Khó đạt mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp vào năm 2020

Teo tóp

Theo thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đến 1/7/2018, cả nước có 702.710 doanh nghiệp đang tồn tại và đăng ký mã số thuế. Trong đó, chỉ có 560.417 doanh nghiệp có kết quả sản xuất kinh doanh hoặc có chi phí cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Theo ông Phạm Đình Thúy, Vụ trưởng Vụ Thống kê công nghiệp (Tổng cục Thống kê), để đạt mục tiêu có 1 triệu doanh nghiệp vào năm 2020, mỗi năm cả nước phải có khoảng 130.000 doanh nghiệp thành lập mới. Tuy nhiên hiện nay, tỷ lệ doanh nghiệp thành lập mới đang giảm đi trong khi doanh nghiệp ngừng hoạt động tăng cao.

9 tháng đầu năm 2018, số doanh nghiệp thành lập mới tăng 2,8% trong khi số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động tăng 48,1% và số doanh nghiệp giải thể tăng 32,1% so với cùng kỳ 2017. Cứ 100 doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động thì có 77 doanh nghiệp ngừng hoạt động và giải thể.

Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng mục tiêu có 1 triệu doanh nghiệp vào năm 2020 gần như bất khả thi. Vì tốc độ thành lập các doanh nghiệp mới đang giảm dần; trên 5 triệu hộ kinh doanh lại “không muốn lớn”, trong khi xét về bản chất kinh tế, khu vực này đã là doanh nghiệp, đang đóng góp tới 30% GDP và là đội dự bị hùng hậu nhất của cộng đồng doanh nghiệp.

Lãnh đạo VCCI cho rằng điểm nghẽn khiến Việt Nam khó đạt mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp là chưa có chế độ kế toán và chính sách thuế phù hợp cho các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ để bảo đảm các doanh nghiệp này được đối xử công bằng với hộ kinh doanh.

Để khai thông điểm nghẽn này, Chính phủ nên nghiên cứu trình Quốc hội luật sửa đổi các luật kế toán và luật thuế để có thể áp dụng một chế độ kế toán và thuế thật đơn giản, dễ áp dụng cho các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ như các nước khác đã làm.

“Cùng với những nỗ lực cải cách quyết liệt, đồng bộ của Chính phủ trong việc cắt bỏ giấy phép con và các thủ tục hành chính với phương châm tiếp tục cởi trói cho doanh nghiệp, chúng ta sẽ chuyển đổi thành công hộ kinh doanh thành doanh nghiệp”, ông Lộc cho biết.

Số lượng phải đi liền chất lượng

Ông Mạc Quốc Anh, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội đánh giá mục tiêu có 1 triệu doanh nghiệp vào 2020 gần như khó đạt được, vì tỷ lệ doanh nghiệp thành lập mới thấp, doanh nghiệp quay lại thị trường ít trong khi tỷ lệ doanh nghiệp dừng cuộc chơi cao hơn nhiều.

Hơn nữa, việc Ngân hàng Thế giới đánh tụt bậc xếp hạng môi trường kinh doanh của Việt Nam cũng khiến hoạt động của doanh nghiệp Việt khó khăn hơn. Bên cạnh đó, thị trường của doanh nghiệp Việt Nam đang ngày càng teo tóp và phụ thuộc doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Có 95% doanh nghiệp khởi nghiệp phải rời thị trường trong 3 năm đầu tiên.

“Mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp vừa khó để đạt được về con số vừa khó đạt chất lượng. Chúng ta phải xác định trong 1 triệu doanh nghiệp đó có bao nhiêu doanh nghiệp dẫn dắt, đầu tàu kéo theo hàng trăm doanh nghiệp vệ tinh làm phụ trợ và đủ khả năng cạnh tranh với doanh nghiệp FDI.

Bởi bức tranh doanh nghiệp dẫn dắt ở Việt Nam còn rất mờ. Chúng ta cũng phải có những doanh nghiệp lớn như thế thì phát triển doanh nghiệp mới nhanh được”, ông Mạc Quốc Anh đánh giá.

Ông Phạm Đình Thúy cho rằng Chính phủ phải giữ được ổn định kinh tế vĩ mô để doanh nghiệp yên tâm đầu tư, đồng thời chỉ đạo đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm mạnh mẽ hơn nữa các rào cản kinh doanh. Bên cạnh đó, có sự hỗ trợ để doanh nghiệp có đủ vốn, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư phát triển khoa học công nghệ, đào tạo lao động...

“Việt Nam hiện có trên 5,14 triệu hộ kinh doanh cá thể, trong đó có khoảng 2,3% hộ có đủ điều kiện để phát triển thành doanh nghiệp”, ông Thúy đánh giá.

Là người đại diện cho doanh nghiệp, ông Tô Hoài Nam, Tổng Thư ký Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho rằng Chính phủ ban hành nhiều văn bản để tạo sự thay đổi trong môi trường kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính, chỉ đạo các ngành như thuế, hải quan, ngân hàng để hỗ trợ doanh nghiệp.

Về khung chính sách, chúng  ta đã làm tích cực, nhưng kết quả trên thực tế không được như mong muốn. Năm 2017, Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đã xây dựng đề án các mục tiêu để đạt 1 triệu doanh nghiệp vào 2020.

Trong đó, tập trung chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp. Muốn đạt được 1 triệu doanh nghiệp phải có chính sách hỗ trợ đặc biệt cho hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp. Với 5,7 triệu hộ kinh doanh chỉ cần 10% trong đó chuyển lên doanh nghiệp là chúng ta có thể đạt mục tiêu.

“Môi trường kinh doanh của chúng ta rất khó cho doanh nghiệp khởi nghiệp và chưa tạo nên sức hút để hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp. Bởi  doanh nghiệp khó vay vốn tín dụng bằng tín chấp và trợ giúp cho doanh nghiệp bằng quyền tài sản của doanh nghiệp chưa thực hiện được nhiều, chống hàng giả hàng nhái chưa được như mong muốn.

Dù việc thanh tra, kiểm tra đã hạn chế nhiều nhưng hộ kinh doanh vẫn sợ hãi điều đó”, ông Tô Hoài Nam nêu thực trạng.

Ông Nam cũng nhấn mạnh, đạt mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp phải đồng nghĩa với đảm bảo tiêu chí như lao động, quy mô vốn, tỷ lệ doanh nghiệp xuất nhập khẩu, đóng góp ngân sách tốt hơn… Từ đó, con số 1 triệu doanh nghiệp thực sự có ý nghĩa về chất lượng chứ không chỉ đơn thuần là số lượng.

Xem thêm >> Chân dung ‘bộ tứ huyền thoại’ của giải đua F1