Bảo hiểm nhân thọ là một nghiệp vụ tài chính ra đời trên thế giới hơn 440 năm và không ngừng phát triển cho đến ngày nay. Tại Việt Nam, bảo hiểm nhân thọ chính thức được triển khai từ năm 1996, đến nay đã có những bước phát triển vượt bậc, đem lại những lợi ích thiết thực và nhân văn cho người dân và đất nước, góp phần to lớn trong vai trò một trong những trụ cột của nền kinh tế nước ta.
Tại Hoa Kỳ, việc chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ như một tài sản đã được hình thành hơn 100 năm qua và được đánh dấu bởi vài cột mốc quan trọng. Khái niệm “chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ” được chính thức được luật hóa bởi phán quyết của Tòa án tối cao Hoa Kỳ vào năm 1911.
Trong vụ án Grigby v. Rusell, 222 U.SS.. 149 (1911), hợp đồng bảo hiểm nhân thọ được xác quyết là một tài sản tư nhân, có thể được chuyển nhượng (có điều kiện) theo ý muốn của người chủ hợp đồng. Vào thập niên 1980, dịch AIDS diễn ra tại Hoa Kỳ đã kéo theo việc bùng nổ thị trường chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ vào đầu những năm 2000. Nhưng sau đó, cũng giống như những ngành nghề khác, thị trường chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đã bị suy giảm bởi cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 vì thiếu nguồn vốn đầu tư cũng như việc thẩm định y khoa thiếu chính xác.
Chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ còn được biết đến như là “chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ cao niên” / “chuyển giao hợp đồng bảo hiểm bệnh nặng giai đoạn cuối”. Đây là việc một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ được bán lại cho bên thứ ba nhằm giúp người chủ hợp đồng nhận được ngay khoản tiền mặt khi người được bảo hiểm có thể không còn cần bảo hiểm nhân thọ nhưng lại cần tiền để trang trải các khoản chi phí y khoa trong điều trị giai đoạn cuối.
Gần đây, thị trường chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ tại Hoa Kỳ đã xuất hiện các mô hình thẩm định y khoa tiên tiến, thu hút các nhà đầu tư và mở rộng nguồn cung hợp đồng.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng luôn cảnh báo rằng việc lạm dụng phương thức này không phải là hiếm và quy định pháp luật cũng chưa nhất quán, do vậy khi tiến hành cần luôn cảnh giác. Người mua là nhà đầu tư, sẽ là người nhận mọi quyền lợi bảo hiểm từ hợp đồng và khi đó cũng sẽ là người thụ hưởng khi người được bảo hiểm qua đời. Thông thường, việc chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ chỉ dành cho người mà thời gian còn sống sẽ chỉ còn trong khoảng từ 2-10 năm.
Theo quy định pháp luật, người được bảo hiểm phải ở độ tuổi từ 70 trở lên mới được phép bán hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Độ tuổi trẻ hơn chỉ được chấp nhận khi trong tình trạng bệnh nặng giai đoạn cuối, khi đó sẽ được phép áp dụng “chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ vì bệnh nặng giai đoạn cuối” (viatical settlement).
Để được phép bán hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, bên cạnh độ tuổi của người được bảo hiểm, đó phải là một hợp đồng bảo hiểm hiểm nhân thọ trọn đời (whole life) hoặc hợp đồng bảo hiểm nhân thọ liên kết chung (universal life) hoặc hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có thời hạn có thể chuyển đổi (convertible term insurance life) với số tiền bảo hiểm chi trả khi tử vong từ 100.000 USD (khoảng 2,3 tỷ đồng).
Mục đích của việc bán một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là để giúp người chủ hợp đồng có được số tiền nhiều hơn giá trị hoàn lại hủy hợp đồng với công ty bảo hiểm, nhưng vẫn phải là thấp hơn số tiền bảo hiểm khi tử vong (thông thường là từ khoảng 10 - 25%). Số tiền nhận được từ việc bán hợp đồng bảo hiểm nhân thọ sẽ phải trừ đi các khoản hoa hồng và phí giao dịch cũng như thuế theo luật định. Số tiền này là bao nhiều cũng còn được tính toán dựa trên độ tuổi, tình trạng sức khỏe, và chi tiết thông tin trong hợp đồng bảo hiểm.
Cục quản lý ngành Tài chính (FINRA) cũng đã từng cảnh báo: “Khi bạn bán hợp đồng bảo hiểm nhân thọ của mình, thì người mua sẽ là người có được lợi ích tài chính khi bạn qua đời. Loại giao dịch này có thể nhắm tới người cao niên có tình trạng sức khỏe kém. Vì thế, nó có thể có thiên hướng bị dụ dỗ và làm dụng bán khi không cần thiết. Hãy luôn cảnh giác”.
Tại Hoa Kỳ, việc chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là một giao dịch được quản lý bởi pháp luật của bang, hiện có 42 bang và Puerto Rico đã có ban hành luật. Còn 8 bang và quận của Columbia vẫn chưa ban hành luật liên quan.
Đối với việc mua và bán một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, đa số các bang đều quy định thời gian tối thiểu là 2 năm. Khoảng 10 bang quy định thời gian này là 5 năm. Hầu hết các bang đều cho phép giảm thời gian chờ trong một số tình huống nhất định như ly dị, nghỉ hưu hoặc bệnh nặng giai đoạn cuối.
Các công ty kinh doanh chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ thường gộp các hợp đồng vào quỹ và bán phần lãi trong quỹ cho các nhà đầu tư. Việc làm này sẽ giảm thiểu rủi ro đối với những người nắm giữ phần đầu tư, khi người được bảo hiểm sống lâu hơn các kỳ vọng.
Tuy nhiên rủi ro tiềm ẩn đối với các nhà đầu tư là các công ty bảo hiểm có thể từ chối chi trả quyền lợi do các hợp đồng bị cáo buộc có vấn đề. Phí đầu tư có thể cao và bao gồm hoa hồng lớn cho các nhà môi giới.
Trên thực thế, đã có một số trường hợp, các cơ quan quản lý đã khởi kiện các công ty kinh doanh chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, cáo buộc họ lừa dối các nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, không giống như số tiền thu được từ bảo hiểm nhân thọ mà người thụ hưởng được nhận, số tiền nhận được khi bán hợp đồng bảo hiểm nhân thọ sẽ phải chịu thuế thu nhập. Và nó có thể ảnh hưởng đến việc không đạt điều kiện để nhận hỗ trợ công cộng, chẳng hạn như chương trình bảo hiểm y tế Medicaid. Những khoản tiền này cũng có thể hạn chế khả năng tham gia một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ khác, vì số tiền bảo hiểm mới sẽ vẫn được cộng dồn vào số tiền bảo hiểm của hợp đồng đã bán.
Bên cạnh Hoa Kỳ, một số nước khác cũng đang từng bước triển khai hoạt động chuyển giao hợp đồng bảo hiểm nhân thọ này một cách thận trọng.
Cơ quan quản lý tại Việt Nam cũng nên xem xét ban hành quy định công nhận hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là một loại tài sản và đương nhiên, cũng cần có nhiều quy định chặt chẽ của pháp luật để tránh việc lạm dụng sai trái gây tổn hại đến các bên tham gia. Việc này sẽ đem lại cơ hội có được quyền lợi tốt cho người lớn tuổi và người bệnh nặng giai đoạn cuối khi mong muốn có khoản tiền lớn để trang trải nợ nần hoặc thực hiện ước mơ cuối đời trong những năm tháng ít ỏi còn lại.
Tags:
(VNF) - MB Life tham dự InsurInnovator Connect Vietnam 2025, khẳng định chiến lược chuyển đổi số, kết nối hệ sinh thái và lan tỏa tư duy đổi mới trong ngành bảo hiểm Việt Nam.
(VNF) - Chuyên gia cho rằng, trước những thiệt hại do biến đổi khí hậu ngày càng nặng nề thì bảo hiểm thiên tai là một công cụ giúp chia sẻ gánh nặng với người dân và nền tài chính quốc gia.
(VNF) - Nền kinh tế đã phải hứng chịu tổn thất hàng trăm nghìn tỷ đồng do thiên tai, bão lũ trong vòng một năm qua nhưng nhờ có bồi thường bảo hiểm, đời sống và các hoạt động sản xuất sớm được khôi phục trở lại.
(VNF) - Tiếp tục hành trình giúp nâng cao nhận thức, thay đổi thói quen để phòng ngừa các bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa trong cộng đồng, đặc biệt là nhóm người trẻ từ 25 đến 45 tuổi, Manulife Việt Nam khởi động chiến dịch cộng đồng “Chọn XANH Cho KHỎE - Vì một Việt Nam thật khỏe”, từ tháng 11 - 12/2025.
(VNF) - Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam (IAV) đề nghị các doanh nghiệp bảo hiểm hội viên tích cực tăng cường công tác thẩm định, xác minh thiệt hại và sớm giải quyết quyền lợi bảo hiểm cho người tham gia.
(VNF) - Ngày 22/11, hơn 1.000 người dân Hải Phòng đã có mặt tại Cung Văn hóa Thể thao Thanh Niên để tham gia ngày hội “Sống Khỏe Mỗi Ngày 2025” do Manulife Việt Nam phối hợp cùng Hội Thầy thuốc Trẻ Việt Nam tổ chức.
(VNF) - Dù bảo hiểm nhân thọ mang lại nhiều ích lợi, nhưng không ít người nhận được lời khuyên rằng: Không nên mua bởi một số một số “mặt trái” không phải ai cũng chấp nhận.
(VNF) - Đó là thông điệp của các doanh nghiệp bảo hiểm tại Hội nghị Định phí bảo hiểm Việt Nam 2025 với chủ đề “Khôi phục niềm tin, tái định nghĩa bảo hiểm” (Rebuild Trust, Redefine Insurance), khẳng định vai trò của bảo hiểm trong kỷ nguyên mới.
(VNF) - Doanh nghiệp bảo hiểm gửi thông báo: Vì lý do kê khai không đúng về tình trạng lịch sử bệnh lý đã làm sai lệnh quyết định nhận bảo hiểm. Do đó, công ty buộc phải huỷ bỏ quyền lợi hợp đồng, đồng thời tăng mức phí tham gia của sản phẩm chính.
(VNF) - Dù các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ liên tiếp ra mắt sản phẩm mới, chuyên biệt nhưng thị trường vẫn chưa có nhiều khởi sắc. Tuy nhiên, chuyên gia tin bảo hiểm nhân thọ sẽ sớm tốt lên.
(VNF) - Từ ngày 1/1/2026, mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất sẽ tăng, do mức lương tối thiểu vùng được điều chỉnh theo đúng quy định Luật Bảo hiểm Xã hội.
(VNF) - Ông Lê Xuân Bách – Phó Tổng Giám đốc PTI cho biết, bảo hiểm không chỉ đơn giản là chi trả tiền bồi thường, mà còn ở sự chia sẻ, đồng hành trong mọi tình huống khi khách hàng gặp khó khăn nhất.
(VNF) - Công an tỉnh Phú Thọ cho biết, vừa triệt phá đường dây tự đục vỡ xương khớp, hợp thức hoá hồ sơ bệnh án nhằm trục lợi bảo hiểm nhân thọ với số tiền hơn 6 tỷ đồng.
(VNF) - Các doanh nghiệp bảo hiểm cho biết, khi còn đang giám định thiệt hại do cơn bão số 12 đã liên tiếp ghi nhận thêm tổn thất hàng trăm tỷ đồng do cơn bão số 13. Bão chồng bão khiến số tiền bồi thường ước hàng ngàn tỷ đồng.
(VNF) - Theo chuyên gia, nguyên nhân khiến có tỷ lệ bồi thường bảo hiểm bắt buộc xe máy rất thấp, người dân gần như không nhận được lợi ích đến từ cả 3 bên gồm: Cơ quan quản lý, người dân và doanh nghiệp bảo hiểm.
(VNF) - Theo Thông tư 41/2025/TT-NHNN, tổng hạn mức giao dịch của một khách hàng tại một tổ chức cung ứng ví điện tử được phép tăng lên tối đa 300 triệu đồng/tháng đối với các giao dịch thanh toán một số dịch vụ thiết yếu.
(VNF) - Nhiều đại biểu quốc hội cho rằng, bảo hiểm xe máy bắt buộc khi triển khai thực tế không hiệu quả và đề xuất bỏ loại hình này.
(VNF) - Các doanh nghiệp bảo hiểm ghi nhận thiệt hại chủ yếu ở nghiệp vụ xe cơ giới và tài sản kỹ thuật, với tổng giá trị bồi thường ước tính lên tới hàng chục tỷ đồng.
(VNF) - Trước ý kiến của nhiều đại biểu cho rằng, bảo hiểm “đóng tiền vào thì dễ, rút ra lại rất khó”, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cho rằng, ông đã từng tham gia bảo hiểm, khi đáo hạn muốn là rút tiền ra được ngay và các công ty phải trả tiền theo quy định.
(VNF) - Từ sau giai đoạn tăng trưởng nóng, các công ty tài chính tiêu dùng đã bước vào quá trình tái cấu trúc sâu rộng, giúp danh mục cho vay trở nên cân bằng hơn.
(VNF) - Sau đợt mưa bão liên tiếp vừa qua, hàng loạt xe ô tô bị ngập nặng, gây ra thiệt hại nghiêm trọng. Đáng chú ý, có hồ sơ bồi thường cho thấy chi phí sửa chữa đã lên đến 90% giá trị chiếc xe, khiến nhiều chủ xe đứng trước nguy cơ mất trắng tài sản.
(VNF) - Sự dịch chuyển mạnh mẽ của tầng lớp trung lưu tại Việt Nam đang mở ra một kỷ nguyên mới: người Việt không chỉ mong muốn “đủ sống”, mà còn khao khát nâng tầm chất lượng sống, bảo vệ thành quả và chuẩn bị vững vàng cho tương lai của thế hệ kế tiếp. Song song với đó, những khoảng trống bảo vệ ngày càng rõ nét, khi những rủi ro bất ngờ vẫn có thể ảnh hưởng đến kế hoạch tài chính tưởng chừng đã vững vàng.
(VNF) - Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, nếu người lao động chậm đóng bảo hiểm xã hội sau 60 ngày dù đã có văn bản đôn đốc sẽ bị coi là trốn đóng và hành vi này nặng nhất có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
(VNF) - Nước lũ ở Huế lên quá nhanh khiến hàng trăm xe ô tô trong thành phố ngập qúa bánh xe, trong đó có rất nhiều phương tiện nước đã tràn vào trong xe, gây hư hỏng nặng.
(VNF) - Ông Lê Xuân Bách - Phó Tổng Giám đốc PTI cho rằng, việc các doanh nghiệp bảo hiểm nỗ lực trong việc nâng cao trải nghiệm khách hàng sau mỗi đợt thiên tai bão lũ cũng góp phần "neo" giữ niềm tin của người dân đối với bảo hiểm.
(VNF) - MB Life tham dự InsurInnovator Connect Vietnam 2025, khẳng định chiến lược chuyển đổi số, kết nối hệ sinh thái và lan tỏa tư duy đổi mới trong ngành bảo hiểm Việt Nam.
(VNF) - Sau gần 3 năm thi công, tuyến cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn đang bước vào giai đoạn nước rút cuối cùng sẵn sàng cho lễ khánh thành dự kiến diễn ra vào ngày 19/12 tới đây.
