- Ông có thể nói gì về doanh nhân Việt Nam thời... bình thường mới?
Ông Vũ Tiến Lộc: Lúc này, tôi muốn chia sẻ về sức chống chịu của doanh nghiệp Việt Nam, về khả năng thích nghi, ứng phó với những bất định của thị trường.
Tất nhiên, điều đầu tiên phải nói đến Chính phủ đã kiểm soát bệnh dịch rất tốt. Song, Covid-19 đã buộc hàng ngàn doanh nghiệp phải dừng lại, đóng cửa.
Nhưng, nền kinh tế Việt Nam vẫn đang tăng trưởng dương. Phần lớn doanh nghiệp vẫn cố giữ vững, bảo đảm công ăn, việc làm, thu nhập cho người lao động, tìm kiếm cơ hội, thị trường mới... dù họ không thể tiếp cận được các gói hỗ trợ của nhà nước. Tôi thấy chưa bao giờ doanh nhân Việt lại bàn nhiều và thực sự đau đáu về các mô hình phát triển, về quản trị rủi ro, về tái cấu trúc và cả về phát triển bền vững như bây giờ. Tôi cảm nhận được khát vọng thực sự của họ về sự vượt lên, thay đổi.
Mới đây, tờ Asia Times đã gọi Việt Nam là một ngoại lệ với mức tăng trưởng ấn tượng, nhờ các biện pháp chống dịch nhanh chóng và hiệu quả. HSBC tin rằng, Việt Nam sẽ đạt mức tăng trưởng nhanh nhất khu vực vào năm 2021. Nhiều tập đoàn đa quốc gia cũng đang tìm đến Việt Nam như một điểm đến an toàn, hấp dẫn.
Nếu không có sức chống chịu tốt, phẩm chất linh hoạt của doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam, tôi tin chúng ta không có được những kết quả này. Những tố chất này đang làm nên sức chống chịu của nền kinh tế, hơn thế, tạo nên giá trị cốt lõi nữa năng lực cạnh tranh của Việt Nam.
Bây giờ, sự hấp dẫn của Việt Nam không còn chỉ là vị trí địa chính trị, dân số vàng, thị trường nội địa lớn và còn là sức chống chịu, khả năng linh hoạt của doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam.
- Covid-19 như một lần thử lửa và rất có thể, sẽ có những thay đổi lớn trong giới kinh doanh Việt, thưa ông?
Thế hệ doanh nhân Việt bây giờ rất đặc biệt. Họ có trải nghiệm không phải ở nền kinh tế nào cũng có được.
Thế hệ doanh nhân đầu tiên sau Đổi mới, nhiều người ra đời trong chiến tranh, lớn lên trong bao cấp, bị thúc ép làm kinh doanh để thoát nghèo, là nhân chứng trong cuộc của gần như toàn bộ quá trình đổi mới, hội nhập kinh tế của Việt Nam.
Thế hệ thứ hai, một phần là những người kế nghiệp, nhưng phần lớn là người chọn kinh doanh là sự nghiệp, được đào tạo bài bản, tiếp cận với tư duy kinh doanh hiện đại, chuyên nghiệp...
Thế hệ khởi nghiệp sáng tạo đang bừng dậy với nhiều khát vọng được trải nghiệm, được cống hiến.
Tất cả cùng mang trong mình những trải nghiệm, phẩm chất mà ở nhiều quốc gia, phải mất nhiều thế kỷ mới đúc rút được.
Đó là tinh thần quyết liệt, khắc khổ, dũng cảm của người lính chiến trong chiến tranh. Đó là sự trăn trở giữa cái mới và cái cũ, giữa lạc hậu, bảo thủ và đòi hỏi sáng tạo của thời đổi mới. Đó là những lấn cấn, chồng lấn cảm xúc giữa văn minh lúa nước, giữa văn hóa Việt Nam, văn hóa phương Đông và kinh tế thị trường hiện đại của thế giới. Đó là sự va chạm giữa công nghệ hiện đại và sự phát triển thuận thiên...
- Điều gì khiến ông nghĩ vậy?
Hãy nhìn vào những lý giải của các doanh nghiệp khi không tiếp cận các gói hỗ trợ doanh nghiệp bị tác động bởi Covid-19. Họ chọn giữ người lao động, chứ không chọn sa thải để được hưởng hỗ trợ.
Hãy nghe các doanh nhân nói về phát triển bền vững một cách thuyết phục, chứ không hề sáo rỗng, lý thuyết. Lý do thứ nhất, không thực hiện phát triển bền vững, doanh nghiệp không thể bán hàng cho các đối tác khó tính như EU, Nhật Bản, Mỹ. Nhưng lý do chính là tâm thế của đội ngũ doanh nhân đang chuyển hướng.
Tôi có dịp đọc nhiều cuốn sách giới thiệu của doanh nghiệp lớn, họ nói đến con người, nói đến trái tim, nói đến cộng sự, người lao động trước khi nói đến khách hàng. Họ nói đến chinh phục những người đi cùng doanh nghiệp, những lao động cống hiến cho sự phát triển của doanh nghiệp, trước khi nói đến chính phục khách hàng... Họ cũng nói đến cảm xúc hạnh phúc khi mang lại hạnh phúc cho người khác.
Một doanh nghiệp phát triển trên nền tảng hạnh phúc, tuân thủ các tiêu chí phát triển bền vững, thuận với tự nhiên có thể đi chậm những chắc chắn sẽ đến thành công...
Hơn thế, thế giới sẽ còn bất thường, có thể sẽ không còn cuộc chiến tranh giữa con người, mà đại họa của môi trường, dịch bệnh, mà Covid-19 có thể là một chỉ báo, chọn con đường phát triển bền vừng, dựa trên nền tảng hạnh phúc sẽ tạo nên những sức chống chịu cao, linh hoạt nhưng đầy sức sáng tạo.
Tôi tin đây sẽ là hình ảnh của doanh nhân Việt trong những năm tới mà các nhà hoạch định chính sách, các địa phương cần phải lưu tâm khi xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm tới.
Những trải nghiệm của cộng đồng doanh nhân Việt, cộng với những chuyển dịch cả nền kinh tế trên con đường đi cùng với thế giới, sự đa dạng của văn hóa, phong phú của xã hội... đã hình thành nên giá trị khác biệt của cộng đồng doanh nhân Việt Nam. Giá trị này không chỉ phát huy trong bối cảnh Covid-19 hiện tại mà còn trong thế giới đang biến đổi khó lường, làm thay đổi nhiều quy trình, chuẩn mực kinh doanh truyền thống.
Có thể là một câu hỏi ngược dòng, nhưng cũng đang có một bộ phận doanh nhân đang lợi dụng cơ chế, lợi dụng cả công nghệ để kiếm lời...
Doanh nhân - trọc phú có không, có! Người giàu lên nhanh chóng nhờ sân sau, sân trước không ít. Mới đây, hàng loạt doanh nhân lừa đảo bằng công nghệ, làm khổ bao gia đình...
Nhưng họ không đại diện cho cộng đồng doanh nhân Việt và đó cũng không phải là con đường của những doanh nhân, doanh nghiệp muốn đi dài.
Nhưng ở một góc độ nào đó, sự tồn tại của những người này có lý do từ sự thiếu đồng bộ của cơ chế, chính sách, sự chưa hoàn thiện của thể chế kinh tế thị trường.
Tôi còn nhớ, khi đi trao đổi về những thách thức, cơ hội mà các hiệp định tự do thế hệ mới, như CPTPP, EVFTA mang đến cho doanh nghiệp Việt Nam, nhiều doanh nhân nói với tôi, họ không sợ rủi ro hội nhập, không ngại cạnh tranh khi mở cửa thị trường. Ở Việt Nam, cuộc chiến với rủi ro thể chế mới là điều đáng lo nhất.
- Rủi ro thể chế cộng với những khó khăn trong kinh doanh có thể sẽ làm niềm tin kinh doanh xói mòn ít nhiều. Ông có nghĩ vậy không?
Niềm tin của doanh nhân bấp bênh là lỗi của thể chế chưa hoàn thiện, nhưng quan trọng hơn là tư duy, cách ứng xử của nhà nước, của công chức với người kinh doanh.
Trong môi trường kinh doanh mà sân trước sân sau chi phối các quyết định đầu tư, kinh doanh; khi mà soi xét các dự án, quyết định đầu tư theo cách lấy giá trị hôm nay để cân đo, đong đếm cho ngày hôm qua; khi mà vẫn còn hình sự hóa các giao dịch kinh tế...hay khi công chức vẫn thờ ơ với khó khăn của người kinh doanh, thì niềm tin kinh doanh khó vững vàng.
Lấy ngay ví dụ là thực hiện các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi Covid-19. Phần lớn doanh nghiệp không tiếp cận được vì các điều kiện, tiêu chí được xây dựng thiếu thực tiễn, các cơ quan quản lý nhà nước không sâu sát với những khó khăn mà người kinh doanh đang đối mặt. Thủ tướng thì sốt ruột nhắc nhở, doanh nghiệp như ngồi trên đống lửa, cơ quan công quyền thì ở đâu đó vẫn ung dung.
Ngay trong nhiệm kỳ này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhiều lần nói “thể chế, thể chế và thể chế”, cùng với nhiều chỉ đạo về cắt giảm quy định làm khó doanh nghiệp. Chính phủ thực sự nhìn thấy nút thắt đang níu kéo khát vọng của doanh nhân, khiến doanh nghiệp Việt Nam khó lớn, khó đi dài.
Nhưng chính trong thời Covid-19 này, mọi sự thay đổi sẽ nhanh hơn rát nhiều nếu quyết tâm. Có thể dịch bệnh diễn biến khó lường làm nhiều chỉ tiêu tăng trưởng không đạt được, nhưng những chỉ tiêu về cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh thì nhất thiết phải hoàn thành và hoàn thành vượt mức.
Khó khăn thường là thời điểm thích hợp cho sự đồng thuận để thay đổi, để vượt lên. Niềm tin kinh doanh sẽ trở lại cùng với các hành động cụ thể ở tất cả các cấp, các địa phương.
Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!
Tags:
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
(VNF) - Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ đầu tư vào lĩnh vực giáo dục. Với quy mô hơn 25 triệu học sinh, sinh viên trên toàn quốc trong năm học 2024 - 2025 và tỷ lệ trường mầm non ngoài công lập vượt trội hơn công lập. Lĩnh vực này không chỉ thu hút dòng vốn trong nước mà còn luồng vốn quốc tế lớn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục quốc dân.
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng: "Đây có thể coi là thời điểm không thể chậm trễ hơn phải khắc phục những thiếu hụt kể trên, khơi dậy sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, góp phần thực hiện thành công mục tiêu chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030 và 2045 đã được đề ra"
(VNF) - Để kinh tế tư nhân thực sự phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng: Việt Nam cần một “cuộc đổi mới lần hai”. Theo đó, chỉ với một thể chế minh bạch, môi trường bình đẳng và cơ chế khuyến khích đổi mới sáng tạo, khu vực tư nhân mới có thể phát huy đầy đủ vai trò “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế.
(VNF) - Dù đóng góp gần nửa GDP và tạo việc làm cho hơn 8/10 lao động cả nước, nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam lại chọn “đứng yên” hoặc thu nhỏ quy mô. Tại tọa đàm do Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức sáng 15/8, các chuyên gia đã chỉ rõ nguyên nhân khiến khu vực này “ngại lớn” và đề xuất loạt giải pháp để biến kinh tế tư nhân thành đầu kéo tăng trưởng.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Dự án Nhà ở xã hội Đức Thượng có quy mô 20 tầng, được xây dựng trên lô đất 2,6ha tại xã Hoài Đức, Hà Nội.
