Nước Mỹ với khoảng 336 triệu dân đang thiếu 6 - 7 triệu nhà ở vừa túi tiền cho người lao động thu nhập thấp. Nước Đức với 84 triệu dân cũng đang thiếu 1-2 triệu nhà ở. Vì thế, Việt Nam với 100 triệu dân thiếu nhà ở cũng là điều không tránh khỏi. Vấn đề quan trọng nhất là nhà nước làm thế nào để giảm dần tình trạng thiếu nhà ở, nhất là có chính sách ra sao để những người có thu nhập thấp có thể có nhà ở. Tất nhiên, mục tiêu là cố gắng giảm dần, chứ không phải là chấm dứt tình trạng thiếu nhà ở.
Trước kia, giai đoạn bao cấp, nhà nước bỏ tiền xây nhà ở rồi phân cho cán bộ, công nhân viên nhà nước. Nhưng nguồn lực nhà nước cũng có hạn nên quỹ nhà ở nhà nước thời kỳ này là không đáng kể. Và điều đương nhiên là sự bất bình đẳng trong câu chuyện phân nhà nhà nước cũng xuất hiện. Giai đoạn tiếp sau đó là “hóa giá nhà nhà nước“ đã đưa đến kết quả sau cùng là nhà sở hữu của nhà nước chuyển thành nhà sở hữu tư nhân. Cùng với đó, quá trình đô thị hóa manh nha và ngày càng đậm nét với công cuộc đổi mới kinh tế đã khiến vấn đề nhà ở ngày càng quan trọng.
Năm 2005, Luật Nhà ở ra đời, lần đầu tiên có quy định về nhà ở xã hội. Điều 33 của luật quy định, nhà ở do nhà nước hoặc tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng để cho một số đổi tượng nhất định như cán bộ, công chức, viên chức, công nhân có thu nhập thấp… thuê hoặc thuê mua (nhà ở xã hội - NƠXH).
Luật Nhà ở năm 2014 tiến thêm một bước khi định rõ NƠXH là nhà ở có sự hỗ trợ của nhà nước cho các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở theo quy định của luật này. Các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội bao gồm: người có công với cách mạng, hộ gia đình nghèo và cận nghèo tại khu vực nông thôn, người thu nhập thấp , hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị, người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp… Tuy nhiên, để được hưởng chính sách hỗ trợ, các đối tượng này còn phải đáp ứng các điều kiện theo quy định của luật và các quy định đặc thù khác.
Suốt từ khi NƠXH của Đức xuất hiện vào những năm 1871 cho đến năm 1990 thì NƠXH chỉ là để cho thuê và là cho thuê lâu dài. Phương châm thời kỳ này là một khi được hỗ trợ sẽ là hỗ trợ dài lâu. Vào năm 1987, toàn nước Đức có khoảng 3,9 triệu nhà ở xã hội.
Từ 1991 đến nay, chính sách NƠXH ở Đức có một số thay đổi và sự thay đổi này dẫn đến giảm nhà ở xã hội, năm 2001 còn 1,8 triệu căn và hiện tại chỉ còn 1,1 triệu căn.
Những thay đổi cụ thể như sau. Thứ nhất là có quy định về vốn đầu tư, nhà nước hỗ trợ 80%, 20% còn lại các doanh nghiệp xây NƠXH tự lo. Thứ hai, có sự ràng buộc về thời gian: 10 năm đầu cho thuê với lãi suất bằng 0, từ năm thứ 11 đến 15 có lãi suất 1% - 2% và từ năm thứ 16 trở đi theo lãi suất bình thường trên thị trường. Doanh nghiệp cũng bị ràng buộc cho thuê NƠXH với giá thuê thấp hơn thị trường trong 15 năm đầu. Từ năm thứ 16, doanh nghiệp có quyền bán nhà đang cho các đối tượng thuê theo quy định, đương nhiên phải ưu tiên bán cho người đang thuê có nhu cầu mua. Quy định ràng buộc thời gian này ở một số bang của Đức có khi lên đến 20 – 25 năm, thậm chí ở Munic là 40 năm.
Hiện nay, liên minh đảng cầm quyền đang chuẩn bị một dự luật mới về NƠXH mà nội dung chủ yếu là quay lại cách tiếp cận của luật trước 1990. Có nghĩa là nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp xây nhà để cho thuê và cho thuê lâu dài, không có chuyện sẽ bán sau một khoảng thời gian nhất định.
Tiêu chí để được thuê nhà ở xã hội ở các nước là thu nhập. Thu nhập hộ gia đình chỉ đến một mức độ nhất định thì thuộc diện được thuê, được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp xác nhận được thuê nhà ở giá thấp.
Bên cạnh chính sách thuê NƠXH, các nước còn có một chính sách khác cũng nhằm giải quyết nhà ở cho các hộ gia đình thu nhập thấp đó là hỗ trợ tiền nhà. Theo đó, nhà nước hỗ trợ khoản tiền này để các hộ gia đình thuê nhà ở trên thị trường với giá thuê nhà do thị trường định đoạt. Hiện ở Đức có khoảng 600.000 hộ gia đình đang nhận khoản hỗ trợ tiền nhà.
Khoản hỗ trợ tiền nhà này ở Đức phụ thuộc vào 3 yếu tố: một là thu nhập, hai là tiền thuê nhà trên thị trường phân ra các mức độ 1, 2, 3… và số thành viên hộ gia đình. Ví dụ như hộ gia đình 1 thành viên sống ở khu vực có mức độ tiền thuê nhà là 1 thì thu nhập tháng tối đa là 1.373 euro, hộ gia đình 2 thành viên là 1.854 euro.
Sơ lược về chính sách giữa Việt Nam và Đức, có thể thấy mấy điểm khác nhau cơ bản như: Đức không có chuyện bán nhà ở xã hội, mà cho thuê theo phương châm càng lâu càng tốt, thông thường từ 15 năm trở lên; Việt Nam lại chú trọng bán, đặc biệt khoảng thời gian ràng buộc bán lại quá ngắn, cụ thể là bên thuê mua, bên mua nhà ở xã hội không được bán lại nhà ở trong thời hạn tối thiểu là 5 năm, kể từ thời điểm thanh toán hết tiền thuê mua, tiền mua nhà ở.
Hình thức hỗ trợ doanh nghiệp xây nhà của nhà nước ở Đức chủ yếu là hỗ trợ cho doanh nghiệp vay với lãi suất ưu đãi. Ngược lại doanh nghiệp phải cam kết cho đối tượng thụ hưởng chính sách thuê nhà ở do mình xây dựng thuê với giá thấp hơn thị trường do nhà nước quy định tiền thuê nhà theo vùng. Như vậy, đối tượng được thuê nhà ở xã hội ở Đức không được hưởng thêm khoản hỗ trợ nào khác từ nhà nước. Căn cứ để được thuê nhà ở xã hội là thu nhập hộ gia đình không phân biệt là công chức, viên chức, công nhân, người lao động khác ở khu vực công hay khu vực tư.
Bên cạnh chính sách thuê nhà ở xã hội, các nước còn có chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà bằng một khoản gọi là hỗ trợ tiền nhà. Căn cứ để được hưởng khoản tiền này cũng vẫn là thu nhập.
Như vậy, cùng là một vấn đề, nhưng chính sách nhà ở của Việt Nam có vẻ khác căn bản với một số nước. Mỹ, Đức, Áo luôn tiếp cận theo hướng những người không đủ điều kiện thuê nhà ở trên thị trường với giá thuê nhà do thị trường quyết định sẽ được xem xét cấp một loại giấy tờ kiểu như xác nhận được thuê nhà ở xã hội. Trong khi đó, ở Việt Nam, mặc dù luật quy định NƠXH có thứ tự ưu tiên là để cho thuê, thuê mua và bán nhưng trong thực tiễn trọng tâm vẫn đặt vào xây NƠXH để bán.
Và đây chính là điểm khác biệt lớn gây ra khó khăn cho người nghèo tiếp cận nhà xã hội. Nguyên nhân rất đơn giản là đối tượng thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội ở cả ta và các nước là giống nhau, tức người thu nhập thấp. Đã thu nhập thấp thì làm sao có khả năng mua nhà, ấy thế nhưng Việt Nam lại đi theo hướng cho dù thu nhập thấp vẫn hỗ trợ để các đối tượng này mua nhà ở xã hội. Thực tế cho thấy, có rất ít người mua được NƠXH và có mua được thì phải gánh một khoản nợ khổng lồ với lãi suất đáng kể.
Tags:
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
(VNF) - Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ đầu tư vào lĩnh vực giáo dục. Với quy mô hơn 25 triệu học sinh, sinh viên trên toàn quốc trong năm học 2024 - 2025 và tỷ lệ trường mầm non ngoài công lập vượt trội hơn công lập. Lĩnh vực này không chỉ thu hút dòng vốn trong nước mà còn luồng vốn quốc tế lớn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục quốc dân.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Tuyến đường Bạch Đằng tiếp tục dẫn đầu bảng giá đất tại Đà Nẵng trong dự thảo bảng giá đất mới, với 350 triệu đồng/m2, dự kiến áp dụng từ ngày 1/1/2026.
