Kỷ niệm ngày báo chí cách mạng Việt Nam: Làm báo thời công nghệ
Nhà báo Lê Cảnh Nhạc -
20/06/2021 15:18 (GMT+7)
(VNF) - Tháng 3/2010, đến thăm tòa soạn The New York Times (The Times), tờ báo danh tiếng nhất trong lịch sử Hoa Kỳ, thành lập năm 1851, với số lượng phát hành hàng triệu bản mỗi ngày, tôi ngạc nhiên khi nghe tin khoảng dăm năm nữa báo này có thể sẽ ngừng xuất bản báo giấy. Báo này đang đối diện với tình trạng sụt giảm doanh thu liên tục nhiều năm. Các chi phí, nhân lực được cắt giảm. Chiến lược số hóa gấp rút được triển khai, mở ra hướng phát triển mới. Và sau này, tôi đã chứng kiến cú lội ngượ
Ảnh minh họa
Bắt đầu một thời kỳ mới của ngành báo chí với câu hỏi nóng bỏng: Khi công nghệ thay đổi, các thiết bị điện tử lên ngôi, những tờ báo giấy sẽ chuyển mình như thế nào để sống sót và tiếp tục phát triển. The New York Times thực sự xứng đáng là người dẫn đường khi tiên phong chuyển đổi số bằng kho tàng nội dung không giới hạn của họ.
Ngay sau đó, họ đã tận dụng triệt để sức mạnh lan truyền của các nền tảng mạng xã hội phổ biến. Họ chọn Facebook, Facebook Live và Snapchat làm kênh giao tiếp với độc giả bằng các định dạng content hiện đại là VR (trải nghiệm thực tế ảo) và video 360 độ. Song song với đó là sự phát triển của phiên bản di động và đẩy mạnh các ứng dụng Cooking, Crossword, tạo sản phẩm độc lập với nội dung của tờ báo, hoạt động trên nền tảng web lẫn tích hợp trong phiên bản di động của ứng dụng The New York Times…
Trở về Việt Nam, tôi thực sự lo lắng cho tương lai của tờ báo Gia đình và Xã hội mà mình phụ trách và tập trung nguồn lực để phát triển báo điện tử. Ngày đó, mới có vài ba báo điện tử có sức lan tỏa trong thị trường báo chí như VnExpress, Dân trí, VietNamNet. Còn trang thông tin điện tử của một số tờ báo có tên tuổi, lượng phát hành lớn thì vẫn còn rất nghèo nàn. Thậm chí nhiều báo chưa có trang thông tin điện tử.
Trước khi về báo Gia đình và Xã hội, tôi làm Tổng biên tập tạp chí Gia đình và Trẻ em. Từ 2005, tôi đã xây dựng trang thông tin điện tử Giadinh.net.vn và triển khai phiên bản thử nghiệm. Đầu năm 2007, tôi nhận quyết định làm Tổng biên tập Gia đình và Xã hội. Trang thông tin điện tử Giadinh.net.vn mới định hình, đi vào hoạt động được gần 2 năm, nếu không có điều kiện đầu tư và tổ chức tốt đội ngũ làm báo điện tử thì sẽ không phát triển được, gây tốn kém kinh phí cho tờ tạp chí với lực lượng rất mỏng.
Tôi báo cáo lãnh đạo, xin đưa toàn bộ trang thông tin điện tử Giadinh.net.vn cùng đội ngũ cán bộ, biên tập viên về và thành lập phòng Báo điện tử của báo Gia đình và Xã hội. Báo Gia đình và Xã hội là một trong số các báo sớm có trang thông tin điện tử. Nhờ có cách tiếp cận riêng nên Giadinh.net đã sớm chiếm lĩnh bạn đọc, có số lượng bạn đọc đứng tốp đầu các trang thông tin điện tử thời bấy giờ, đặc biệt là về đề tài gia đình.
Tôi nhận thấy đội ngũ cán bộ phóng viên của báo Gia đình và Xã hội trẻ trung, năng động, yêu nghề, cần kích hoạt động lực sáng tạo và quy tụ sức mạnh tổng hợp của toàn tòa soạn để phát triển báo điện tử. Với tiềm năng đó báo điện tử Giadinh.net sẽ là tờ báo mạng đầy tiềm năng, có thể làm nên chuyện.
Ngoài việc phát triển các ấn phẩm chuyên san, chuyên đề, nâng cao chất lượng các số báo ra thường kỳ, tôi chủ trương đẩy mạnh phát triển báo điện tử Giadinh.net. Việc đầu tiên là triển khai tòa soạn hội tụ. Phân công một Phó Tổng biên tập trực tiếp phụ trách báo điện tử. Tất cả phóng viên đều tác nghiệp song hành báo in và báo điện tử với cơ chế giao định mức cụ thể, chi tiết. Thu nhập có giới hạn tối thiểu nhưng không có giới hạn tối đa, tùy thuộc vào năng lực và kết quả làm việc của từng người vì mọi kết quả đều có thể định lượng, đong đếm được, căn cứ vào số lượng bạn đọc và mức độ hoàn thành các định mức theo quy ước tập thể về cách tính đã được toàn tòa soạn thông qua. Báo vươn lên tự chủ một trăm phần trăm kinh phí hoạt động. Đời sống cán bộ phóng viên ổn định và ngày càng được nâng cao. Uy tín của báo in và báo điện tử được khẳng định.
Đến nay, mặc dù tôi rời nhiệm sở đã gần 3 năm nhưng báo điện tử Giadinh.net vẫn liên tục phát triển. Thế hệ lãnh đạo báo nối tiếp đã kế thừa và phát huy rất tốt thế mạnh của báo điện tử, mang về doanh thu gấp nhiều lần so với các ấn phẩm báo giấy và là cơ sở nền tảng để duy trì ổn định và phát triển tờ báo Sức khỏe và Đời sống trong điều kiện sát nhập hai tờ báo.
Ông Arthur Sulzberger Chủ tịch của The New York Times đã có lần cho biết, một ngày nào đó có thể sẽ chấm dứt hoạt động của báo in. Ông Eric Jackson, Giám đốc điều hành Genesys Telecommunications Laboratories từ năm 2012 đã chỉ ra rằng: “The New York Times là tờ báo lớn và được biết tới nhiều nhất trên thế giới nhưng doanh thu quảng cáo sụt giảm liên tục… Với xu thế hiện tại khó có thể tiếp tục duy trì đến sau năm 2015. Một tờ báo lớn như The New York Times mà khó tồn tại như vậy thì ngành công nghiệp báo giấy của Mỹ cũng sẽ rất khó khăn”.
Thế nhưng, các bí kíp chuyển đổi số đã giúp tờ báo này chế ngự tình huống, mang về nguồn doanh thu chưa có đối thủ với 800 triệu USD vào cuối năm 2020. Doanh thu từ theo dõi thuê bao (subscription) trên nền tảng số của báo này đã tăng 40% qua mỗi năm. Mặc dù quảng cáo in ấn trên The New York Times trung bình giảm khoảng 18% mỗi năm nhưng được bù đắp bởi sự tăng lên của các thuê bao theo dõi và các mẫu quảng cáo điện tử - thứ giúp tăng doanh thu và lợi nhuận cho họ qua từng năm.
Mark Thompson, CEO của The New York Times đã nói rằng: “Những kết quả này cho thấy sức mạnh và tiềm lực tương lai của các chiến lược kỹ thuật số, hứa hẹn đưa đến cho The Times doanh thu đáng kể.”
Nhiều chuyên gia trên toàn cầu đã cảnh báo về “cái chết của báo in”. Điều này chắc chắn chưa xảy ra ngay. Bởi vẫn còn một bộ phận rất lớn độc giả đã quen, đã tin và đã yêu với mùi giấy mực của báo giấy. Tuy nhiên khó khăn với báo giấy trước một xu hướng điện tử hóa là điều đến giờ ai cũng phải thừa nhận. Để tiếp tục tồn tại và phát triển, các báo cần phải tự làm mới mình, nâng cao chất lượng, phát triển theo những thế mạnh riêng. Đó là những yêu cầu thiết yếu mà mỗi tờ báo cần vươn tới.
Làm báo trong kỷ nguyên công nghệ đặt ra nhiều thách thức mới nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội phát triển chưa từng có trong lĩnh vực báo chí. Chúng ta đã chứng kiến thành công của những gã khổng lồ trong làng công nghệ như Facebook hay Google. Vậy còn những tờ báo nào đang lúng túng, thậm chí chưa đưa công nghệ vào mô hình kinh doanh của mình, cần sớm có chiến lược thay đổi để thích nghi và phát triển. Đứng ngoài công nghệ là nguy cơ tiềm ẩn, báo trước cho giai đoạn tự hủy diệt của bất kỳ tờ báo nào.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương
(CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng,
nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn
và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh
thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu
cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng
thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao
đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
(VNF) - Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ đầu tư vào lĩnh vực giáo dục. Với quy mô hơn 25 triệu học sinh, sinh viên trên toàn quốc trong năm học 2024 - 2025 và tỷ lệ trường mầm non ngoài công lập vượt trội hơn công lập. Lĩnh vực này không chỉ thu hút dòng vốn trong nước mà còn luồng vốn quốc tế lớn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục quốc dân.
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng: "Đây có thể coi là thời điểm không thể chậm trễ hơn phải khắc phục những thiếu hụt kể trên, khơi dậy sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, góp phần thực hiện thành công mục tiêu chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030 và 2045 đã được đề ra"
(VNF) - Để kinh tế tư nhân thực sự phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng: Việt Nam cần một “cuộc đổi mới lần hai”. Theo đó, chỉ với một thể chế minh bạch, môi trường bình đẳng và cơ chế khuyến khích đổi mới sáng tạo, khu vực tư nhân mới có thể phát huy đầy đủ vai trò “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Mới đây, Hà Nội đã thông qua nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên tuyến hai bên sông Tô Lịch.