- Thưa ông, xin ông cho biết khái quát về đầu tư và dịch chuyển thương mại?
Tiến sĩ Võ Trí Thành: Trước khi bàn về làn sóng đầu tư của doanh nghiệp Trung Quốc, đầu tiên phải hiểu rõ tại sao doanh nghiệp nước ngoài lại đầu tư vào Việt Nam và ngược lại tại sao chúng ta lại luôn phải thu hút đầu tư.
Thứ nhất, doanh nghiệp đem tiền ra nước ngoài đầu tư nhằm khai thác thị trường bản địa bởi người dân bản xứ sẽ giúp họ tăng sức mua, tăng quy mô doanh nghiệp. Thứ đến, họ tận dụng lợi thế của quốc gia địa phương, tránh các hàng rào thương mại khi xuất nhập khẩu. Thêm nữa là đầu tư ra nước ngoài để tận dụng doanh nghiệp đó như một cái “trục” để xoay chuyển tình thế.
Ví dụ như một quốc gia tham gia vào một hiệp định thương mại tự do với một số quốc gia mà Công ty Mẹ của doanh nghiệp không có những lợi thế, bởi quốc gia của họ không tham gia vào hiệp định thương mại đó, thì doanh nghiệp sẽ nhắm vào các lợi thế đó để đầu tư vào. Đặc biệt là “né” được các hàng rào bảo hộ mà quốc gia khác đang đưa ra áp dụng vào quốc gia của họ.
Doanh nghiệp nước ngoài cũng có thể đầu tư dưới dạng đầu cơ. Rõ nhất là các quỹ đầu tư ngắn hạn, chỉ trong thời gian ngắn, có lợi nhuận họ sẽ nhanh chóng rút vốn…
Trò chơi thị trường phụ thuộc vào cách mở cửa của quốc gia, tất nhiên có ảnh hưởng từ bối cảnh quốc tế khác giữa các quốc gia khác để doanh nghiệp nước ngoài hướng đến đầu tư.
Ngược lại, cũng cần phải suy nghĩ tại sao các nước trên thế giới lại liên tục muốn tăng thu hút đầu tư nước ngoài, nhất là các nước kém phát triển hay đang phát triển như Việt Nam. Nguyên nhân bởi các nước thiếu vốn phát triển, qua làn sóng đầu tiên quốc gia mới nổi có thể học hỏi về công nghệ, kỹ năng và cuối cùng là giải quyết vấn đề việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân.
- Xin ông phân tích rõ hơn về cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung và làn sóng dịch chuyển đầu tư vào Việt Nam?
Cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung có thể nhanh chóng kết thúc nhưng cũng có thể kéo dài, nó có tác động trực tiếp và gián tiếp đối với Việt Nam bởi Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất, còn Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Tác động trực tiếp sẽ làm tăng hoặc giảm giá trị xuất nhập khẩu của nước ta. Mặt khác, cả hai quốc gia đều là nhà đầu tư nằm trong Top 10 vào Việt Nam. Tác động gián tiếp bởi đây là hai quốc gia lớn nhất về kinh tế trên thế giới nên “sức khỏe” của hai nền kinh tế này sẽ ảnh hưởng gián tiếp đến nền kinh tế có độ mở khá lớn của Việt Nam từ đầu tư, thương mại đến tài chính…
Trong các tác động nêu trên thì “trong nguy có cơ - trong cơ có nguy”, đây có thể là thời điểm “đục nước béo cò” nhưng cũng có thể trở thành “trâu bò đánh nhau ruồi muỗi chết”. Trong ngắn hạn, đây là cơ hội dịch chuyển đầu tư đối với doanh nghiệp Việt Nam. Nhưng nếu cuộc chiến này bùng phát, tác động xấu đến kinh tế thế giới thì tác động tiêu cực sẽ nhiều hơn. Đơn giản như nhu cầu nhập khẩu của Hoa Kỳ vẫn thế, nếu không nhập khẩu từ Trung Quốc thì có thể nhập khẩu từ các quốc gia khác. Nhưng nếu kéo dài sẽ khiến nhu cầu nhập khẩu hàng hóa của Mỹ giảm, dẫn tới ảnh hưởng đến tất cả các quốc gia xuất khẩu vào Mỹ.
Khi sự dịch chuyển đầu tư mà hầu hết các doanh nghiệp tập trung vào việc “né” hàng rào kỹ thuật về thương mại thì cần lưu ý đến phạm vi về một loạt cam kết của Việt Nam như trong các hiệp định thương mại tự do như FTA, ASEAN - Trung Quốc…
Cụ thể, khi Trung Quốc muốn phát triển lên một nấc thang cao hơn thì việc doanh nghiệp của họ đầu tư ra nước ngoài có thể đem theo những công nghệ, kỹ thuật không tốt. Bởi vậy phải lưu ý tránh là nơi để họ “đổ” công nghệ kém, trở thành “bãi rác công nghiệp”. Câu chuyện này không chỉ là doanh nghiệp Trung Quốc mà của bất cứ doanh nghiệp đầu tư nước ngoài nào vào Việt Nam.
Thứ hai, nếu doanh nghiệp đầu tư với mục đích cơ bản chỉ dùng để “né” sự phong tỏa hàng rào kỹ thuật của một số quốc gia thì sức lan tỏa, kỹ năng của họ không hề cao. Theo nghĩa kết nối với doanh nghiệp bản địa.
Vấn đề thứ ba là mục đích đầu tư chỉ để gian lận xuất xứ. Hàng hóa của họ chỉ dùng nhãn mác Việt Nam để tránh né sự phong tỏa. Để xảy ra vấn đề này sẽ kéo theo một loạt sự áp đặt các biện pháp hạn chế, tự vệ của các quốc gia đang hợp tác với Việt Nam như tự vệ thương mại, điều tra xuất xứ, điều tra bán phá giá… Đây sẽ là nguy hại cực lớn đối với các ngành hàng sản xuất Việt Nam, ảnh hưởng đến uy tín của hàng vạn doanh nghiệp xuất nhập khẩu đang kinh doanh chân chính.
- Ông có thể nói rõ hơn về vấn đề thâu tóm doanh nghiệp hay không?
Cùng với các dịch chuyển đầu tư do cuộc chiến thương mại là về vấn đề thâu tóm doanh nghiệp. Phải nói rõ về bản chất đây là một cuộc chơi công bằng trong thị trường do xuất phát từ nhu cầu thực tế của cả hai bên mua và bán.
Thế nhưng có hai lý do cần quan tâm sâu xa nếu thực sự mong muốn sự lớn lên của doanh nghiệp trong nước. Nếu doanh nghiệp phát triển bình thường, chủ đầu tư có thể bán đi, lấy vốn để đầu tư doanh nghiệp mới… Nhưng ngược lại cũng có những trường hợp thâu tóm không phải để tái đầu tư hay phát triển mà dòng tiền ấy không được sử dụng hiệu quả để kinh doanh phát triển là không tốt.
Đáng lưu tâm hơn khi đây là “cuộc chơi” không mang tính thuần túy thị trường mà trở thành một phương thức “len lỏi" gây ảnh hưởng đến sự vận hành lành mạnh của nền kinh tế nước ta hay các doanh nghiệp trong nước. Đây thực ra không phải là câu chuyện mới mà là vấn đề an ninh kinh tế của các quốc gia trên thế giới. Có thể kể ra rất nhiều dự án sáp nhập doanh nghiệp của Mỹ, Anh, Pháp… cũng phải đưa ra Quốc hội xem xét, đánh giá bởi liên quan đến an ninh, năng lượng, công nghệ, kỹ thuật độc quyền…
Tóm lại, thị trường có sự vận động và quy luật của nó. Cái khéo, cái giỏi, cái khôn ở đây là biết tận dụng cơ hội để các doanh nghiệp Việt phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh. Chúng ta đã có cách thức mở cửa hội nhập, ổn định kinh tế vĩ mô, tái cấu trúc nền kinh tế. Môi trường kinh doanh của Việt Nam đang ngày càng cạnh tranh, phù hợp các cam kết quốc tế nhưng vẫn phải tạo được dư địa chính sách để hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Đất nước ta nay đã khác, lực lượng doanh nhân cũng khác nên cần là doanh nhân “xả thân” hơn vì chính doanh nghiệp của mình, cần học hỏi để “biết chơi” bài bản và chuyên nghiệp hơn chứ không phải lo sợ bất cứ sự thâu tóm nào.
- Xin cảm ơn ông!
Tags:
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
