- Thưa ông, xin ông cho biết khái quát về đầu tư và dịch chuyển thương mại?
Tiến sĩ Võ Trí Thành: Trước khi bàn về làn sóng đầu tư của doanh nghiệp Trung Quốc, đầu tiên phải hiểu rõ tại sao doanh nghiệp nước ngoài lại đầu tư vào Việt Nam và ngược lại tại sao chúng ta lại luôn phải thu hút đầu tư.
Thứ nhất, doanh nghiệp đem tiền ra nước ngoài đầu tư nhằm khai thác thị trường bản địa bởi người dân bản xứ sẽ giúp họ tăng sức mua, tăng quy mô doanh nghiệp. Thứ đến, họ tận dụng lợi thế của quốc gia địa phương, tránh các hàng rào thương mại khi xuất nhập khẩu. Thêm nữa là đầu tư ra nước ngoài để tận dụng doanh nghiệp đó như một cái “trục” để xoay chuyển tình thế.
Ví dụ như một quốc gia tham gia vào một hiệp định thương mại tự do với một số quốc gia mà Công ty Mẹ của doanh nghiệp không có những lợi thế, bởi quốc gia của họ không tham gia vào hiệp định thương mại đó, thì doanh nghiệp sẽ nhắm vào các lợi thế đó để đầu tư vào. Đặc biệt là “né” được các hàng rào bảo hộ mà quốc gia khác đang đưa ra áp dụng vào quốc gia của họ.
Doanh nghiệp nước ngoài cũng có thể đầu tư dưới dạng đầu cơ. Rõ nhất là các quỹ đầu tư ngắn hạn, chỉ trong thời gian ngắn, có lợi nhuận họ sẽ nhanh chóng rút vốn…
Trò chơi thị trường phụ thuộc vào cách mở cửa của quốc gia, tất nhiên có ảnh hưởng từ bối cảnh quốc tế khác giữa các quốc gia khác để doanh nghiệp nước ngoài hướng đến đầu tư.
Ngược lại, cũng cần phải suy nghĩ tại sao các nước trên thế giới lại liên tục muốn tăng thu hút đầu tư nước ngoài, nhất là các nước kém phát triển hay đang phát triển như Việt Nam. Nguyên nhân bởi các nước thiếu vốn phát triển, qua làn sóng đầu tiên quốc gia mới nổi có thể học hỏi về công nghệ, kỹ năng và cuối cùng là giải quyết vấn đề việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân.
- Xin ông phân tích rõ hơn về cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung và làn sóng dịch chuyển đầu tư vào Việt Nam?
Cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung có thể nhanh chóng kết thúc nhưng cũng có thể kéo dài, nó có tác động trực tiếp và gián tiếp đối với Việt Nam bởi Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất, còn Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Tác động trực tiếp sẽ làm tăng hoặc giảm giá trị xuất nhập khẩu của nước ta. Mặt khác, cả hai quốc gia đều là nhà đầu tư nằm trong Top 10 vào Việt Nam. Tác động gián tiếp bởi đây là hai quốc gia lớn nhất về kinh tế trên thế giới nên “sức khỏe” của hai nền kinh tế này sẽ ảnh hưởng gián tiếp đến nền kinh tế có độ mở khá lớn của Việt Nam từ đầu tư, thương mại đến tài chính…
Trong các tác động nêu trên thì “trong nguy có cơ - trong cơ có nguy”, đây có thể là thời điểm “đục nước béo cò” nhưng cũng có thể trở thành “trâu bò đánh nhau ruồi muỗi chết”. Trong ngắn hạn, đây là cơ hội dịch chuyển đầu tư đối với doanh nghiệp Việt Nam. Nhưng nếu cuộc chiến này bùng phát, tác động xấu đến kinh tế thế giới thì tác động tiêu cực sẽ nhiều hơn. Đơn giản như nhu cầu nhập khẩu của Hoa Kỳ vẫn thế, nếu không nhập khẩu từ Trung Quốc thì có thể nhập khẩu từ các quốc gia khác. Nhưng nếu kéo dài sẽ khiến nhu cầu nhập khẩu hàng hóa của Mỹ giảm, dẫn tới ảnh hưởng đến tất cả các quốc gia xuất khẩu vào Mỹ.
Khi sự dịch chuyển đầu tư mà hầu hết các doanh nghiệp tập trung vào việc “né” hàng rào kỹ thuật về thương mại thì cần lưu ý đến phạm vi về một loạt cam kết của Việt Nam như trong các hiệp định thương mại tự do như FTA, ASEAN - Trung Quốc…
Cụ thể, khi Trung Quốc muốn phát triển lên một nấc thang cao hơn thì việc doanh nghiệp của họ đầu tư ra nước ngoài có thể đem theo những công nghệ, kỹ thuật không tốt. Bởi vậy phải lưu ý tránh là nơi để họ “đổ” công nghệ kém, trở thành “bãi rác công nghiệp”. Câu chuyện này không chỉ là doanh nghiệp Trung Quốc mà của bất cứ doanh nghiệp đầu tư nước ngoài nào vào Việt Nam.
Thứ hai, nếu doanh nghiệp đầu tư với mục đích cơ bản chỉ dùng để “né” sự phong tỏa hàng rào kỹ thuật của một số quốc gia thì sức lan tỏa, kỹ năng của họ không hề cao. Theo nghĩa kết nối với doanh nghiệp bản địa.
Vấn đề thứ ba là mục đích đầu tư chỉ để gian lận xuất xứ. Hàng hóa của họ chỉ dùng nhãn mác Việt Nam để tránh né sự phong tỏa. Để xảy ra vấn đề này sẽ kéo theo một loạt sự áp đặt các biện pháp hạn chế, tự vệ của các quốc gia đang hợp tác với Việt Nam như tự vệ thương mại, điều tra xuất xứ, điều tra bán phá giá… Đây sẽ là nguy hại cực lớn đối với các ngành hàng sản xuất Việt Nam, ảnh hưởng đến uy tín của hàng vạn doanh nghiệp xuất nhập khẩu đang kinh doanh chân chính.
- Ông có thể nói rõ hơn về vấn đề thâu tóm doanh nghiệp hay không?
Cùng với các dịch chuyển đầu tư do cuộc chiến thương mại là về vấn đề thâu tóm doanh nghiệp. Phải nói rõ về bản chất đây là một cuộc chơi công bằng trong thị trường do xuất phát từ nhu cầu thực tế của cả hai bên mua và bán.
Thế nhưng có hai lý do cần quan tâm sâu xa nếu thực sự mong muốn sự lớn lên của doanh nghiệp trong nước. Nếu doanh nghiệp phát triển bình thường, chủ đầu tư có thể bán đi, lấy vốn để đầu tư doanh nghiệp mới… Nhưng ngược lại cũng có những trường hợp thâu tóm không phải để tái đầu tư hay phát triển mà dòng tiền ấy không được sử dụng hiệu quả để kinh doanh phát triển là không tốt.
Đáng lưu tâm hơn khi đây là “cuộc chơi” không mang tính thuần túy thị trường mà trở thành một phương thức “len lỏi" gây ảnh hưởng đến sự vận hành lành mạnh của nền kinh tế nước ta hay các doanh nghiệp trong nước. Đây thực ra không phải là câu chuyện mới mà là vấn đề an ninh kinh tế của các quốc gia trên thế giới. Có thể kể ra rất nhiều dự án sáp nhập doanh nghiệp của Mỹ, Anh, Pháp… cũng phải đưa ra Quốc hội xem xét, đánh giá bởi liên quan đến an ninh, năng lượng, công nghệ, kỹ thuật độc quyền…
Tóm lại, thị trường có sự vận động và quy luật của nó. Cái khéo, cái giỏi, cái khôn ở đây là biết tận dụng cơ hội để các doanh nghiệp Việt phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh. Chúng ta đã có cách thức mở cửa hội nhập, ổn định kinh tế vĩ mô, tái cấu trúc nền kinh tế. Môi trường kinh doanh của Việt Nam đang ngày càng cạnh tranh, phù hợp các cam kết quốc tế nhưng vẫn phải tạo được dư địa chính sách để hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Đất nước ta nay đã khác, lực lượng doanh nhân cũng khác nên cần là doanh nhân “xả thân” hơn vì chính doanh nghiệp của mình, cần học hỏi để “biết chơi” bài bản và chuyên nghiệp hơn chứ không phải lo sợ bất cứ sự thâu tóm nào.
- Xin cảm ơn ông!
Tags:
(VNF) - Theo ông Võ Hoàng Hải - Phó Tổng Giám đốc Nam Á Bank, sự tăng trưởng trong GDP có lan tỏa được đến người dân không khi họ vẫn thắt chặt chi tiêu, tỷ lệ nợ đối với tiêu dùng cá nhân còn rất hạn chế?
(VNF) - Để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% trở lên trong năm 2025, GS.TSKH Nguyễn Mại cho rằng cần phải lưu ý đến tình hình sản xuất, mở rộng, nâng cao năng lực của doanh nghiệp.
(VNF) - “Cuộc cách mạng” tinh gọn bộ máy được đánh giá sẽ tạo ra những thay đổi quan trọng trong cơ cấu thu – chi ngân sách, thúc đẩy sự chuyển động nhanh, mạnh, hiệu quả của bộ máy hành chính, mang lại lợi ích rất lớn cho nền kinh tế trong dài hạn.
(VNF) - Để tạo được đột phá trong cải cách thể chế, Luật sư Nguyễn Tiến Lập, trọng tài viên Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam, cho rằng phải từ bỏ được tư duy không quản được thì cấm.
(VNF) - Trong nền kinh tế có chế độ tỷ giá tương đối cố định như Việt Nam, chính sách tiền tệ sẽ ít hiệu quả hơn so với chính sách tài khóa, vì vậy trong ngắn hạn, đẩy mạnh giải ngân nguồn vốn đầu tư công hiệu quả sẽ mang lại tác động tích cực hơn.
(VNF) - PGS-TS Trần Đình Thiên - Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng cao cần cách tiếp cận khác thường. Theo đó, để hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam đặt mục tiêu và hướng đi trong năm 2025 là tập trung phát triển kinh tế số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và kinh tế xanh.
(VNF) - Ông Nguyễn Hoàng Linh, Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản lý Quỹ VCBF cho biết: Trong cơ cấu vốn đầu tư toàn xã hội, thực tế đầu tư tư nhân mới chiếm tỷ trọng cao nhất. Trong những năm gần đây, đầu tư tư nhân tăng trưởng rất chậm, năm 2023 là gần 3% năm 2024 là khoảng 8 - 9%, thấp hơn mức tăng trưởng trung bình 15% của các năm trước dịch.
(VNF) - Về quyết định Mỹ áp thuế 25% với mặt hàng sắt thép của tất cả các nước, một số doanh nghiệp sắt thép khẳng định khi các doanh nghiệp ở các nước khác cũng chịu cùng chung mức thuế như Việt Nam khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt sẽ cao hơn.
(VNF) - Trong những năm qua, chúng ta thường tiếp cận với thông tin rằng tăng trưởng GDP của Việt Nam chủ yếu dựa vào khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), còn doanh nghiệp tư nhân trong nước chỉ đóng góp rất ít, thậm chí chỉ chiếm 10% GDP. Tuy nhiên, thông tin này không chính xác và đã trở nên lạc hậu, theo chia sẻ của doanh nhân Đỗ Cao Bảo, thành viên HĐQT tập đoàn FPT.
(VNF) - Ông Phan Đức Hiếu - Uỷ viên thường trực, Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội khẳng định, nếu chúng ta phát huy được năng lực của doanh nghiệp nội địa cũng như nguồn lực trong nước thì sự phát triển sẽ bền vững và lâu dài hơn.
(VNF) - Khi nhu cầu đầu tư và tích trữ vàng của người dân vẫn duy trì ở mức cao, thị trường vàng trở nên sôi động nhưng cũng tiềm ẩn nhiều biến động. Chính vì vậy, việc đưa ra các giải pháp quản lý hiệu quả không chỉ giúp ổn định thị trường mà còn góp phần đảm bảo sự minh bạch, hạn chế rủi ro và bảo vệ quyền lợi của người dân.
(VNF) - Để có được mức tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số, Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI khẳng định: Thể chế là yếu tố mang tính quyết định việc chúng ta tiến hay lùi và vươn mình đến đâu.
(VNF) - Để nền kinh tế có thể đảm bảo tốc độ tăng trưởng trong 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số nếu có điều kiện thuận lợi, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP. HCM cho rằng, chúng ta cần thực thi chính sách tiền tệ linh hoạt và theo diễn biến của thị trường, kèm theo đó là cần có những công cụ dự báo tốt, việc điều hành chính sách mang tính kịp thời hơn, tránh trường hợp sự việc đã xảy ra chúng ta mới tìm cách ứng phó thì sẽ không kịp bởi chính sách tiền tệ thường có độ trễ.
(VNF) - Về mục tiêu tăng trưởng 8%, thậm chí đạt hai con số nếu điều kiện thuận lợi, trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, đây là mục tiêu cao, nhiều thách thức nhưng có thể đạt được và cần quyết tâm đạt được để tạo đà tăng trưởng bứt phá cho kỷ nguyên phát triển mới.
(VNF) - Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số trong dài hạn. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động khó dự đoán, những khó khăn và thách thức trong nước vẫn khó đoán định thì việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng như trên dường như không phải dễ dàng.
(VNF) - PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP. HCM) cho rằng câu chuyện của năm sau sẽ là sự đánh đổi giữa lãi suất và tỷ giá. Nếu muốn giảm lãi suất, Chính phủ phải hy sinh tỷ giá và ngược lại.
(VNF) - Để duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025, việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô với sự kết hợp cân bằng hơn giữa các chính sách tiền tệ và tài khóa là điều cần thiết. Trong thời gian tới, các chính sách phối hợp là rất quan trọng để hỗ trợ phục hồi kinh tế.
(VNF) - Trong bối cảnh nền kinh tế quốc dân còn nhiều khó khăn phía trước, kinh tế thế giới có nhiều biến động khó đoán, các động lực tăng trưởng cũ đã cạn, thì doanh nghiệp tư nhân được xem là sự kỳ vọng của nền kinh tế. Bởi vậy, đẩy mạnh cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh là điều hết sức quan trọng để doanh nghiệp tư nhân phát huy tối đa tiềm lực và phát triển mạnh mẽ.
(VNF) - Trong một thế giới VUCA (Biến động – Không chắc chắn – Phức tạp – Mơ hồ) thì có một điều ngày càng trở nên rõ ràng hơn là vai trò và vị thế không ngừng gia tăng của Việt Nam. Việc trở thành đối tác chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ cùng với đó là sự nâng cấp mối quan hệ ngoại giao với nhiều quốc gia lớn đã đưa vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế gia tăng và mở ra những vận hội mới cho đất nước.
(VNF) - Nhân dịp Xuân Ất Tỵ 2025, ông Norman Lim - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Singapore tại Việt Nam (SingCham Việt Nam) đã chia sẻ với Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance về những triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm mới với những yếu tố định hình tăng trưởng bền vững.
(VNF) - Trao đổi cùng Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương, khẳng định chính hệ thống pháp luật hiện nay là “thủ phạm” khiến chúng ta tự trói buộc chính mình, kìm hãm sự phát triển. Ông cho rằng nếu khơi thông điểm nghẽn này thì việc kinh tế Việt Nam tăng trưởng hai con số là điều hoàn toàn có thể đạt được.
(VNF) - Giám đốc Quốc gia, Viện Tony Blair tại Việt Nam cho rằng, nền tảng thiết yếu để một Trung tâm tài chính quốc tế thành công là ở thiết kế thể chế.
(VNF) - TS Phạm Hùng Tiến - Chuyên gia về đầu tư FDI chỉ ra rằng, các tỉnh Phía Bắc có giá trị xuất khẩu thuộc nhóm dẫn đầu cả nước nhưng lại nằm ngoài nhóm 10 thu ngân sách lớn. Điều này phần nào cho thấy, phần nhận được từ các "kỳ tích" xuất khẩu mà doanh nghiệp FDI mang lại là không tương xứng, thậm chí là rất ít.
(VNF) - Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành khẳng định, các tập đoàn lớn trên thế giới đang bắt tay tạo ra những 'game' mới và điều ngại là liệu các doanh nghiệp Việt có đủ năng lực để ứng xử với những 'gã khổng lồ', các tập đoàn đa quốc gia hay không chứ chưa nói đến câu chuyện vốn hay công nghệ.
(VNF) - TS. Lê Minh Nghĩa - Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn tài chính Việt Nam đã có các phân tích về thách thức của Trung tâm tài chính Đà Nẵng.
(VNF) - Theo ông Võ Hoàng Hải - Phó Tổng Giám đốc Nam Á Bank, sự tăng trưởng trong GDP có lan tỏa được đến người dân không khi họ vẫn thắt chặt chi tiêu, tỷ lệ nợ đối với tiêu dùng cá nhân còn rất hạn chế?
(VNF) - Để mở rộng khu vực phía đông hồ Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội sẽ phải di dời 12 tổ chức, cơ quan, đơn vị cùng với đó là 35 hộ dân.
