Bảo hiểm nhân thọ là một nghiệp vụ tài chính ra đời trên thế giới hơn 440 năm và không ngừng phát triển cho đến ngày nay. Tại Việt Nam, bảo hiểm nhân thọ chính thức được triển khai từ năm 1996, đến nay đã có những bước phát triển vượt bậc, đem lại những lợi ích thiết thực và nhân văn cho người dân và đất nước, góp phần to lớn trong vai trò một trong những trụ cột của nền kinh tế nước ta.
Tại Hoa Kỳ, việc chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ như một tài sản đã được hình thành hơn 100 năm qua và được đánh dấu bởi vài cột mốc quan trọng. Khái niệm “chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ” được chính thức được luật hóa bởi phán quyết của Tòa án tối cao Hoa Kỳ vào năm 1911.
Trong vụ án Grigby v. Rusell, 222 U.SS.. 149 (1911), hợp đồng bảo hiểm nhân thọ được xác quyết là một tài sản tư nhân, có thể được chuyển nhượng (có điều kiện) theo ý muốn của người chủ hợp đồng. Vào thập niên 1980, dịch AIDS diễn ra tại Hoa Kỳ đã kéo theo việc bùng nổ thị trường chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ vào đầu những năm 2000. Nhưng sau đó, cũng giống như những ngành nghề khác, thị trường chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đã bị suy giảm bởi cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 vì thiếu nguồn vốn đầu tư cũng như việc thẩm định y khoa thiếu chính xác.
Chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ còn được biết đến như là “chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ cao niên” / “chuyển giao hợp đồng bảo hiểm bệnh nặng giai đoạn cuối”. Đây là việc một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ được bán lại cho bên thứ ba nhằm giúp người chủ hợp đồng nhận được ngay khoản tiền mặt khi người được bảo hiểm có thể không còn cần bảo hiểm nhân thọ nhưng lại cần tiền để trang trải các khoản chi phí y khoa trong điều trị giai đoạn cuối.
Gần đây, thị trường chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ tại Hoa Kỳ đã xuất hiện các mô hình thẩm định y khoa tiên tiến, thu hút các nhà đầu tư và mở rộng nguồn cung hợp đồng.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng luôn cảnh báo rằng việc lạm dụng phương thức này không phải là hiếm và quy định pháp luật cũng chưa nhất quán, do vậy khi tiến hành cần luôn cảnh giác. Người mua là nhà đầu tư, sẽ là người nhận mọi quyền lợi bảo hiểm từ hợp đồng và khi đó cũng sẽ là người thụ hưởng khi người được bảo hiểm qua đời. Thông thường, việc chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ chỉ dành cho người mà thời gian còn sống sẽ chỉ còn trong khoảng từ 2-10 năm.
Theo quy định pháp luật, người được bảo hiểm phải ở độ tuổi từ 70 trở lên mới được phép bán hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Độ tuổi trẻ hơn chỉ được chấp nhận khi trong tình trạng bệnh nặng giai đoạn cuối, khi đó sẽ được phép áp dụng “chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ vì bệnh nặng giai đoạn cuối” (viatical settlement).
Để được phép bán hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, bên cạnh độ tuổi của người được bảo hiểm, đó phải là một hợp đồng bảo hiểm hiểm nhân thọ trọn đời (whole life) hoặc hợp đồng bảo hiểm nhân thọ liên kết chung (universal life) hoặc hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có thời hạn có thể chuyển đổi (convertible term insurance life) với số tiền bảo hiểm chi trả khi tử vong từ 100.000 USD (khoảng 2,3 tỷ đồng).
Mục đích của việc bán một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là để giúp người chủ hợp đồng có được số tiền nhiều hơn giá trị hoàn lại hủy hợp đồng với công ty bảo hiểm, nhưng vẫn phải là thấp hơn số tiền bảo hiểm khi tử vong (thông thường là từ khoảng 10 - 25%). Số tiền nhận được từ việc bán hợp đồng bảo hiểm nhân thọ sẽ phải trừ đi các khoản hoa hồng và phí giao dịch cũng như thuế theo luật định. Số tiền này là bao nhiều cũng còn được tính toán dựa trên độ tuổi, tình trạng sức khỏe, và chi tiết thông tin trong hợp đồng bảo hiểm.
Cục quản lý ngành Tài chính (FINRA) cũng đã từng cảnh báo: “Khi bạn bán hợp đồng bảo hiểm nhân thọ của mình, thì người mua sẽ là người có được lợi ích tài chính khi bạn qua đời. Loại giao dịch này có thể nhắm tới người cao niên có tình trạng sức khỏe kém. Vì thế, nó có thể có thiên hướng bị dụ dỗ và làm dụng bán khi không cần thiết. Hãy luôn cảnh giác”.
Tại Hoa Kỳ, việc chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là một giao dịch được quản lý bởi pháp luật của bang, hiện có 42 bang và Puerto Rico đã có ban hành luật. Còn 8 bang và quận của Columbia vẫn chưa ban hành luật liên quan.
Đối với việc mua và bán một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, đa số các bang đều quy định thời gian tối thiểu là 2 năm. Khoảng 10 bang quy định thời gian này là 5 năm. Hầu hết các bang đều cho phép giảm thời gian chờ trong một số tình huống nhất định như ly dị, nghỉ hưu hoặc bệnh nặng giai đoạn cuối.
Các công ty kinh doanh chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ thường gộp các hợp đồng vào quỹ và bán phần lãi trong quỹ cho các nhà đầu tư. Việc làm này sẽ giảm thiểu rủi ro đối với những người nắm giữ phần đầu tư, khi người được bảo hiểm sống lâu hơn các kỳ vọng.
Tuy nhiên rủi ro tiềm ẩn đối với các nhà đầu tư là các công ty bảo hiểm có thể từ chối chi trả quyền lợi do các hợp đồng bị cáo buộc có vấn đề. Phí đầu tư có thể cao và bao gồm hoa hồng lớn cho các nhà môi giới.
Trên thực thế, đã có một số trường hợp, các cơ quan quản lý đã khởi kiện các công ty kinh doanh chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, cáo buộc họ lừa dối các nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, không giống như số tiền thu được từ bảo hiểm nhân thọ mà người thụ hưởng được nhận, số tiền nhận được khi bán hợp đồng bảo hiểm nhân thọ sẽ phải chịu thuế thu nhập. Và nó có thể ảnh hưởng đến việc không đạt điều kiện để nhận hỗ trợ công cộng, chẳng hạn như chương trình bảo hiểm y tế Medicaid. Những khoản tiền này cũng có thể hạn chế khả năng tham gia một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ khác, vì số tiền bảo hiểm mới sẽ vẫn được cộng dồn vào số tiền bảo hiểm của hợp đồng đã bán.
Bên cạnh Hoa Kỳ, một số nước khác cũng đang từng bước triển khai hoạt động chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ này một cách thận trọng.
Cơ quan quản lý tại Việt Nam cũng nên xem xét ban hành quy định công nhận hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là một loại tài sản và đương nhiên, cũng cần có nhiều quy định chặt chẽ của pháp luật để tránh việc lạm dụng sai trái gây tổn hại đến các bên tham gia. Việc này sẽ đem lại cơ hội có được quyền lợi tốt cho người lớn tuổi và người bệnh nặng giai đoạn cuối khi mong muốn có khoản tiền lớn để trang trải nợ nần hoặc thực hiện ước mơ cuối đời trong những năm tháng ít ỏi còn lại.
Tags:
(VNF) - Dù các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ liên tiếp ra mắt sản phẩm mới, chuyên biệt nhưng thị trường vẫn chưa có nhiều khởi sắc. Tuy nhiên, chuyên gia tin bảo hiểm nhân thọ sẽ sớm tốt lên.
(VNF) - Theo Thông tư 41/2025/TT-NHNN, tổng hạn mức giao dịch của một khách hàng tại một tổ chức cung ứng ví điện tử được phép tăng lên tối đa 300 triệu đồng/tháng đối với các giao dịch thanh toán một số dịch vụ thiết yếu.
(VNF) - Nhiều đại biểu quốc hội cho rằng, bảo hiểm xe máy bắt buộc khi triển khai thực tế không hiệu quả và đề xuất bỏ loại hình này.
(VNF) - Các doanh nghiệp bảo hiểm ghi nhận thiệt hại chủ yếu ở nghiệp vụ xe cơ giới và tài sản kỹ thuật, với tổng giá trị bồi thường ước tính lên tới hàng chục tỷ đồng.
(VNF) - Trước ý kiến của nhiều đại biểu cho rằng, bảo hiểm “đóng tiền vào thì dễ, rút ra lại rất khó”, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cho rằng, ông đã từng tham gia bảo hiểm, khi đáo hạn muốn là rút tiền ra được ngay và các công ty phải trả tiền theo quy định.
(VNF) - Từ sau giai đoạn tăng trưởng nóng, các công ty tài chính tiêu dùng đã bước vào quá trình tái cấu trúc sâu rộng, giúp danh mục cho vay trở nên cân bằng hơn.
(VNF) - Sau đợt mưa bão liên tiếp vừa qua, hàng loạt xe ô tô bị ngập nặng, gây ra thiệt hại nghiêm trọng. Đáng chú ý, có hồ sơ bồi thường cho thấy chi phí sửa chữa đã lên đến 90% giá trị chiếc xe, khiến nhiều chủ xe đứng trước nguy cơ mất trắng tài sản.
(VNF) - Sự dịch chuyển mạnh mẽ của tầng lớp trung lưu tại Việt Nam đang mở ra một kỷ nguyên mới: người Việt không chỉ mong muốn “đủ sống”, mà còn khao khát nâng tầm chất lượng sống, bảo vệ thành quả và chuẩn bị vững vàng cho tương lai của thế hệ kế tiếp. Song song với đó, những khoảng trống bảo vệ ngày càng rõ nét, khi những rủi ro bất ngờ vẫn có thể ảnh hưởng đến kế hoạch tài chính tưởng chừng đã vững vàng.
(VNF) - Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, nếu người lao động chậm đóng bảo hiểm xã hội sau 60 ngày dù đã có văn bản đôn đốc sẽ bị coi là trốn đóng và hành vi này nặng nhất có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
(VNF) - Nước lũ ở Huế lên quá nhanh khiến hàng trăm xe ô tô trong thành phố ngập qúa bánh xe, trong đó có rất nhiều phương tiện nước đã tràn vào trong xe, gây hư hỏng nặng.
(VNF) - Ông Lê Xuân Bách - Phó Tổng Giám đốc PTI cho rằng, việc các doanh nghiệp bảo hiểm nỗ lực trong việc nâng cao trải nghiệm khách hàng sau mỗi đợt thiên tai bão lũ cũng góp phần "neo" giữ niềm tin của người dân đối với bảo hiểm.
(VNF) - Trước những thiệt hại nặng nề của nền kinh tế gây ra bởi bão lũ trong hơn một năm vừa qua, các công ty bảo hiểm cũng đã nhanh chóng xác minh tổn thất, chi trả bồi thường sớm giúp các doanh nghiệp có ngay nguồn tài chính để tái thiết sản xuất.
(VNF) - Việc đưa ví điện tử vào nội dung của Luật Bảo hiểm Tiền gửi được xem là bước cần thiết nhằm đảm bảo an toàn cho người dùng, trong bối cảnh giao dịch tài chính số ngày càng phổ biến.
(VNF) - Nếu muốn dòng vốn bảo hiểm thực sự trở thành một “trụ cột ổn định” của nền kinh tế, Việt Nam cần đi song hành trên cả hai hướng: mở rộng nền khách hàng tham gia bảo hiểm và nâng cấp môi trường đầu tư cho các doanh nghiệp bảo hiểm.
(VNF) - Chuyên gia nhìn nhận, phần lớn lao động phi chính thức tại Việt Nam không tham gia bất cứ một loại hình bảo hiểm nào, nguy cơ gây ra thách thức lớn đối với hệ thống an sinh xã hội.
(VNF) - Các chuyên gia đánh giá, thiệt hại về tài sản trong đợt bão lũ vừa qua là vô cùng lớn, các doanh nghiệp bảo hiểm cũng đã dự kiến bồi thường hàng ngàn tỷ đồng. Điều đó cho thấy giá trị của bảo hiểm trong bảo vệ tài chính, đặc biệt mức độ nghiêm trọng của thiên tai ngày càng gia tăng.
(VNF) - Trong bối cảnh người tiêu dùng đối mặt với nỗi lo chi phí cuối năm, khoản hỗ trợ trực tiếp 800k từ Home Credit vào kỳ trả góp đầu tiên không chỉ là một ưu đãi, mà là một điểm tựa tài chính thiết thực.
(VNF) - Các doanh nghiệp bảo hiểm cho biết, tính đến thời điểm này con số bồi thường thiệt hại do bão lũ tiếp tục tăng thêm. Đồng thời, cũng đã nhanh chóng hoàn tất giám định, tạm ứng chi trả giúp khách hàng nhanh chóng sửa chữa, khôi phục sản xuất.
(VNF) - Với thực trạng hàng trăm xe ô tô ngập lụt tại Thái Nguyên hư hỏng nặng vẫn nằm phơi nắng, thiếu nhân lực và vật lực sữa chữa tại chỗ, các doanh nghiệp bảo hiểm đã nhanh chóng hỗ trợ chuyển đi các tỉnh khác, sớm phục hồi tài sản.
(VNF) - Nước lũ đang ở đỉnh nhưng hàng trăm giám định viên bảo hiểm đã 'hành quân' vào vùng ngập. "Lệnh" từ ban lãnh đạo, hàng nghìn tỷ tài sản của khách hàng đang bị tàn phá phải nhanh nhất để ứng cứu, hạn chế tổn thất và sẵn sàng chi trả nhanh nhất... đó là cách thiết thực để khắc phục hậu quả lũ lụt, hành động thiết thực nhất để đồng hành với khách hàng.
(VNF) - Đại diện Bộ Tài chính thừa nhận thực tế vẫn còn tình trạng người dân bức xúc vì bị “ép buộc” mua bảo hiểm thông qua ngân hàng hoặc đại lý tư vấn không minh bạch.
(VNF) - Ông Bùi Trung Kiên – Tổng Giám đốc MB Life khẳng định, bảo hiểm là cần thiết và rất thiết thực nhưng nghề tư vấn viên còn chưa được đặt đúng tầm.
(VNF) - Các doanh nghiệp bảo hiểm ghi nhận, có 3.748 thông tin thiệt hại về bảo hiểm phi nhân thọ, sức khoẻ, ước thiệt hại 1.674 tỷ đồng do hai cơn bão vừa quét qua
(VNF) - Bão số 11 (Matmo) đã gây mưa to và ngập lụt nặng cho toàn tỉnh Thái Nguyên, người dân nơi đây đã gánh chịu nhiều thiệt hại nặng nề. Nhiều tài sản có giá trị lớn, đặc biệt là hàng nghìn với xe ô tô bị chìm trong nước lũ. Vậy, bảo hiểm sẽ bồi thường ra sao?
(VNF) - Các doanh nghiệp bảo hiểm cho biết, chỉ trong một tuần, cơn bão số 10 và 11 đã gây ra nhiều tổn thất cho khách hàng với số tiền bồi thường khẩn cấp ước tính hàng nghìn tỷ đồng.
(VNF) - Dù các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ liên tiếp ra mắt sản phẩm mới, chuyên biệt nhưng thị trường vẫn chưa có nhiều khởi sắc. Tuy nhiên, chuyên gia tin bảo hiểm nhân thọ sẽ sớm tốt lên.
(VNF) - Mới đây, Hà Nội đã thông qua nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên tuyến hai bên sông Tô Lịch.
