Theo TS Võ Trí Thành, nhìn lại giai đoạn 30 năm qua, Trung Quốc và Việt Nam là hai quốc gia có tốc độ tăng trưởng tốt nhất thế giới. Trong đó, Trung Quốc là nước duy nhất 30 năm liền tăng trưởng trung bình 10%/năm; Việt Nam là nước xếp thứ 2 (tính đến năm 2015).
Mặc dù tăng trưởng tốt như vậy nhưng nếu nhìn vào bảng đánh giá thể chế của Ngân hàng Thế giới (WB) – đánh giá về các chỉ tiêu: tham nhũng, trách nhiệm giải trình, chế tài thực thi… - thì Trung Quốc và Việt Nam tiến rất chậm, nếu không muốn nói là lẹt đẹt trong suốt 30 năm qua.
“Thể chế kém, tiến rất chậm nhưng tăng trưởng lại tốt, là vì sao? Có người nói nếu thể chế tốt thì tăng trưởng đã đạt mức gấp đôi như vậy. Nhưng sự thật thì chả có nước nào có thể tăng trưởng 9% – 10% trong suốt 30 năm như Trung Quốc. Thế giới chỉ có một Trung Quốc thôi”, ông Thành nói.
Một nghịch lý khác cũng được ông Thành nêu ra là giữa tăng trưởng và kinh tế số, sức sáng tạo. Ông cho biết năm 2018, khi sang Israel – quốc gia nổi tiếng thế giới với danh xưng “quốc gia khởi nghiệp” – ông đã nêu một vấn đề: Israel cái gì cũng nhất: khởi nghiệp nhất, sáng tạo nhất… nhưng vì sao tăng trưởng vẫn thấp?
Tương tự, ông Thành đặt vấn đề: Trung Quốc đi đầu về số hóa, về thanh toán không dùng tiền mặt, trí tuệ nhân tạo cũng không kém gì các nước phát triển, thế nhưng giờ Trung Quốc lại giảm tốc về tăng trưởng GDP, không thể trở lại với thời kì 9% - 10% được nữa.
Vậy vì sao lại có nghịch lý như vậy?
Theo ông Thành, có một số lý thuyết giải thích cho điều này như: sử dụng công nghệ không đúng cách; việc dùng công nghệ để nâng cao năng suất lao động không hề dễ dàng…
Tuy nhiên, ông Thành cho rằng nguyên nhân cơ bản nhất là do chúng ta chưa hiểu gì về quy luật của kinh tế số. Bên cạnh đó, kĩ năng sử dụng công nghệ của chúng ta không theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ.
Dù vậy, ông Thành vẫn tin rằng về dài hạn, thể chế vẫn sẽ quyết định đến tốc độ tăng trưởng. Chỉ có điều, ông cho rằng khi bàn luận về vấn đề này, giới kinh tế và quản lý cần có một cái nhìn sâu hơn.
Bình luận về các xu hướng của thế giới trước “thời Covid”, ông Thành cho rằng có 7 điểm nổi bật.
Một là về địa chính trị, xu hướng đơn cực va đập với song cực và đa cực. “Những nước nhỏ hơn có thể là con tin của xu hướng đó, khôn khéo thì không bị xây xát, giỏi thì tọa sơn quan hổ đấu, giỏi như Việt Nam thì đục nước béo cò, còn kém thì trâu bò đánh nhau ruồi muỗi chết”.
“Ta thấy Covid-19 làm tăng thêm sự tất tay giữa Trung Quốc và Mỹ. Các vấn đề như an ninh Hồng Kông, tranh chấp Ấn Độ - Trung Quốc, nội tình nước Mỹ… đều được đẩy lên. Xu thế này sẽ tác động như thế nào tới chúng ta? Tác động đó là ngắn hạn hay trung – dài hạn?
“Tôi tham gia vào đề tài ‘Hội nhập và an ninh’, phát hiện ra rằng chính trị ngày càng chi phối kinh tế. Trước kia, cái chất thị trường rất cao. Các hiệp định thương mại tự do cũng là đẩy cái chất thị trường ấy. Nhưng 5 – 7 năm nay, chất chính trị rất cao, mà chất chính trị thì rủi ro rất cao về kinh tế, vì một là ta chưa biết nó dài hay ngắn, hai là chính trị có thể thúc đẩy hiệu quả nhưng cũng có thể ngược dòng hiệu quả”, ông Thành bình luận.
Xu hướng thứ hai là tiêu dùng, đây là xu hướng mà ông Thành cho rằng nó vừa thay đổi, vừa thúc đẩy. “Tiêu dùng trước Covid-19 là xanh, là an toàn, là nhân văn; bây giờ cái xanh, cái an toàn được đẩy lên, nhưng cái thay đổi là xu thế cẩn trọng. Giờ người ta tính đến ngày mai, không son phấn, nước hoa nữa mà là cơm gạo. Đô thị hóa cũng vậy, sẽ thay đổi”.
Xu hướng thứ ba là hội nhập và chuỗi giá trị. Ông Thành nhận định Covid-19 đã làm rõ hơn những đứt gãy của chuỗi giá trị, khiến các nước nhận ra vấn đề tự chủ các mặt hàng chiến lược và công nghệ. “Tất nhiên vẫn còn tranh cãi cái gì là chiến lược: tên lửa hay gạo hay khẩu trang… Nhưng ít nhiều chúng ta đều thấy, trước hết là lượng thực thực phẩm và y tế”.
Xu hướng thứ tư là đối tác. Covid-19 không chỉ khiến các quốc gia co kéo về mình mà còn thúc đẩy sự tìm kiếm đối tác chiến lược.
Xu hướng thứ năm là vấn đề 4.0 và kinh tế số. Trước kia, lợi thế so sánh là lao động giá rẻ, giao thông vận tải. Giờ lợi thế so sánh là kết nối dịch vụ.
Xu hướng thứ sáu là biến đổi khí hậu. Điều này dẫn đến hai vấn đề là năng lượng mới và cạnh tranh nguồn lực. Ví dụ như nước, không chỉ là nước mà còn là điện, là năng lượng.
Xu hướng thứ bảy là thế giới ngày càng rủi ro và bất định. Điều này đòi hỏi mỗi quốc gia phải tăng cường khả năng chống chịu và thích ứng linh hoạt.
“Như vậy, có hai vấn đề về cải cách thể chế: một là tốc độ, hai là cơ chế đăc biệt. Trong thế giới ngày nay, không chỉ công nghệ mà mọi thứ đều nhanh, đều rủi ro nên cần phải tốc độ. Và để giải quyết vấn đề này thì cần cơ chế đặc biệt, đặc biệt nhất là cứ Thủ tướng đứng đầu” – ông Thành hóm hỉnh và đặt thêm vấn đề: “Cũng cần cân nhắc xem cơ chế đặc biệt có nên cứng không hay sẽ linh hoạt”.
Nói về lựa chọn của Việt Nam hiện nay, ông Thành cho rằng chính phủ cần giải quyết đồng thời 3 bài toán.
Một là khống chế dịch, sống chung với nguy cơ có dịch. “Loài người chưa từng có vắc xin ngừa cúm”, ông nói.
Hai là xử lý những thứ tồn đọng. “Tôi nói ví dụ 12 dự án thua lỗ, có khó xử lý không? Nó vẫn nằm chình ình ra đấy, đó là hàng trăm nghìn tỷ, là người tài, là người lao động của chúng ta. Hay về nợ xấu, ta hi vọng 6 năm làm được mà giờ 8 năm chưa xong, sau năm nay tỷ lệ nợ xấu chắc chắn sẽ tăng, dù ta đang cố giữ ổn định. Thâm hụt ngân sách sẽ lớn hơn nhiều. Ta phải xử lý bài toán hiện tại: giữ được vĩ mô, chịu thâm hụt lớn, nợ công tăng, kiềm chế lạm phát nhưng vẫn phải bơm tiền để thúc đẩy tăng trưởng”.
Bài toán thứ ba ông Thành nhấn mạnh là tái cấu trúc để đi lên. “Và cả 3 bài toán này chúng ta đều cần tốc độ. Đón đại bàng mà chậm thì thành đón chim sẻ”, ông nói.
Vị Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh tha thiết rằng: “Môi trường đầu tư kinh doanh vẫn là key (chìa khóa) của cải cách. Đã đến lúc – mà thật ra là chậm rồi – ta phải chuyển môi trường đầu tư kinh doanh sang thúc đẩy chứ không phải ngăn chặn. Ngăn chặn không bao giờ hết”, ông Thành nói thêm.
Tags:
(VNF) - Từ những lớp học nghề đỏ đèn đến tận đêm khuya, đến dòng công nhân trẻ nối nhau vào Khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh đang chứng kiến cuộc “lột xác” lớn nhất 10 năm: chuyển từ lao động phổ thông sang lực lượng lao động kỹ thuật. Một hành trình bắt đầu từ nông thôn, nhưng đang làm thay đổi cả bản đồ việc làm của tỉnh.
(VNF) - Theo đại biểu Tạ Đình Thi, việc ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô cần tập trung vào các lĩnh vực chiến lược nơi Hà Nội có lợi thế, nhằm tháo gỡ điểm nghẽn thể chế và tạo động lực phát triển bền vững, lan tỏa.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Tiêu dùng của người dân chiếm gần 64% GDP đang suy yếu, kéo theo niềm tin giảm mạnh. Trong bối cảnh xuất khẩu bấp bênh, đầu tư công chậm giải ngân, các chuyên gia cảnh báo: muốn đạt tăng trưởng 10%, Việt Nam phải khơi thông túi tiền và củng cố niềm tin tiêu dùng của dân.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Sau một năm triển khai, VIFTA đã bước đầu phát huy hiệu quả, song quá trình tận dụng ưu đãi cho thấy các ngành hàng vừa có thuận lợi, vừa phát sinh vướng mắc, đòi hỏi giải pháp phù hợp để khai thác hiệu quả hơn trong thời gian tới.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Luật Thủ đô (sửa đổi) mở ra không gian phát triển mới cho Hà Nội với nhiều cơ chế quyền hạn đặc thù, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững và đồng bộ. Luật cũng đặt trọng tâm nâng cao hiệu quả quản lý đô thị, bảo tồn văn hóa và thúc đẩy chuyển đổi số - những yếu tố thiết yếu để Thủ đô vươn tầm trong thời kỳ mới.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ những lớp học nghề đỏ đèn đến tận đêm khuya, đến dòng công nhân trẻ nối nhau vào Khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh đang chứng kiến cuộc “lột xác” lớn nhất 10 năm: chuyển từ lao động phổ thông sang lực lượng lao động kỹ thuật. Một hành trình bắt đầu từ nông thôn, nhưng đang làm thay đổi cả bản đồ việc làm của tỉnh.
(VNF) - Một hộ dân có hơn 400 m2 đất mặt tiền phố Đinh Tiên Hoàng được bồi thường khoảng 400 tỷ đồng để di dời nhường đất làm Quảng trường - công viên phía đông Hồ Hoàn Kiếm.
