồn cung nhà ở vừa túi tiền. Những dự án đáp ứng được cả về giá và vị trí cho người trẻ gần như rất khan hiếm trên thị trường hiện nay. Theo ông Tuấn, nói riêng tại TP. HCM, cần dành riêng một phần quỹ đất tại các khu vực như vành đai 3, vành đai 4 để phát triển dự án nhà ở xã hội hoặc thương mại giá rẻ, phân khúc không chỉ dành cho người thu nhập thấp mà đặc biệt hướng đến nhóm người trẻ thành thị.

“Phải vừa có sản phẩm được thiết kế riêng phù hợp, vừa có chính sách hỗ trợ về tài chính, thì người trẻ mới an tâm dịch chuyển, lên kế hoạch an cư”, ông nói.

Một yếu tố quan trọng khác là phát triển hạ tầng đồng bộ. Việc khuyến khích người trẻ chấp nhận sống ở vùng ven, nơi giá nhà dễ thở hơn, chỉ có thể khả thi khi giao thông kết nối thuận tiện. Ông Tuấn lấy ví dụ về Quốc lộ 13 – tuyến đường huyết mạch nối TP. HCM với Bình Dương – hiện mới chỉ có 6–8 làn xe, thường xuyên tắc nghẽn. “Nếu không mở rộng lên 12 làn như quy hoạch, làm sao người ta di chuyển được? Phải thực hiện ngay để kết nối tốt hơn với thị trường vùng ven thì người trẻ mới lựa chọn dịch chuyện thay vì tiếp tục ở thuê tại khu vực trung tâm”, ông đề xuất.

Rõ ràng, để đưa giấc mơ an cư của người trẻ từ viễn cảnh xa vời thành hiện thực, không thể chỉ trông chờ vào nỗ lực cá nhân. Thị trường nhà ở cần được tái cấu trúc theo hướng toàn diện, trong đó nhóm người trẻ – lực lượng chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu dân số đô thị – phải được coi là đối tượng chính trong các chiến lược phát triển nhà ở và tín dụng dài hạn.